Köpeklerin En Yakın Kurt Atalarının Soyu Tükendi!
- İndir
- Dış Sitelerde Paylaş
Modern köpekler ve kurtların yeni genetik analizler, insanın en iyi dostunun tarımdan daha önce evcilleştirildiğini gösteriyor.
Ama bu evcilleştirmenin kökeni inatla gizemini koruyor. Araştırmacılar, kurtların genomlarını üç farklı muhtemel ehlileşme bölgesinde analiz etti (Orta Doğu, Asya ve Doğu Avrupa) ve fark edildi ki köpekler bu üçüne de yakın akraba değil. Aslında görünen o ki, bu günkü köpeklerin en yakın kurt atasının nesli tükenmiş olabilir, hiçbir vahşi soy bırakmadan. University of Chicago'nun genetik profesörü, araştırmacı John Novembre:
Tüm köpekler bir grup, tüm kurtlar bir grup, ve bu saydığımız üç bölgedeki hiçbir kurt, köpeklerle yakın akraba değildirler. Çalışmamızın en büyük sürprizi bu oldu.
Evcilleştirme Gizemi
Köpeklerin evcilleşme kökeni sırrını koruyor. Evcilleşmenin fosil bulguları 33.000 yıl öncesine kadar dayanıyor, kafa tasının şekli ve DNA analizi baz alınarak. Ama köpek-benzeri kanin dişin varlığı modern köpeklerin kökeni olduğunu kanıtlamıyor; Fosil evcil bir köpeği temsil etse bile, başarılı olamamış ve soyunu devam ettirememiş bir yan tür de olabilir.
Araştırmacılar köpeklerin düzenli olarak yaklaşık 10.000 yıl öncesinden beri insanlarla bir arada yaşadığını biliyor. Ve 14.000 yıl öncesinden köpeklerle insanlar birlikte gömülü bulundular. Çeşitli genetik çalışmalar Çin, Orta Doğu ve Avrupa'yı bugünkü evcil köpeklerin orijini olarak işaret ediyor.
Novembre ve meslektaşları, evcilleşmeyi daha kolay anlaşılır bir hale getirmek için yüksek kaliteli bütün genom kullandılar. İsrail'den, Çin'den ve Hırvatistan'dan birer kurdun bütün gen dizilimini, köpeklerin muhtemel ilk evcilleştirildiği yeri saptamada çemberi daraltmak için topladılar. Daha sonra Güney Doğu Asya'dan köken aldığı düşünülen vahşi bir köpek olan bir Avustralya dingosunun ve bir Afrika basenjisinin gen dizisi çıkartıldı. Bu iki köpeğin de yaşam alanları kurtlarla örtüşmüyor. Bu yüzden araştırmacılar, az da olsa evcilleşme-sonrası türler arası üreme gözlemlemeyi ummaktalar. Türler arası üreme, köpeklerle kurtların ne zaman tür olarak ayrıldığı konusunda sıklıkla kafaları karıştırmaktadır da o yüzden.
Öncesinde de halihazırda bir boxer köpeğinin tam gen dizisi çıkarılmıştı.
Karmaşık Köpekgiller
Yüksek kalite tam diziler araştırmacılara tüm genomlar arasındaki genetik varyasyonlara bakma imkanı sağlıyordu. Bu önemli, Novembre LiveScience'a böyle konuştu, çünkü önceki çalışmalar bölük pörçük DNA parçalarıyla sınırlıydı. O parçalar seçilmişti çünkü köpek soyundan köpek soyuna değişkenlik gösterdiği biliniyordu. Novembre:
Köpeklerdeki ve kurtlardakine bakarak karara varmaya kalktığımızda büyük resmi göremeyiz, çünkü kurtlarda olup da köpeklerde ortadan kalkmış bir varyasyonu göremeyiz.
