Keşfedin, Öğrenin ve Paylaşın
Evrim Ağacı'nda Aradığın Her Şeye Ulaşabilirsin!
Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat

Siyasi Partiler, Gerçeklik Algımızı ve İnançlarımızı Nasıl Etkiliyor? Bu Konuda Neler Yapabiliriz?

3 dakika
10,550
Siyasi Partiler, Gerçeklik Algımızı ve İnançlarımızı Nasıl Etkiliyor? Bu Konuda Neler Yapabiliriz? New Statesman
Podcast
6:19
Altay Kenger
Seslendiren 17 Mart 2020
28
  • İndir
  • Dış Sitelerde Paylaş
Tüm Reklamları Kapat

Sahte haberler her yerde; fakat bunlara neden hala inandığımız belirsiz. Bilişsel Bilimlerdeki Trendler (Trends in Cognitive Science) dergisinde yayınlanan bir makalede psikologlar, nöroekonomi alanında yaptıkları bir araştırmaya dayanarak, politik kimliklerimize verdiğimiz değerin, doğruluğa verdiğimiz değerden daha yüksek olmasının, bizi gönül verdiğimiz siyasi partinin inançlarıyla uyumlu ama gerçekte yanlış olan bilgileri kabul etmeye ittiğini söylüyor.

Bu değer uyuşmazlığı, yüksek güvenilirlikli haber kaynakları tarafından verilen haberlerin gerçeğin halka ulaşması konusunda artık neden yeterli olmadığını açıklayabilir. Bunun arkasında yatan sebeplerin anlaşılmasının da, politik bölünmeyi onarmak için stratejiler bulmamıza yardımcı olabileceğini söylüyorlar. New York Üniversitesi'nden psikolog ve makalenin baş yazarı Jay Van Bavel şöyle anlatıyor:

Nöroekonomi, "değer" kavramını nasıl hesapladığımız konusundaki giderek daha isabetli hale geliyor. Sabahları hangi gazeteyi alacağımızdan tutun da kahvaltıda ne yiyeceğimize kadar her konuda, bizler için neyin önemli olduğunu ve dünyayla nasıl ilişki kuracağımızı biz seçiyoruz. Bundan yola çıkarak şunu düşündük: Belli gruplarla uyum sağlamamıza katkı sağlayan hedefler seçme motivasyonu, hatasız olma motivasyonlarımızdan daha güçlü olduğunda, gerçeklerden sapmaya daha çok meyilli oluyoruz.

Bu, "kimliğe dayanan inanç modeli" denilen kavramdır. Bunun altında yatan ana düşünce şudur: Halihazırda bizim için en önemli şeylerin neler olduğuna bakar ve farklı fikirlere değerler atarız. Sonrasında, hangi fikrin doğru olduğuna karar vermek için bu değerleri birbiriyle kıyaslarız.

Tüm Reklamları Kapat

Siyasi partilerimiz bize bir ”ait olma” duygusu sağlayabildiği ve kendimizi tanımlamamıza yardımcı olabildiği için, onlarla aynı fikirde olmak da benlik bilincimizi güçlendirebilir. Ve sırf bu nedenle, normalde gerçeklere önem veren biri olsak da, bazen bizim için bir konuda partimizin ne düşündüğü, gerçeğin kendisinden daha önemli olabilir. Bu gibi durumlarda, gerçekliğe yakınlığından bağımsız olarak partimizin görüşleriyle uyumlu olan fikirlere inanmaya meylederiz. Bu, görüşlerimizi biçimlendirmek için normalde güvendiğimiz bilgi kaynaklarının daha da az bir etkiye sahip olmasına neden olur. Van Bavel şöyle söylüyor:

Eğer bir haberi üreten insanların bizden farklı bir gruba ait olduğuna inanıyorsak, o kaynağın gerçekten de yüksek güvenilirlikli bir haber kaynağı olması bizim için o kadar da önemli olmamaya başlar. Bu kaynak en iyi yazarlara, en iyi araştırmacı gazetecilere, en iyi editoryal standartlara, normalde önem verdiğimiz her şeye sahip olabilirler. Ancak normalde bizi yüksek bir doğruluğa götürmesi mümkün bu şeylere değer vermekten vazgeçeriz ve bunun yerine haberleriyle uyumlu olduğunu düşündüğümüz gruba odaklanırız.

Yine de Van Bavel, modelinin siyasi bölünmeyi aşmaya yardımcı olabilecek stratejiler sunduğuna inanıyor:

Bizim modelimiz o veya bu tarafı seçmiyor. Modelin savunduğu şu: Ya hakikatin değerini artırmamız gerekiyor ya da gerek sol, gerek sağ görüşlü kişilerin kimliklerinin etkilerini azaltmanın yollarını bulmak gerekiyor.

