Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Nikola Tesla ve Guglielmo Marconi: Radyoyu Kim İcat Etti?

Nikola Tesla ve Guglielmo Marconi: Radyoyu Kim İcat Etti? Time
5 dakika
23,879
Tüm Reklamları Kapat

Geçenlerde televizyonda yayınlanan bir filmde iki polis memuru arasındaki sıradan bir diyalog şöyleydi: Memurlardan biri, arabadan çıkmakta olan diğerine, elinde tuttuğu telsizi uzatıyor ve “radyoyu almayı unutma” diye sesleniyordu. Tabii ki bu bariz bir çeviri hatasıydı çünkü İngilizcede “radyo” sözcüğü telsiz için kullanılır. Bu sahne, ister istemez Marconi'nin aslında neyi icat ettiğini sormamıza neden oluyor.

Bilim tarihine göz atacak olursanız, Marconi'nin ilk işlevsel radyoyu üretmeye çalışırken, insanların haberleri veya müzik yayınlarını dinlemesi gibi bir kaygısı ya da amacı bulunmadığını görebilirsiniz. Marconi’nin yaptığı, 1832’den beri tüm dünyada telgraf telleri üzerinden iletilen Mors kodlarının telgraf tellerine bağlı kalmadan telsiz olarak iletilmesinden ibaretti. Ama yıllar önce yapılan bu icat İngilizce kaynaklardaki “radio” sözcüğü Türkçe’ye “telsiz haberleşme” yerine “radyo” diye çevirilince bu yanlış bilgilenme ülkemizde yerleşmiş oldu.

Tüm Reklamları Kapat

Radyonun Tarihi

Radyonun hikayesi, Michael Faraday ile başlıyor. 1791 yılında İngiltere Newigton'da doğan Faraday, ilkokuldan öte bir eğitim alma şansı bulamadı. Gençlik yıllarında bir ciltçide çırak olarak çalışırken, içindeki merak ve öğrenme aşkıyla ciltlediği tüm kitapları okuyordu. Bunların içinde o dönemin fizikçilerinden Humphry Davy'nin bir kitabı dikkatini çekti.

Davy Londra'daki Kraliyet Enstitüsü'nde bilimsel konferanslar ve seminerler vermekteydi. Faraday, bunların her birine katılmaya karar verdi. Bir yandan bunların hepsini izlerken, bir yandan da Davy'nin ağzından çıkan her bir sözü not ediyordu.

Tüm Reklamları Kapat

Bir gün tüm cesaretini topladı ve bu notlarını ve bunlardan çıkardığı sonuçları ciltleyerek Davy'ye götürdü. Davy, bu çalışmadan çok etkilenmişti ve Faraday'e laboratuvarında kendisine yardımcı olmasını teklif etti. Bu, Faraday için bulunmaz bir fırsattı ve fizik alanındaki pek çok önemli buluşunu gerçekten de bu laboratuvarda yapacaktı. Pusula iğnesinin elektrik geçen bir tele doğru döndüğünü görmesi, onu elektrik ve manyetizma üzerine çalışmaya yönlendirdi.

Ancak hiç matematik eğitimi almamış olan Faraday bulduklarını matematik formüllerle ifade etmekte güçlük çekiyordu. Bir gün postacı bir zarf getirdi, zarfı açtığında önünde duran ciltlenmiş kitabın kapağında şunlar yazıyordu: “Faraday'in Elektromanyetizma Çalışmaları Üzerine - James Clark Maxwell”.

Faraday'in tüm çalışmaları çağımızın en büyük fizikçilerinden biri olan ve o sırada 23 yaşında olan James Clark Maxwell tarafından sade bir matematik diliyle formüle edilmişti. Maxwell'in formülleri elektromanyetik dalgaları öngörüyordu ve bu dalgaların aynı ışık gibi uzayda yayılmaları gerektiğini söylüyordu. Bu dalgaların varlığını 1887 yılında ortaya koyan ise ünlü Alman fizikçi Heinrich Hertz olacaktı.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Bu sırada, ABD'de çalışmalarını sürdüren Nikola Tesla, ürettiği Tesla bobinleri ile güçlü radyo sinyallerini oldukça uzak mesafelere iletebileceğini fark etmişti. Tesla bobinleri aynı frekansa ayarlandıklarında, radyo sinyallerini güçlendirerek bir diğer bobine aktarabiliyorlardı. 1895 yılına gelindiğinde Tesla, bir radyo sinyalini New York'un West Park bölgesindeki laboratuvarından 80 kilometre uzağa gönderebilmeye hazır bir sistem inşa etmeyi başarmıştı!

