Meşhur "Kara Güzellik" Meteoriti (NWA 7034), Mars'ta Yaşam Şartlarının Çok Daha Geç Oluştuğuna İşaret Ediyor!
Blue Planet Heart
Bu haber 2 yıl öncesine aittir. Haber güncelliğini yitirmiş olabilir; ancak arşivsel değeri ve bilimsel gelişme/ilerleme anlamındaki önemi dolayısıyla yayında tutulmaktadır. Ayrıca konuyla ilgili gelişmeler yaşandıkça bu içerik de güncellenebilir.
Mars'tan gelen ve "Black Beauty" (Kara Güzellik) olarak da bilinen NWA 7034 adlı bu meteorit (göktaşı), bilimsel bakımdan dünyanın en değerli taşlarından biri.[1] Meteoritin içeriğinde bulunan bir kristal, önceden sanılanın aksine Mars'ın asteroid bombardımanına tutulmaya devam ettiğini gösteriyor. Bu da organizmaların gezegende hayatta kalmış olabileceği aralığı daraltıyor.
Asteroid kuşağından gelenlere kıyasla Mars meteoritleri daha ender bulunuyor çünkü meteoritlerin Kızıl Gezegen'in yüzeyinden uzaya savrulması için güçlü bir darbe gerekiyor. Bu da onları değerli kılıyor. NWA 7034'ün "Kara Güzellik" ismini almasının sebebiyse rengi ve 320 gramlık kütlesi.[2] Perseverance uzay aracının topladığı veriler 2031'e kadar bize ulaşamayacağı için, Mars hakkında yakından bilgi almak için şimdilik bu meteoritlerle yetinmek zorundayız.
NWA 7034, Mars'ın farklı yerlerindeki materyallerin bir noktada birikerek basınçla birleşmesi sonucunda oluştu. Onun bu özelliği, gezegen bilimcilerin Mars'ın jeolojisiyle ilgili oldukça geniş çıkarımlara varmalarını sağlıyor. Science Advances adlı dergide yayımlanan yeni bir makalede Kara Güzellik'in "zirkon" olarak bilinen kristallerinin incelenmesi anlatılıyor. Makaleye göre, tarihi Mars'ın oluşumuna kadar uzanan bu zirkonlardan biri bilhassa önemli bir etkiye sahip.[3]
"Kara Güzellik", 4,48 ila 4,43 milyar yıl önce oluşmuş pek çok zirkon içeriyor - ki bu da Mars'ın "protoplaneter disk"ten yoğunlaşmasından kısa bir süre sonraya denk geliyor. 2019'da bu zirkonların üzerinde yapılan bir çalışmaya göre, bunların hiçbiri oluşumundan sonra dikkate değer bir darbeyle karşılaşmadı.[4] Bu da yaklaşık 3,9 milyar yıl öncesine kadar Ay'a çarpan büyük kütlelerin aksine, Mars'ta böyle bir olay yaşanmadığına işaret ediyor. Curtin Üniversitesinden Dr. Aaron Cavosie, IFL Science'a Kara Güzellik'in içeriğindeki zirkonlarla ilgili şunu söylüyor:
O kadar heterojendi ki daha büyük bir numune sayısına ihtiyaç duyduk. Bu zirkonlardan birinin geçmişi, komşusununkinden tamamen farklı olabilirdi.
İncelenen zirkon sayısını neredeyse iki katına çıkardıktan sonra, Cavosie ve başyazar doktora öğrencisi Morgan Cox, "twinning" (Tür: "ikizlenme") adı verilen şok etkisine maruz kalmış bir parça buldu. Dünya'da bu etki, dinozorların sonunu getiren darbeden bile daha büyük çarpışmalardan sağ çıkan kristallerde gözleniyor.
Cox şöyle diyor:[5]
Bu parça gerçekten de Kızıl Gezegen'den gelen eşi bulunmaz bir hediye.
Bahsi geçen kristalin yaşı uranyum/kurşun oranları kullanılarak 4,45 milyar yıl olarak belirlendi. Darbenin daha sonra yaşanmış olması gerekiyor; ancak Cavosie, IFL Science'a ne kadar zaman sonra yaşanmış olduğunun kesin olarak bilinemeyeceğini söyledi.
