Neolitik Dönemde İnşa Edilen Anıt, O Dönemdeki İnsanların Zekasını Gözler Önüne Seriyor!
Bu haber 3 ay öncesine aittir. Haber güncelliğini yitirmiş olabilir; ancak arşivsel değeri ve bilimsel gelişme/ilerleme anlamındaki önemi dolayısıyla yayında tutulmaktadır. Ayrıca konuyla ilgili gelişmeler yaşandıkça bu içerik de güncellenebilir.
İspanya'nın güneyinde, devasa taş bloklar ve sütunlar üzerine kurulmuş, toprakla kaplı dev bir anıt 6000 yıldır yağmura, rüzgara ve depremlere karşı koyuyor. Menga Dolmeni adı verilen bu anıt 1840'larda ilk kez incelenmeye başlandığından beri arkeologların ilgisini çekiyor. Okuma yazma bilmeyen mimarlar bu kadar sağlam bir yapıyı nasıl tasarladılar ve inanılmaz derecede ağır malzemeler kullanarak nasıl inşa ettiler?
Araştırmacıların Science Advances dergisinde yayınladıkları çalışma, Menga'yı inşa edenlerin mühendislik ve bilimsel ilkeler konusunda, tarih öncesi insanların genellikle sahip olması beklediğimizden çok daha sofistike bir anlayışa sahip olduklarını savunuyor.[1] Yazarlara göre yapıyı inşa edenlerin sergilediği mühendislik, günümüz bilim insanlarının sorunları çözme yöntemine benzer şekilde deneme, yanılma ve öğrenme sürecini yansıtıyor.
Malta Üniversitesi'nde mimar ve yapı mühendisi olan Alex Torpiano, Menga gibi anıtların bize belki de Neolitik devrindeki insanların sahip olduğu zeka miktarını yanlış hesapladığımızı düşündürdüğünü söylüyor.
Bu tür yapılar, bizim gelmiş geçmiş en büyük uygarlık olduğumuz düşüncesine hemen atlamamamız gerektiğine dair bize bir ders veriyor.
Megalit adı verilen dev anıtlar, Avrupa'da yaklaşık M.Ö. 7000'de başlayan ve bitkilerin ve hayvanların evcilleştirilmesinin ilk dönemlerine denk gelen Neolitik dönemin karakteristik özelliklerindendir. Menga, bu anıtların içinde en büyük ve en ince olan yapı. 32 kireçtaşı kayadan oluşan yapının kütlesi toplamda 1140 ton civarında. Hatta yapıdaki taşlardan biri, tek başına 150 ton kütlesiyle tarih öncesi Avrupa'da döneminde taşınan en büyük taşlardan biridir. Bu yapının sağlamlığını çatılı ve duvarlı yapısı hâlen neredeyse tamamen sağlam olmasından anlayabilirsiniz. Arkeologlar, Menga'nın tam olarak ne için kullanıldığından emin olmasa da benzer Neolitik yapıların genellikle mezar olarak kullanıldığını belirtiyorlar. Sevilla Üniversitesi'nde tarih öncesi uzmanı olan Leonardo García Sanjuán, şöyle anlatıyor:
Bugün hiçbir mühendis 6000 yıl önce mevcut olan kaynak ve araçlarla bu anıtı inşa edemezdi.
Sanjuán ve ekibi, bu insanların bunu nasıl başardığını merak etti ve araştırmaya koyuldu. UNESCO Dünya Mirası Listesi'nde yer alan anıt için kazı izni almak zor olduğundan araştırmacılar, ipçularını daha önceki kazılara ait arşivde tutulan yayınlanmamış yüzlerce fotoğraf ve kayıtlarında aradı. Ayrıca 2005 yılında yapının iç kısmının lazerle taranmasıyla elde edilen verilerden de faydalandılar ve 32 dikili taşın temel kayaya nasıl yerleştirildiğine, hangi yöne bakacak şekilde konumlandırıldığına ve birbirleriyle ve tavanla nasıl bağlantı kurduklarına odaklandı.
