Oksitosinin Sosyal Anksiyete Üzerinde Etkileri Olduğu Keşfedildi!
Bu haber 4 yıl öncesine aittir. Haber güncelliğini yitirmiş olabilir; ancak arşivsel değeri ve bilimsel gelişme/ilerleme anlamındaki önemi dolayısıyla yayında tutulmaktadır. Ayrıca konuyla ilgili gelişmeler yaşandıkça bu içerik de güncellenebilir.
Yapılan çalışmalar sayesinde uzun zamandır biliyoruz ki oksitosin (nörotransmitter işlevi de görebilen bir hormon), empati, güven ve bağlanma gibi sosyal davranışları düzenliyor. Bu sebeple yaygın olarak "aşk hormonu" şeklinde de isimlendirilir. İlginç bir şekilde oksitosinin ayrıca düşük iş birliği, kıskançlık ve anksiyete gibi antisosyal duygu ve davranışlarda da rol oynadığı keşfedildi. Oksitosinin nasıl bu kadar zıt roller üstlenebileceği büyük ölçüde bir sır olarak kalmıştı ancak UC Davis'in yeni bir çalışması, bunun nasıl olabileceğine ışık tutuyor. Kaliforniya fareleriyle yapılan bir araştırma, "aşk hormonu"nun beynin neresinde yapıldığına bağlı olarak bazen antisosyal etkilere neden olabildiğini gösteriyor.
Oksitosinin çoğu beynin hipotalamus olarak bilinen bölgesinde sentezlenirken bir kısmı ise stria terminalis'in yatak çekirdeği (BNST) olarak bilinen bir diğer beyin bölgesinde sentezlenir. BNST, stres yanıtındaki rolüyle bilinen bir bölgedir. Depresyon, bağımlılık ve anksiyete gibi psikolojik bozukluklarda BNST'nin anahtar rol oynadığı düşünülmektedir.
Çalışmadaki bulgular, Proceedings of the National Academy of Sciences USA yayınlandı.[1] Çalışma, BNST'de üretilen oksitosinin farelerde stres-kaynaklı sosyal anksiyete davranışlarını artırdığını gösteriyor. Bu veriler, oksitosinin neden bazen antisosyal davranışlara neden olduğuna açıklama getirebilir.
Makalenin baş yazarı Natalia Duque-Wilckens, UC Davis'de eski doktora araştırmacısıydı. Şu anda Michigan State University'nde çalışıyor. Kıdemli yazar ise UC Davis Davranışsal Nöroendokrinoloji Laboratuvarı direktörü ve fizyoloji profesörü olan Brain Trainer'dır. Duque-Wilckens şöyle açıklıyor;
Bu çalışmadan önce, stresin BNST'de bulunan oksitosin üreten nöronların aktivitesini artırdığını biliyorduk. Ama bu aktivitenin davranışları etkileyip etkilemeyeceğini bilmiyorduk.Deneylerimiz, BNST'de oksitosin üretiminin California farelerinde sosyal anksiyete davranışları sergilemelerine neden olduğunu gösteriyor.
Dişilerde Sosyal Stres Daha Fazla
Araştırmacılar bunu, doğrudan BNST'ye enjekte edildiğinde oksitosinin bu alanda üretilmesini önleyen morfolino-oligos adlı bir araç kullanarak gösterebildiler. İlginç bir şekilde, bu grupta yapılan önceki çalışmalar, BNST'deki oksitosin nöronları hem erkeklerde hem de dişilerde bulunurken sosyal stresin dişilerde bu nöronlar üzerinde daha güçlü uzun vadeli etkilere neden olduğunu göstermiştir. Bu ilginç çünkü sosyal anksiyete bozuklukları toplumda kadınlarda erkeklere göre daha yaygın ve daha şiddetlidir.
