Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Nöronlar Birden Fazla Defa Evrimleşmiş Olabilir!

3 dakika
2,256
Nöronlar Birden Fazla Defa Evrimleşmiş Olabilir! MesoSyn
Tarihi Geçmiş Haber

Bu haber 9 yıl öncesine aittir. Haber güncelliğini yitirmiş olabilir; ancak arşivsel değeri ve bilimsel gelişme/ilerleme anlamındaki önemi dolayısıyla yayında tutulmaktadır. Ayrıca konuyla ilgili gelişmeler yaşandıkça bu içerik de güncellenebilir.

Tüm Reklamları Kapat

Şeffaf Taraklı Denizanaları, Dünya üzerindeki en basit canlılardan birisidir. Buna rağmen etkileyici bir sinir sistemine sahiptirler. Mart 2015'te Londra'da gerçekleştirilen bilimsel bir konferansta sunulan tartışmalı bir makale, bu canlıların sinirlerinin Dünya'daki diğer hiçbir canlıdakine benzemediğini ileri sürüyor. Bu da, nöronların evrimsel süreçte birden fazla defa evrimleşmiş olabileceği anlamına geliyor.

Aslında nöronların birden fazla defa evrimleşmiş olduğu fikri 1 asırdır biyologları ikiye bölmekte olan bir iddiadır. En son olarak, Duke Üniversitesi'nden Erich Jarvis, Mart 2015'te Kraliyet Cemiyeti'nde yapılan toplantıda bizlerin özel olup olmadığımıza dair sorular sordu. Eğer ki sinir hücreleri gezegenimiz üzerinde birden fazla defa evrimleştiyse, Evren'in bir başka noktasında da evrimleşmiş olma ihtimalleri çok yüksek.

Yakın bir zamana kadar bilim camiasındaki fikir birliği oldukça Darwinci bir anlatıma dayanıyordu. Bu senaryoya göre günümüzden 600 milyon yıl kadar önce bütün hayvanların ortak atası, çok basit sinir sistemlerine sahip bazı canlıların evrimleşmesini sağladı. Merkezi sinir sistemleri evrimsel sürecin daha ilerleyen basamaklarında ortaya çıktı. Böylece daha başarılı bir koordinasyon ve daha karmaşık davranışlar mümkün oldu. İlk başta sinir sistemleri muhtemelen sıkı sıkıya bir arada bulunan öbekler şeklindeydi, ancak evrim sürecinde bundan çok daha karmaşık primat beyinleri nihayetinde evrimleşebildi.

Tüm Reklamları Kapat

Bu "tek ortak ataya" dayalı sinir sistemi evrimi açıklaması, süngerler veya yassı, basit plakozoanlarda neden sinir hücrelerinin olmadığı konusuna çok düzgün bir yanıt verebiliyor: bu canlılar, sinir hücrelerinin evrimleştiği ortak atadan daha önce evrimleşmiş canlılardır.

Ancak taraklı denizanalarının genomları üzerinde yapılan yeni araştırmalar sonrasında bu hikaye tersine dönmeye başladı. Bu ufak denizel hayvanlar denizanalarına çok benzerler; ancak onlarla aslında çok uzaktan akrabadırlar. Hemen derilerinin altında bulunan bir sinir sistemine sahiptirler ve vücutlarının bir tarafında beyin benzeri bir sinir düğümcüğü bulunur. Bu düğüm sayesinde besinleri avlarlar, ışığa tepki verirler, kütleçekiminin yönünü algılarlar ve avcılarından kaçarlar.

Bu hayvanların ilk bütün genom dizisi Aralık 2013'te yayınlandığında, bu canlıların Evrim Ağacı üzerinde denizanalarından ve beyni bulunmayan süngerlerden daha önce dallanarak ayrıldığı ortaya kondu. Florida Üniversitesi'nden Leonid Moroz'a göre eğer ki taraklı denizanaları önce, süngerler sonra evrimleştiyse, ortaya iki senaryo çıkmaktadır: ya süngerler evrimsel süreçte sinirlerini yitirmiş olmalıdır ya da nöronlar birden fazla defa evrimleşmiş olmalıdır.