Çalışmada ekip Menga'nın inşaatçılarının duvar taşlarının üçte birinden fazlasını istikrar sağlamak amacıyla ana kayaya derinlemesine gömdüğünü belirtiyor. 32 taşın yerleştirilme sırasını incelediklerinde, bu taşların birbirine tıpkı Tetris parçaları gibi geçtiğini keşfettiler. Sanjuán, Bloklar son derece özenle yerleştirilip birbirine geçirildiğini, böylece taşların hem birbirlerini hem de tüm yapıyı desteklediğini söylüyor. İnşaatı yapanlar güçlendirme ve su geçirmezlik sağlamak için çatıya daha küçük taşlar ve toprak yığmış. Tavanda kullanılan en ağır taş olan 150 tonluk taşın hafif bir kavisi var, bu da yükü yanlara dağıtarak Menga’yı kemer prensibini kullandığı bilinen en eski yapı haline getiriyor.
Şimdiki ve önceki araştırmacıların yaptığı incelemelerde bulunan fosilleşmiş alg, kabuklular ve yumuşakçalara ait küçük parçalar; taşların güneybatıda yaklaşık 850 metre uzaklıktaki bir tortul kaya ocağından geldiğini gösteriyor. Bu taş ocağı, Menga'dan yaklaşık 50 metre daha yüksek bir rakımda yer alıyor. Yani inşaatçılar bu devasa taşları yokuş aşağı bir şekilde taşımış olmalı. Diğer araştırmacılar, taşların muhtemelen kütüklerin üzerinde yuvarlanarak taşındığını öne sürerken şimdiki çalışmanın yazarları taşların daha yumuşak bir şekilde taşınmasını sağlamak için kızakların kullanmasının daha etkili olmuş olabileceğini savunuyorlar.
- Göbeklitepe'den Günümüze: Medeniyetimizi Atalarımızın Tanrı ve Din İnançlarına Borçlu Olabiliriz!
- Son Derece Güçlü, Etobur Bir Yırtıcı Dinozor Keşfedildi: "Korkuya Neden Olan", Nam-ı Diğer "Llukalkan aliocranianus"!
- Danakil Çöküntüsü: Ekstremofil Tek Hücreliler ve Lucy Gibi Ataları Bir Arada Bulunduran Ölüm Diyarı!
Sanjuán ve ekibine göre tüm bu bulgular, Menga'yı inşa edenlerin sadece uzman seviyede lojistik ve planlama becerilerine değil, aynı zamanda yapılar ve malzemeler hakkında sofistike bir anlayışa sahip olduklarını da gösteriyor. Onlar mevcut kayaların jeolojik özelliklerini ve konumlarını, sürtünme, yük taşıma kapasitesi, kütle gibi ayrıntılı fiziksel özellikleri anlıyorlar ve inşaatta bu bilgileri kullanıyorlardı. Tüm taşları birbirine oturturken geometriye de hakimlerdi. Sanjuán, şöyle anlatıyor:
Geçmişte bunu bilim olarak adlandırmakta tereddüt ettik çünkü önyargılarımız vardı. Tarih öncesi toplumları buna layık görmüyorduk ve bilime sahip olabilecek bir kapasitede olmadıklarını düşünüyorduk.
Torpiano da Menga gibi megalitleri yapmak için o zamanın mühendislerinin yüzlerce yıl boyunca biriktirmiş olması gereken deneyim ve bilgi gerektiği konusunda hemfikir.
Iowa Üniversitesi'nde arkeolog olan ve çalışmada yer almayan Katina Lillios, Menga'nın Neolitik dönemindeki insanların bilimsel düşünce tarzına bir bakış sunduğunu kabul ediyor, ancak bunun anıt inşaatı ile sınırlı olmadığını vurguluyor. Lillios, tarih öncesi bilimsel bilgilerin ateş yakma, çömlek yapma, taş aletler ve giysi üretme gibi faaliyetleri de kapsadığını söylüyor:
Evrim Ağacı'nın çalışmalarına Kreosus, Patreon veya YouTube üzerinden maddi destekte bulunarak hem Türkiye'de bilim anlatıcılığının gelişmesine katkı sağlayabilirsiniz, hem de site ve uygulamamızı reklamsız olarak deneyimleyebilirsiniz. Reklamsız deneyim, sitemizin/uygulamamızın çeşitli kısımlarda gösterilen Google reklamlarını ve destek çağrılarını görmediğiniz, %100 reklamsız ve çok daha temiz bir site deneyimi sunmaktadır.
