Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Neden Canlılar Ömürleri Boyunca Üremezler? Menopoz Nedir?

Neden Canlılar Ömürleri Boyunca Üremezler? Menopoz Nedir? Pixabay
1 dakika
4,582
Evrim Ağacı Akademi: Canlıların Evrimi Yazı Dizisi

Bu yazı, Canlıların Evrimi yazı dizisinin 24. yazısıdır. Bu yazı dizisini okumaya, serinin 1. yazısı olan "Oksijenli Solunum Nasıl Evrimleşti? İlkel Hücreler Nasıl Oldu da Oksijeni Kullanabilecek Biçimde Evrimleştiler?" başlıklı makalemizden başlamanızı öneririz.

Yazı dizisi içindeki ilerleyişinizi kaydetmek için veya kayıt olun.

EA Akademi Hakkında Bilgi Al
Tüm Reklamları Kapat

İlk olarak menopozun veya üreme eksikliğinin sona ermesinin telomerlerle pek ilgisi olmadığını söyleyelim. Bunun yerine çok daha yerinde açıklamalar mevcut. Böyle bir durum sadece insan türüne özgü, en azından şimdiye kadar bilinen canlılar arasında. Konuyla ilgili pek çok araştırma yürütülüyor; ancak bu konuda deney tasarlamak zor olduğu için bolca çıkarım ve bilimsel varsayımda da bulunmak gerekiyor. Yine de ulaşılan bulgular oldukça akla yatkın:

Bir teoriye göre kadınların vücutlarının belirli bir yaştan sonra üreme yeteneğini kaybetmesinin (menopoz) ana sebebi, bir yaştan sonra doğurmanın insanlarda tehlikeli ve ölümcül olabilmesi. Bu sebepledir ki bir noktadan sonra vücut doğurganlığa son vererek canlı ömrünü uzatmayı tercih ediyor. Bunu, Doğal Seçilim ile Cinsel Seçilim arasındaki denge olarak düşünebiliriz (bkz: tavuskuşları).

Tüm Reklamları Kapat

İkinci bir teori ise daha davranış bilimlerini ve davranışsal evrimi öne çıkararak, insanlarda zekayla birlikte had safhaya ulaşan anaçlık ve şefkatin bir sonucu olarak üremenin durdurulduğunu ileri sürüyor. Sebep olaraksa insan doğurganlığının bırakılmasıyla birlikte yavrulara ve hatta torunlara çok daha fazla ilgi, zaman ve enerji harcanabileceğini, bunun sayesinde de soyun devamlılığının daha çok garanti altına alınabileceği gösteriliyor. Bunu, "trade-off" ilkesi ile açıklayabiliriz. Evrim sırasında insan türü, daha fazla doğuramamak pahasına üretkenliğinden vazgeçiyor.

New Scientist dergisinin 2007 Ekim sayısında yayınlanan bir makalede, insanlarda çocukların iki yaşını gemeden annelerinin ölmesi durumunda, çocuklardaki hayatta kalma oranı 10 kat azalıyor. Ancak bu yaş aralığındaki çocukların, annelerinin ölüm, anneannelerinin hayatta kalması durumunda, hayatta kalma oranı, annesi ölüp de büyükannesi de olmayanlara göre 2 kat artıyor.

Tüm Reklamları Kapat

Kısaca, bu konu hala araştırılmakla birlikte, temel sebebi belli bir yaştan sonra koruyuculuk ve şefkat, doğurganlıktan daha önemli konuma geçiyor ve trade-off ilkesi dahilinde, üreme yerine koruyuculuk nitelikleri teşvik ediliyor. Dolayısıyla, üreme gereksiz bir hal alarak evrim sürecinde belli bir yaştan sonra köreliyor.

Teşekkür: Ozan Utku Öztürk

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
Evrim Ağacı Akademi: Canlıların Evrimi Yazı Dizisi

Bu yazı, Canlıların Evrimi yazı dizisinin 24. yazısıdır. Bu yazı dizisini okumaya, serinin 1. yazısı olan "Oksijenli Solunum Nasıl Evrimleşti? İlkel Hücreler Nasıl Oldu da Oksijeni Kullanabilecek Biçimde Evrimleştiler?" başlıklı makalemizden başlamanızı öneririz.

Yazı dizisi içindeki ilerleyişinizi kaydetmek için veya kayıt olun.

EA Akademi Hakkında Bilgi Al
13
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 7
  • Bilim Budur! 3
  • Muhteşem! 2
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 2
  • İnanılmaz 2
  • Merak Uyandırıcı! 2
  • Güldürdü 0
  • Umut Verici! 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  • Scientific American. The Primate Diaries. (19 Ağustos 2019). Alındığı Tarih: 19 Ağustos 2019. Alındığı Yer: Scientific American | Arşiv Bağlantısı
  • DP Shanley, et al. Evolution Of The Human Menopause. (19 Mart 2001). Alındığı Tarih: 19 Ağustos 2019. Alındığı Yer: NCBI | Arşiv Bağlantısı
  • D. P. Shanley, et al. Testing Evolutionary Theories Of Menopause. (19 Mart 2007). Alındığı Tarih: 19 Ağustos 2019. Alındığı Yer: NCBI | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 19/03/2024 11:38:06 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/111

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Bellek
Genel Görelilik
Maske Takmak
İklim Değişikliği
Bilim İnsanları
Kök Hücre
Antibiyotik
Mers
Araştırmacılar
Nükleer Enerji
Evrim Ağacı
Böcek Bilimi
Çekirdek
Siyah
Avcı
Temel
Gıda Güvenliği
Uterus
Çevre
Amerika Birleşik Devletleri
Çiçek
Film
Karar Verme
Kuş
Demir
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
Ç. M. Bakırcı. Neden Canlılar Ömürleri Boyunca Üremezler? Menopoz Nedir?. (1 Haziran 2011). Alındığı Tarih: 19 Mart 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/111
Bakırcı, Ç. M. (2011, June 01). Neden Canlılar Ömürleri Boyunca Üremezler? Menopoz Nedir?. Evrim Ağacı. Retrieved March 19, 2024. from https://evrimagaci.org/s/111
Ç. M. Bakırcı. “Neden Canlılar Ömürleri Boyunca Üremezler? Menopoz Nedir?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 01 Jun. 2011, https://evrimagaci.org/s/111.
Bakırcı, Çağrı Mert. “Neden Canlılar Ömürleri Boyunca Üremezler? Menopoz Nedir?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, June 01, 2011. https://evrimagaci.org/s/111.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close