Modern İnsanın Kurtlarla Birlikte Avlanması Neandertallerin Sonunu Mu Getirdi?
40 bin yıl önce, Avrupa’da atalarımız evrimsel kuzenlerimiz olan Neandertallere karşı üstün çıkabilmeyi sağlayacak olan çok kritik ve kalıcı bir ittifak kurdular.
İnsanların en eski dostları olan köpekler, sadakatleriyle, korumaya, avlanmaya ve iz sürmeye olan yetenekleriyle bilinirler. Fakat modern insan, köpeklere önceden bilenenden daha fazlasını borçlu olabilirler. Belki de Neandertallerle olan hayatta kalma mücadelesindeki katkılarından dolayı onlara büyük bir teşekkür borçluyuzdur.
ABD’nin ileri gelen antropologlarından olan Pensilvanya Eyalet Üniversitesinden Prof. Pat Shipman’a göre kurtlardan köken alan öncül köpekler, 40 bin yıl önce Avrupa’daki Neandertal bölgelerinin insanlarca ele geçirilmesinde önemli bir rol oynamaktaydılar. Shipman bu dönemde Neandertallerin ve kurtların, büyük otçulları avlayabilen önde gelen yırtıcılardan olduğunu ve daha sonra insanlarla kurtların ittifakının, Neandertallerin sonunu hazırladığını söylemektedir.
Eğer Shipman haklıysa, evrimin en ilgi çekici gizemlerinden birini çözmüş olma ihtimali bulunuyor. Modern insanın Afrika’da evrildiği ve yaklaşık 70 bin yıl önce göç etmeye başladığı1 ve bundan 25 bin yıl sonra da Avrupa’ya ulaştığı bilinmektedir. O dönemde, Avrupa kıtasına, evrimsel kuzenlerimiz olan Neandertaller ev sahipliği yapıyorlardı. Neandertaller, 200 bin yıldan fazla süredir Avrupa’da yaşıyorlardı. Fakat modern insanlar buraya ulaştıktan bir süre sonra yok oldular.
Asıl soru ise onları yok oluşa neyin sürüklediğiydi. Bazı bilim insanları iklim değişikliğinin etkili olduğunu düşünmektedir. Bir diğer tartışma konusu da insanın daha yetenekli ve daha iyi silahlara sahip olmasının Neandertallerin yok olmasında daha etkili olduğu düşüncesi. Shipman, ikinci fikre katılmakla birlikte bir ekleme yapıyor: “Kurtlar bizim suç ortağımızdı”.
Shipman, modern insanların Avrupa’ya vardıktan hemen sonra kurtlarla ittifak yaptığını iddia etmektedir. Shipman’a göre onları evcilleştirdik, yapay seçilimle köpekleri ürettik ve onları avların izini sürmek için, aslan ve leoparları da içeren yırtıcıları püskürtmek ve etlerini çalmayı denemek için kullandık. Öncül kurt-köpeklerin, geyik, bizon gibi hayvanları, onlar yoruluncaya kadar kovalayıp, daha sonra insanların da bu yorgun hayvanları, mızraklar veya ok ve yay yardımıyla öldürmesi şeklinde bir av işbirliği yaptıklarını öne sürüyor.
Shipman’a göre bu tip avlanma sırasında, avın en tehlikeli bölümü olan, avı öldürme aşamasını köpeklerin yapmaması ve insanların da avı yoracak enerjiye sahip olmaması nedeniyle bu iş birliği, iki taraf için de oldukça avantajlı.
O dönemde, Avrupa kıtası, mamutlar, gergedanlar, bizonlar ve onlar gibi bir kaç iri otçullara ev sahipliği yapmaktaydı. Hem modern insanlar, hem de Neandertaller mızrakla veya olasılıkla ok ve yayla bu hayvanları avlamaktaydılar. İşin zor kısmı ise, özellikle kurtlarında aralarında bulunduğu, aslanlar, leoparlar, sırtlanlar ve diğer yırtıcılarla avlanma sırasında çekişmek zorunda kalmalarıydı.