Ancak felaket, bu noktada Tesla'yı vurdu. Binada çıkan bir yangın, tüm ürünlerinin alevler içinde yok olmasına neden oldu. Yangının zamanlaması bundan daha berbat olamazdı. Çünkü okyanusun öteki tarafında Hertz'in deneylerini tekrarlayan İtalyan fizikçi Guglielmo Marconi, ürettiği kablosuz telegraf yöntemiyle dalgaları ilk olarak 9 metre, sonradan 275 metre ve nihayetinde 3 kilometre uzağa iletmeyi başarmıştı. 1896 yılında Marconi, radyonun patentine İngiltere'de başvurdu ve kabul aldı.

Tesla, 1897 yılına kadar radyonun icadı için patent başvurusunda bulunmamıştı. Kendisine garip ve anlaması güç bir güven duyuyordu. Tesla, 1897 yılında kendi radyo icadının patentlerine ABD'de başvurdu. 1900 yılında ABD Patent Ofisi bu patentleri Tesla'ya verdi. Marconi, radyonun icadı için ABD patentine 10 Kasım 1900'de başvurdu; ancak ofis bu başvuruyu reddetti. Marconi, durmaksızın geliştirmeler üzerinde çalıştı; ancak patent başvuruları tekrar tekrar reddedildi. Patent Ofisi, 1903 yılında şöyle bir açıklama yaptı:

Marconi'nin yaptığı başvuruların hiçbiri, Tesla'nın 645,576 ve 649,621 numaralı patentlerinin üzerine patentlenebilecek içerikte değildir. Marconi'nin bu patentlerin üzerine yeni patent başvurusu yapmak istemesi ve Tesla osilatörünün doğasına dair cehaleti, açık konuşmak gerekirse, absürttür. "Tesla osilatörü" kavramı, hem Avrupa'da, hem de ABD'de yerleşik bir kavram haline gelmiştir.

Ancak bir patent, bir icadı korumak için her zaman yeterli değildir. Tesla'nın bütün kariyeri, patent başarısızlıkları üzerine kuruludur ve bu gerçeğin güzel bir göstergesidir. 1900 yılında Marconi'nin Marconi Kablosuz Telegraf Şirketi, Ltd. isimli firması, borsada muhteşem bir grafik çizerek, kısa bir sürede hisse başına 3 $ düzeylerinden 22 $ düzeylerine fırladı. Bunun ana nedeni, Marconi'nin İngiliz aristokrasisi ile bağlantılarıydı; Marconi, kısa sürede bir İtalyan aristokratı olarak nam salmaya başladı.

Bu süreçte Tesla'nın da yatırımcılarından ve patronlarından olan Thomas Edison ile milyarder Andrew Carnegie, Marconi'nin firmasına yatırım yapma kararı aldılar. Edison, bundan kısa bir süre sonra Marconi'nin firmasının ABD ayağı olan American Marconi'nin danışman mühendisi oldu. İşte tam da bu noktada, 12 Aralık 1901 tarihinde, Marconi Atlas Okyanusu boyunca bir sinyali gönderip, geri almayı başardı!

Tüm Reklamları Kapat

Tesla'nın yanında çalışan mühendislerden biri olan Otis Pond, bir keresinde ona "Görünen o ki Marconi sizin önünüze geçti." diye yorum yaptığında, Tesla'nın cevabı açık olmuştu: "Marconi iyi bir dost, bırak devam etsin. Çalışmasında nasılsa benim 17 patentimi kullanıyor."

1904 yılında işler, Tesla'nın güvenini yıkacak şekilde gelişmeye başladı. ABD Patent Ofisi, bir önceki pozisyonundan taban tabana zıt bir karar alarak, Tesla'nın patentlerini iptal edip, patenti Marconi'ye verdi. Bu kararın nedenleri hiçbir zaman tam olarak açıklanamasa da, Marconi'nin ABD Senatosu'ndaki lobicilik faaliyetlerinin bunda etkisi olduğu düşünülüyor.