KreosusKreosus'ta her 10₺'lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık geliyor. Bu sayede, tek seferlik destekçilerimiz de, aylık destekçilerimiz de toplam destekleriyle doğru orantılı bir süre boyunca reklamsız deneyim elde edebiliyorlar.
Kreosus destekçilerimizin reklamsız deneyimi, destek olmaya başladıkları anda devreye girmektedir ve ek bir işleme gerek yoktur.
PatreonPatreon destekçilerimiz, destek miktarından bağımsız olarak, Evrim Ağacı'na destek oldukları süre boyunca reklamsız deneyime erişmeyi sürdürebiliyorlar.
Patreon destekçilerimizin Patreon ile ilişkili e-posta hesapları, Evrim Ağacı'ndaki üyelik e-postaları ile birebir aynı olmalıdır. Patreon destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi 24 saat alabilmektedir.
YouTubeYouTube destekçilerimizin hepsi otomatik olarak reklamsız deneyime şimdilik erişemiyorlar ve şu anda, YouTube üzerinden her destek seviyesine reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. YouTube Destek Sistemi üzerinde sunulan farklı seviyelerin açıklamalarını okuyarak, hangi ayrıcalıklara erişebileceğinizi öğrenebilirsiniz.
Eğer seçtiğiniz seviye reklamsız deneyim ayrıcalığı sunuyorsa, destek olduktan sonra YouTube tarafından gösterilecek olan bağlantıdaki formu doldurarak reklamsız deneyime erişebilirsiniz. YouTube destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi, formu doldurduktan sonra 24-72 saat alabilmektedir.
Diğer PlatformlarBu 3 platform haricinde destek olan destekçilerimize ne yazık ki reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. Destekleriniz sayesinde sistemlerimizi geliştirmeyi sürdürüyoruz ve umuyoruz bu ayrıcalıkları zamanla genişletebileceğiz.
Giriş yapmayı unutmayın!Reklamsız deneyim için, maddi desteğiniz ile ilişkilendirilmiş olan Evrim Ağacı hesabınıza üye girişi yapmanız gerekmektedir. Giriş yapmadığınız takdirde reklamları görmeye devam edeceksinizdir.
Bütün bunlar, sorunları çözmek için fiziksel dünya ile sistematik bir şekilde etkileşime girmek anlamına geliyor.
Ancak yine de Torpiano bunu yorumlarken dikkatli olunması gerektiği konusunda uyarıyor:
Megalit inşaatının her yönünü bilimsel bilgiye atfederken biraz dikkatli olmanız gerekiyor. Örneğin, çalışmamızda diğer megalitlerde duvarların altlarının ana kayaya oturtmak için daraltılmasının insanların bilerek planlamadığını, erozyondan kaynaklandığını tespit ettik.
Geride hiçbir plan bırakmadıkları için inşaatçıların niyetlerini anlamak zor olabilir. Ancak Sanjuán onların dehasının taşların kendisine yazılı olduğunu belirtiyor:
O dönemdeki insanlar yazı yazmayı bilmediği için bilgi ve deneyimleri sonsuza denk kayboldu. Ancak yine de bir kayıt bıraktılar: Menga.
İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Soru & Cevap Platformuna Git- 2
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- ^ J. A. L. Rodríguez, et al. (2024). Early Science And Colossal Stone Engineering In Menga, A Neolithic Dolmen (Antequera, Spain). American Association for the Advancement of Science (AAAS). doi: 10.1126/sciadv.adp1295. | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 21/12/2024 18:47:50 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/18471
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.