Bu çalışma ayrıca, BNST'deki oksitosin üreten nöronların, anksiyete ile ilgili davranışı kontrol eden beyin bölgelerine bağlı olduğunu gösterdi. Sadece oksitosin nöronlarında floresan molekülü salgılayan bir virüs kullanılarak bu bağlantı keşfedildi. Kıdemli yazar Trainer şöyle söylüyor:
BNST oksitosin nöronlarının bağlandığı beyin bölümlerine basitçe oksitosin aşılamak, normalde stresli olmayan farelerin sosyal stres yaşamış gibi sosyal kaygı davranışları göstermesine neden oldu. Bu ve diğer laboratuvarlarda yapılan önceki çalışmalar, beynin diğer bölgelerinde (motive edilmiş davranışlara sebep olan bölgelerinde) oksitosinin olumlu sosyal etkileri olduğunu göstermiştir. Bu, oksitosinin etkilerinin sosyal veya antisosyal olup olmadığının, büyük ölçüde oksitosinin beynin hangi alanlarında rol oynadığına bağlı olacağını göstermektedir. Sonuçlar heyecan verici çünkü neden oksitosinin bazen insanlarda anksiyeteyi yükselttiğine potansiyel açıklama getirmektedir.
Tüm Reklamları Kapatİnsanlarda anksiyetenin beyin devreleriyle nasıl bağlantılı olduğuna dair daha ileri çalışmalarla birleştirilirse, bu sonuçlar bize oksitosinin anksiyeteyi tedavi etmek için hangi koşullarda yararlı veya zararlı olabileceğini daha iyi anlamamızı sağlayabilir. Ayrıca bazı durumlarda oksitosinin etkilerini engelleyen bir ilacın kullanılması anksiyeteyi azaltabilir.
Gelecekteki çalışmalarda araştırmacılar, sosyal anksiyete bozukluğundan muzdarip hastalara yardımcı olabilecek terapötik stratejiler bulmak amacıyla bu nöronların strese yanıt olarak nasıl aktive edildiğini ve bu etkinin neden kadınlarda uzun süreli olduğunu anlamaya çalışacaklardır.
Evrim Ağacı'nda tek bir hedefimiz var: Bilimsel gerçekleri en doğru, tarafsız ve kolay anlaşılır şekilde Türkiye'ye ulaştırmak. Ancak tahmin edebileceğiniz gibi Türkiye'de bilim anlatmak hiç kolay bir iş değil; hele ki bir yandan ekonomik bir hayatta kalma mücadelesi verirken...
O nedenle sizin desteklerinize ihtiyacımız var. Eğer yazılarımızı okuyanların %1'i bize bütçesinin elverdiği kadar destek olmayı seçseydi, bir daha tek bir reklam göstermeden Evrim Ağacı'nın bütün bilim iletişimi faaliyetlerini sürdürebilirdik. Bir düşünün: sadece %1'i...
O %1'i inşa etmemize yardım eder misiniz? Evrim Ağacı Premium üyesi olarak, ekibimizin size ve Türkiye'ye bilimi daha etkili ve profesyonel bir şekilde ulaştırmamızı mümkün kılmış olacaksınız. Ayrıca size olan minnetimizin bir ifadesi olarak, çok sayıda ayrıcalığa erişim sağlayacaksınız.
Makalelerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu makalemizle ilgili merak ettiğin bir şey mi var? Buraya tıklayarak sorabilirsin.
Soru & Cevap Platformuna Git-
44
-
17
-
12
-
7
-
5
-
4
-
3
-
2
-
2
-
0
-
0
-
0
- Çeviri Kaynağı: Neuroscience News | Arşiv Bağlantısı
- ^ N. Duque-Wilckens, et al. (2020). Extrahypothalamic Oxytocin Neurons Drive Stress-Induced Social Vigilance And Avoidance. Proceedings of the National Academy of Sciences, sf: 202011890. doi: 10.1073/pnas.2011890117. | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 08/05/2025 21:44:20 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/9440
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
This work is an exact translation of the article originally published in Neuroscience News. Evrim Ağacı is a popular science organization which seeks to increase scientific awareness and knowledge in Turkey, and this translation is a part of those efforts. If you are the author/owner of this article and if you choose it to be taken down, please contact us and we will immediately remove your content. Thank you for your cooperation and understanding.