İşlevsel Radyo Yayınlarının Başlangıcı

Bunları takiben müzik ve konuşma içeren kısa erimli ilk radyo yayını 24 Aralık 1906'da ABD'li mucit R. A. Fessendon tarafından gerçekleştirildi. Bu olay bile bildiğimiz anlamdaki radyo yayınlarının hemen başlamasını sağlayamadı. O günlerde sermaye sahibi bir işadamı bu teknolojiye yatırım yapmayı “Kim alıcısı belli olmayan bir mesajı dinlemek ister ki?” diyerek reddediyordu.

Bu sırada patent savaşları da yeni bir gelişmeyle çalkalandı: 1911 yılında Nobel Ödülü Marconi'ye verildi! Bu, Tesla'nın öfkeden kudurmasına neden oldu. 1915 senesinde Marconi Şirketi'ni patent ihlali nedeniyle dava etti. Ancak bu zamanlarda maddi durumu iyice kötüleşmişti ve böylesine büyük bir firmayı alt edebilecek donanıma sahip değildi. Dava, istediği gibi sonuçlanmadı.

Tüm Reklamları Kapat

Bu sırada ilk radyo istasyonu, ilk radyo yayınından tam 14 yıl sonra, 1920 yılında, ABD'de Westinghouse Şirketi tarafından kuruldu. Türkiye'deki ilk radyo yayını ise 1927 yılında meşhur Sirkeci Postanesi'nin bodrum katında başladı. Ama o zamanlarda kimsede radyo alıcısı olmadığı için yayınlar binanın dışındaki bir hoparlörden halka dinletiliyordu.

7 Ocak 1943'te Nikola Tesla, otel odasında hayata gözlerini yumdu. Bundan sadece birkaç ay sonra, ABD Anayasa Mahkemesi, Tesla'nın 645,576 numaralı patentinin asıl radyo patenti olduğuna karar verdi. Ancak tıpkı Marconi'nin ön plana çıkarılması gibi, Tesla'nın adının kurtulması da asil ve insancıl nedenlerle değil; muhtemelen politik ve bencil nedenlere dayanıyordu. Marconi, ABD hükümetini 1. Dünya Savaşı'nda kendi patentlerini izinsiz kullandığı için dava etmişti. Yüksek Mahkeme, basitçe Marconi'nin patentini geçersiz kılarak sorunu çözmüş oldu.

Böylece Tesla, hiç görememiş olsa da, radyonun patentine kavuşarak radyonun resmî mucidi olmuş oldu. Buna rağmen Marconi, halen radyonun mucidi olarak anılmaktadır.

İşte radyonun hikayesi...

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
55
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 21
  • Muhteşem! 5
  • Merak Uyandırıcı! 4
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 3
  • Bilim Budur! 2
  • Üzücü! 2
  • İnanılmaz 1
  • Güldürdü 0
  • Umut Verici! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  • PBS. Who Invented Radio?. (23 Mayıs 2019). Alındığı Tarih: 23 Mayıs 2019. Alındığı Yer: PBS | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 19/03/2024 11:38:26 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/547

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Bellek
Genel Görelilik
Maske Takmak
İklim Değişikliği
Bilim İnsanları
Kök Hücre
Antibiyotik
Mers
Araştırmacılar
Nükleer Enerji
Evrim Ağacı
Böcek Bilimi
Çekirdek
Siyah
Avcı
Temel
Gıda Güvenliği
Uterus
Çevre
Amerika Birleşik Devletleri
Çiçek
Film
Karar Verme
Kuş
Demir
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
D. N. Koçaş, et al. Nikola Tesla ve Guglielmo Marconi: Radyoyu Kim İcat Etti?. (23 Mayıs 2019). Alındığı Tarih: 19 Mart 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/547
Koçaş, D. N., Bakırcı, Ç. M. (2019, May 23). Nikola Tesla ve Guglielmo Marconi: Radyoyu Kim İcat Etti?. Evrim Ağacı. Retrieved March 19, 2024. from https://evrimagaci.org/s/547
D. N. Koçaş, et al. “Nikola Tesla ve Guglielmo Marconi: Radyoyu Kim İcat Etti?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 23 May. 2019, https://evrimagaci.org/s/547.
Koçaş, Dr. Nejdet. Bakırcı, Çağrı Mert. “Nikola Tesla ve Guglielmo Marconi: Radyoyu Kim İcat Etti?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, May 23, 2019. https://evrimagaci.org/s/547.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close