Moroz bunlardan ikincisini daha makul görüyor. O ve ekibi taraklı denizanalarındaki sinyalleyici moleküllere daha yakından baktılar ve diğer tüm nöronlarda bulunanlardan çok farklı olduklarını keşfettiler. Moroz şöyle söylüyor:

Tüm Reklamları Kapat

Bu adeta uzaylılara ait nöronları Dünya'da bulmak gibidir. Eğer ki uzaylılar Dünya'ya inselerdi ve onları inceleyecek olsaydık, sinir sistemlerindeki kimyasalların bizimkilerden oldukça farklı olmasını beklerdik.

Ancak biyologlar halen hemfikir değiller. Almanya'nın Tübingen kentinde bulunan Max Planck Gelişim Biyolojisi Enstitüsü'nden Gáspár Jékely, halen beyni olmayan süngerlerin en basit yapılı hayvanlar olduğunu düşünüyor ve taraklı denizanalarını daha eski bir noktaya koyan genom araştırmasının hatalı olduğunu ileri sürüyor.

İspanya'da bulunan Barcelona Üniversitesi'nden Pedro Martinez, hızlı bir evrimsel değişim nedeniyle, tıpkı yassısolucanlarda olduğu gibi canlıların değişik kimyasal özellikler kazanabileceklerini vurguluyor. Dolayısıyla taraklı denizanalarının ve balıklar ya da insan gibi çift yanlı simetrik hayvanların ortak bir atayı paylaştıklarını; ancak birbirlerinden çok farklı evrimsel yolaklara girmiş olabileceklerini belirtiyor.

Aynı bilimsel anlaşmazlık, merkezileşmiş ve karmaşık bir beynin evriminde de bulunuyor. Moroz'un belirttiğine göre şu anda Evrim Ağacı üzerinde karmaşık beyinli hayvanların evrimleştiği tek bir nokta bulunmuyor. Sadece yumuşakçalarda beyin, birbirinden bağımsız olarak 5 defa evrimleşti! Martinez de, daha basit yapılı sinir ağlarından daha karmaşık beyinlerin birden fazla evrimleştiği konusunda Moroz ile hemfikir. Şöyle söylüyor:

Eğer ki tekil hayvan gruplarına bakacak olursanız, her bir grubun evrimsel tabanında bir sinir ağına sahip olan hayvanlar bulunmaktadır. Bu durum bana, sinir sistemlerinin muhtemelen birbirinden bağımsız olarak ortaya çıktığını düşündürüyor.
Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
16
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 8
  • İnanılmaz 2
  • Muhteşem! 1
  • Bilim Budur! 1
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 1
  • Umut Verici! 1
  • Merak Uyandırıcı! 1
  • Güldürdü 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  1. Çeviri Kaynağı: New Scientist | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 02/11/2024 17:34:13 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/3512

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Asteroid
Yüzey
Ekosistem
Kuşlar
Teşhis
Uçma
Dinozorlar
Deprem
Yaşam
Akıl
Tutarlılık
Komplo
Koaservat
Biyolojik Antropoloji
Eşey
Kimya Tarihi
Ortak Ata
Elektrokimya
Protein
Besin
Mikroevrim
Köpekgil
Sars Mers
Molekül
Küresel Salgın
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
C. Brahic, et al. Nöronlar Birden Fazla Defa Evrimleşmiş Olabilir!. (11 Nisan 2015). Alındığı Tarih: 2 Kasım 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/3512
Brahic, C., Bakırcı, Ç. M. (2015, April 11). Nöronlar Birden Fazla Defa Evrimleşmiş Olabilir!. Evrim Ağacı. Retrieved November 02, 2024. from https://evrimagaci.org/s/3512
C. Brahic, et al. “Nöronlar Birden Fazla Defa Evrimleşmiş Olabilir!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Translated by Çağrı Mert Bakırcı, Evrim Ağacı, 11 Apr. 2015, https://evrimagaci.org/s/3512.
Brahic, Catherine. Bakırcı, Çağrı Mert. “Nöronlar Birden Fazla Defa Evrimleşmiş Olabilir!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Translated by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, April 11, 2015. https://evrimagaci.org/s/3512.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close