Örneğin mahkeme jürisi görevi için çağrılmak gibi, bir kişinin özen göstererek doğruyu bulmasını gerektiren bir rol üstlenmek, bilgiyi değerlendirme ve eleştirel düşünme gibi konularda kişilerin kendilerini geliştirmelerini sağlayabilir. Van Bavel, doğru inançların değerini arttırmanın daha da basit bir yolunu sunuyor: Bunların öneminden bahsetmek yerine, onlara gerçekten maddi değer biçebiliriz:

Bir uzlaşmazlık yaşadığınızda karşınızdakine "Bahse girer misin?" diye sorun. Bu durumda karşınızdakinin doğruyu bulma motivasyonu artacaktır. Ve siz, bu kişinin anında daha akla dayalı bir mantıklama yoluna girdiğini görürsünüz. Artık ortada kaybedilebilecek bir 20 dolar vardır ve bu kişi, iddiasının çürütülmesini istemeyecektir.

Kimliğin etki gücünü azaltmak için de çalışabiliriz. Bunun bir yolu, bir üst kimlik oluşturmaktır: İnsanların kendilerini bir siyasi partinin üyeleri yerine bir ulusun veya dünyanın vatandaşları olarak düşünmelerini sağlamak... Ancak farklı siyasi inançlara sahip insanlarla nasıl ilişki kurduğumuza da dikkat etmek zorundayız:

Görünen o ki eğer insanları küçük düşürür, topluluk içinde eleştirirseniz, kimlik ihtiyaçları artar, tehdit edilmiş hissederler ve gerçeklere daha da az önem vermeye başlarlar. Bu nedenle, inandıklarına ters düşebilecek bilgileri sunmadan önce, mevcut kimliklerini olumlamanız gerekiyor.

Van Bavel inancımızdaki bu nöroekonomik ilkelerin genelleştirilmesini (yeniden) doğrulayacak olan ampirik (deneysel) çalışmalar yapmaya halen devam ediyor. Bir yandan da, özellikle de günümüzün politik ikliminde, mesajın basit olduğuna inanıyor:

Partizan kimliklerimiz, bizi doğru olmayan şeylere inanmaya yöneltiyor. Bu nedenle bir adım geri çekilip; neye, neden inandığımızı ciddi olarak değerlendirmemiz gerekiyor.
Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
Özetini Oku
94
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 36
  • Merak Uyandırıcı! 7
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 5
  • Üzücü! 4
  • Umut Verici! 3
  • Grrr... *@$# 2
  • Muhteşem! 1
  • İnanılmaz 1
  • Bilim Budur! 0
  • Güldürdü 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  1. Çeviri Kaynağı: Science Daily | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 13/12/2024 11:48:58 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/562

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Semptom
İhtiyoloji
Ufo
Elektromanyetik
Genetik Mühendisliği
Pandemi
Nüfus
Algoritma
Şehir Hastanesi
Ara Tür
Makina
Hayvan Davranışları
Risk
Enzim
Yangın
Astrobiyoloji
Koruma
Hücre Biyolojisi
Çocuklar
Bilim Felsefesi
Yeni Koronavirüs
Değişim
Yaşamın Başlangıcı
Tedavi
Modern
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
C. Press, et al. Siyasi Partiler, Gerçeklik Algımızı ve İnançlarımızı Nasıl Etkiliyor? Bu Konuda Neler Yapabiliriz?. (14 Temmuz 2019). Alındığı Tarih: 13 Aralık 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/562
Press, C., Okutan, A., Bakırcı, Ç. M. (2019, July 14). Siyasi Partiler, Gerçeklik Algımızı ve İnançlarımızı Nasıl Etkiliyor? Bu Konuda Neler Yapabiliriz?. Evrim Ağacı. Retrieved December 13, 2024. from https://evrimagaci.org/s/562
C. Press, et al. “Siyasi Partiler, Gerçeklik Algımızı ve İnançlarımızı Nasıl Etkiliyor? Bu Konuda Neler Yapabiliriz?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Translated by Aylin Okutan, Evrim Ağacı, 14 Jul. 2019, https://evrimagaci.org/s/562.
Press, Cell. Okutan, Aylin. Bakırcı, Çağrı Mert. “Siyasi Partiler, Gerçeklik Algımızı ve İnançlarımızı Nasıl Etkiliyor? Bu Konuda Neler Yapabiliriz?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Translated by Aylin Okutan. Evrim Ağacı, July 14, 2019. https://evrimagaci.org/s/562.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close