PLOS Genetics dergisinde 16 Ocak 2014'te yayımlanan sonuçlar köpeklerle modern kurtların aynı soydan türemediklerini açığa çıkardı - büyük bir sürpriz olduğunu söyledi Novembre, tek evcilleştirme veya birden çok evcilleştirme olgusu görmeyi beklerken. Örneğin Avustralya dingosu Asya kurduyla, Afrika basenjisi de Orta Doğu kurduyla akrabaymış gibi.
Ondan ziyade köpekler kendi arasında çok yakın akrabalıklar barındırıyor. Bu bağlamda köpeklerin, şu anda soyu tükenmiş bir kurt kolundan türediğini önermek yanlış olmaz. Daha sonralarda, evcilleştirilmiş köpek tarihinde vahşi kalan kurtlarla ortak döller vermekte ve böylece günümüzde köpek genetiği araştırmalarında ayak bağı olacak bir kargaşaya neden olmaktadır.
Bu diziliş aynı zamanda ilk köpeklerin, kendi günlerinde, ufak bir grup halinde yaşayan kurtlardan türediğini de belli ediyor. Evcilleştirme esnasında hem köpekler hem de kurtlar popülasyon dar geçidi denilen bir deneyimle karşılaştılar - sayıları azaldı. Genler, bu düşüşün neden yaşandığını açıklayamıyor. Novembre'a göre belki kurtlar için düşünülecek olursa insanların avlanma sahasını genişletmesi ve kurtlarla besin rekabetine girmesi etkili olmuş olabilir.
Sonuç olarak, karşılaştırmaların gösterdiği üzere kurtlar ve köpekler 9000 ve 34.000 yıl önce ayrıştı, 11.000 ve 16.000 yılları arasında birbiriyle oldukça benzer özellikler göstermeye devam ettiler, ta ki tarım yaygınlaşana kadar. Novembre bu bulgularla fosil kayıtların birbirini desteklediğini belirtiyor.
Evrim Ağacı'nın çalışmalarına Kreosus, Patreon veya YouTube üzerinden maddi destekte bulunarak hem Türkiye'de bilim anlatıcılığının gelişmesine katkı sağlayabilirsiniz, hem de site ve uygulamamızı reklamsız olarak deneyimleyebilirsiniz. Reklamsız deneyim, sitemizin/uygulamamızın çeşitli kısımlarda gösterilen Google reklamlarını ve destek çağrılarını görmediğiniz, %100 reklamsız ve çok daha temiz bir site deneyimi sunmaktadır.
KreosusKreosus'ta her 10₺'lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık geliyor. Bu sayede, tek seferlik destekçilerimiz de, aylık destekçilerimiz de toplam destekleriyle doğru orantılı bir süre boyunca reklamsız deneyim elde edebiliyorlar.
Kreosus destekçilerimizin reklamsız deneyimi, destek olmaya başladıkları anda devreye girmektedir ve ek bir işleme gerek yoktur.
PatreonPatreon destekçilerimiz, destek miktarından bağımsız olarak, Evrim Ağacı'na destek oldukları süre boyunca reklamsız deneyime erişmeyi sürdürebiliyorlar.
Patreon destekçilerimizin Patreon ile ilişkili e-posta hesapları, Evrim Ağacı'ndaki üyelik e-postaları ile birebir aynı olmalıdır. Patreon destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi 24 saat alabilmektedir.
YouTubeYouTube destekçilerimizin hepsi otomatik olarak reklamsız deneyime şimdilik erişemiyorlar ve şu anda, YouTube üzerinden her destek seviyesine reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. YouTube Destek Sistemi üzerinde sunulan farklı seviyelerin açıklamalarını okuyarak, hangi ayrıcalıklara erişebileceğinizi öğrenebilirsiniz.
Eğer seçtiğiniz seviye reklamsız deneyim ayrıcalığı sunuyorsa, destek olduktan sonra YouTube tarafından gösterilecek olan bağlantıdaki formu doldurarak reklamsız deneyime erişebilirsiniz. YouTube destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi, formu doldurduktan sonra 24-72 saat alabilmektedir.