- "Cins" Kedilerdeki Kalıtsal Problemler: Kedilerimizin Sağlığı İçin Bu Meraktan Vazgeçmeliyiz!
- Vahşi Lahana Çiçeği, Yapay Seçilim Yoluyla Brokoliden Karnabahar Bitkisine Kadar Birçok Türe Evrimleşti!
- Karpuz, Yapay Seçilim Yoluyla Nasıl Evrimleşti? Rönesans Tabloları, Karpuzların Ata ve Kuzenlerini Araştırmamıza Nasıl Yardımcı Olabilir?
Shipman, bir bizonu indirmiş olsanız bile, dakikalar içinde diğer etçillerin size saldırarak, avı çalma olasılığından bahsetmektedir. Buna çözümün ise insan-kurt ittifakı olduğunu söylemektedir. Önceleri ayrı avlanan bu canlı türlerinin, güçlerini birleştirerek, diğer hayvanlar için büyük bedeli olacak şekilde, Tarihöncesi Avrupa’da besin zincirini domine eder hale gelmişlerdir. İlk önce Neandertaller, takip eden bin yıllarda da aslanlar, mamutlar, sırtlanlar ve bizonlar yok olmuştur. Shipman’a göre hala insan ve avcı köpekleri çok ölümcül bir birliktelik oluşturmaktadır.
İddia tartışmalı görünmekte, nedeni ise bu fikrin köpeklerin evcilleştirilmeye başlanması tarihini çok geçmişe atması olarak görülebilir. Daha önce bir çok bilim insanı bu konuyu tartışmıştır, bazı araştırıcılar köpeğin evcilleştirilmesinin tarımla birlikte yaklaşık 10 bin yıl önce olduğunu, bir kısmı da biraz daha erken 15 bin yıl önce gerçekleştiğini düşünmektedir. Shipman ise bu tarihi son Buz Devri’nden de önceye atmaktadır. Bu iddiası, Sibirya ve Belçika’da bulunan 33 bin yıllık kurt kalıntılarına dayanmaktadır. Kurt gibi görünseler de bu fosillerin evcilleştirme izleri taşıdığı görülmektedir. Bu izleri, daha kısa burun, daha geniş çene ve kurtlara göre daha sık dişler oluşturmaktadır.
Nitekim, kurtların görünümünü (yapay seçilimle) değiştirmeye başladık ve bugünkü en küçüğünden en büyüğüne bütün köpek türlerinin oluşmasını sağladık. Bunun yanında ilginç bir şekilde köpekler de bizim görünüşümüzü değiştirmiş olabilir.
Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.
Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.
Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.
Shipman’ın “The Invaders: How Humans and Their Dogs Drove Neanderthals to Extinction” (İstilacılar: İnsanlar ve Köpekleri, Neandertalleri Nasıl Yokoluşa Sürükledi) isimli kitabında tüm bu konulara değinilmektedir.
Ek olarak, Neandertallerin kurtlarla ilişkisine dair hiç bir kanıta rastlanmamıştır. Mamutları ve geyikleri kendi zorlu yöntemleriyle avlamayı sürdürmüşlerdir. Shipman, bu hikayenin Avrupa’da son bulmadığını dünyanın her yerine, Amerika’ya, Pasifik Adaları’na köpeklerle birlikte gidip aynı birlikteliği devam ettirdiğimizi vurgulamaktadır.
İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Soru & Cevap Platformuna Git- 7
- 1
- 1
- 1
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- Çeviri Kaynağı: The Guardian | Arşiv Bağlantısı
- Robin McKie. How Hunting With Wolves Helped Humans Outsmart The Neanderthals. (1 Mart 2015). Alındığı Tarih: 27 Temmuz 2018. Alındığı Yer: The Guardian | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 05/12/2024 06:40:26 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/7116
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
This work is an exact translation of the article originally published in The Guardian. Evrim Ağacı is a popular science organization which seeks to increase scientific awareness and knowledge in Turkey, and this translation is a part of those efforts. If you are the author/owner of this article and if you choose it to be taken down, please contact us and we will immediately remove your content. Thank you for your cooperation and understanding.