İkizlenmeye yol açabilecek kadar büyük bir darbenin gezegendeki yaşama uygun şartları yok etmiş olabileceği düşünülüyor. Eğer önceden gezegende yaşam vardıysa bile darbenin ardından tekrar sıfırdan başlaması gerekmiş olabilir. Bu büyüklükteki tek bir darbe çok önemli olmayabilir, ancak eğer Ay'dakine benzer sürekli bir bombardımana işaret ediyorsa, bu, yaşam olasılığının oldukça düşük olduğu anlamına gelir. Cavosie şöyle açıklıyor:
Bu, gezegenin yaşama uygun olduğu aralığın düşünülenden daha geç açılmış olma olasılığına dikkat çekiyor ki bu olasılık Mars'ta 3,9 ila 3,7 milyar yıl önce sıvı su bulunduğuna dair kanıtlarla örtüşüyor.
Cavosie, IFL Science'a konu hakkında hatırı sayılır derecede belirsizlik olduğundan şöyle bahsediyor:[6]
Chicxulub darbesinin kraterin altında yaşama yüzeyden daha uygun hidrotermal bir alan oluşturduğuna dair kanıtın ışığında, böyle darbeler iki yönlü de etki gösterebilir diyebiliriz.
Her hâlükârda bu parça Mars'taki eski yaşamla ilgili düşüncelerimizi gözden geçirmemizi sağlayacak. Eğer yaşama dair kanıtı hiç bulamazsak bunun olası sebeplerini de tahmin etmemize yardımcı olacak.
Tabii daha büyük bir numune hacmi bu konudaki bilgimizi arttırırdı. Ne yazık ki Cavosie, bunun olması için beklememiz gerektiğini söylüyor; çünkü bu türden şokları tespit edebilecek düzeyde ekipman, Mars'a gönderilen uzay araçlarının içine sığamayacak kadar büyük. Bu da bizi ender bulunan meteoritlere bağımlı kılıyor.
İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Soru & Cevap Platformuna Git-
6
-
4
-
2
-
2
-
1
-
1
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
- Çeviri Kaynağı: IFL Science | Arşiv Bağlantısı
- ^ Dr. A. Carpineti. Earthly Life Could Survive On Mars, New Studies Suggest. (25 Şubat 2021). Alındığı Tarih: 10 Ağustos 2022. Alındığı Yer: IFL Science | Arşiv Bağlantısı
- ^ NASA. "Black Beauty" Mars Meteorite. (25 Ocak 2019). Alındığı Tarih: 10 Ağustos 2022. Alındığı Yer: NASA Solar System Exploration | Arşiv Bağlantısı
- ^ M. A. Cox, et al. Impact And Habitability Scenarios For Early Mars Revisited Based On A 4.45-Ga Shocked Zircon In Regolith Breccia. (2 Şubat 2022). Alındığı Tarih: 10 Ağustos 2022. Alındığı Yer: Science Advances doi: 10.1126/sciadv.abl7479. | Arşiv Bağlantısı
- ^ D. E. Moser, et al. Decline Of Giant Impacts On Mars By 4.48 Billion Years Ago And An Early Opportunity For Habitability. (1 Ağustos 2019). Alındığı Tarih: 10 Ağustos 2022. Alındığı Yer: Nature doi: 10.1038/s41561-019-0380-0. | Arşiv Bağlantısı
- ^ M. A. Cox, et al. Shocked Zircon Find A ‘One-Off Gift’ From Mars. Alındığı Tarih: 10 Ağustos 2022. Alındığı Yer: Scimex doi: 10.1126/sciadv.abl7497. | Arşiv Bağlantısı
- ^ Stephen Luntz. Giant Hydrothermal Vents Beneath Chicxulub Crater Once Hosted Life. (3 Kasım 2020). Alındığı Tarih: 10 Ağustos 2022. Alındığı Yer: IFL Science | Arşiv Bağlantısı
- Stephen Luntz. Famous Meteorite Suggests Mars’ Habitability May Have Occurred Much Later Than Thought. (3 Şubat 2022). Alındığı Tarih: 10 Ağustos 2022. Alındığı Yer: IFL Science | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 21/12/2024 20:49:28 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/12218
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
This work is an exact translation of the article originally published in IFL Science. Evrim Ağacı is a popular science organization which seeks to increase scientific awareness and knowledge in Turkey, and this translation is a part of those efforts. If you are the author/owner of this article and if you choose it to be taken down, please contact us and we will immediately remove your content. Thank you for your cooperation and understanding.