Diğer PlatformlarBu 3 platform haricinde destek olan destekçilerimize ne yazık ki reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. Destekleriniz sayesinde sistemlerimizi geliştirmeyi sürdürüyoruz ve umuyoruz bu ayrıcalıkları zamanla genişletebileceğiz.
Giriş yapmayı unutmayın!Reklamsız deneyim için, maddi desteğiniz ile ilişkilendirilmiş olan Evrim Ağacı hesabınıza üye girişi yapmanız gerekmektedir. Giriş yapmadığınız takdirde reklamları görmeye devam edeceksinizdir.
Önceki bir deney evcilleştirme aşamasının, belki de köpeklerin genetik mutasyonunda tetikleyici olduğu önerisini getiriyor. Bu mutasyonun modern köpeğin atalarının nişastayı daha kolay sindirebilmelerini sağlamış olabileceği, yani insanların çöpleriyle beslenebileceği anlamına gelir. Yeni bir çalışma, bahsedilen mutasyon üzerine eğiliyor ve kesinlikle mutasyonun meydana geldiğini buluyor, ama büyük olasılıkla evcilleştirildikten daha sonra oluyor. Mesela dingolar, tartışmasız köpek, kurt değil, zaten nişasta-dostu genlerin bir kısmına sahip.Novembre soruyor:
Avcı-toplayıcı insanlar arasında yaşamını sürdüren ve bu ortamda evcilleştirilen köpekten bahsediyoruz. Ve daha sonrasında bu gruplar tarıma geçtiğinde acaba beslenme alışkanlıklarını da değiştirdiler mi?
Daha Çok Cevap Geliyor mu?
Yine de cevaplandırılmayı bekleyen bir sürü soru var. Evcilleştirmenin orijini için 25.000 yıl gibi geniş bir zaman aralığıyla ilgilenilmesinin sebebi araştırmanın genomdaki mutasyonlar üzerine yapılan tahminleri baz almak zorunda olmaları. Novembre şöyle diyor:
Mutasyonlar ender görülür ve ne sıklıkla olduğunu tahmin etmek zordur. En iyi yol ebeveynlerin ve döllerin genomlarını karşılaştırmaktır, ama bu iş henüz köpeklerle yapılmamıştır. Bir gün yapıldığında, takımımın yaptığı tahminler çok daha isabetli hale gelecektir.
Ancak modern köpeklerle modern kurtların incelemesinde genel görüntü birbirlerine ata veya soyun devamı olmaktan daha çok bunların kardeş gruplar olduğu yönünde. Yani modern DNA dizilimleri evcilleşmenin kökenini ortaya çıkaracak gibi durmuyor. Novembre bu soruyu cevaplamak için antik DNA analizlerine ihtiyaç olduğunu söylüyor.
Şimdiye kadar fosillerden çıkarılan DNA dizileri tam değil. Ama şimdi araştırmacılar tamamlanmış Neanderthal genomu elde etmeyi başardı, fosillerden köpek ve kurtların tamamlanmış genomlarını öğrenmenin de eşiğindeler.
Novembre'ın dediklerine bakılırsa bir grup insan bu konu üzerine kafa yoruyor. Tamamlanmış antik köpek genomu dokuz aydan çok daha yakın olabilir.
Teşekkür: Bu yazıyı çeviren Kemal Uçar'a teşekkür ederiz.
İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Soru & Cevap Platformuna Git- 14
- 6
- 3
- 1
- 1
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- Çeviri Kaynağı: HuffPost | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 04/10/2024 23:53:47 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/1964
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
This work is an exact translation of the article originally published in HuffPost. Evrim Ağacı is a popular science organization which seeks to increase scientific awareness and knowledge in Turkey, and this translation is a part of those efforts. If you are the author/owner of this article and if you choose it to be taken down, please contact us and we will immediately remove your content. Thank you for your cooperation and understanding.