Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Menopoz Sonrası Dişi Katil Balinaların Bilgeliği

Menopoz Sonrası Dişi Katil Balinaların Bilgeliği
2 dakika
413
  • Biyoloji
  • Mamaloji
Tüm Reklamları Kapat

Onlara katil balina dünyasının kahinleri diyebilirsiniz. Menopoz dönemini atlatmış dişi katil balinalar, birikmiş tecrübelerini ve bilgeliklerini, özellikle durum kötüye gittiği zamanlarda, sürünün besin arayışına ve hayatta kalmalarına öncülük etmek için kullanıyor.

Birleşik Krallık’taki, Exeter Üniversitesi’nden Darren Croft, yapatıkları çalışmanın, menopoz sonrası dişi katil balinaların, önemli bilgilerin saklandığı bir depo olarak hareket ettiğini ilk defa gösterdiğini, bu durumun hayatta kalmayı sağlayacak önemli bilgilerin korunmasında çok önemli olduğunu dile getiriyor.

Tüm Reklamları Kapat

Bu sonuçlar, erkek balinalar, 50 yaşlarına kadar yaşarken dişi balinaların 40 yaşından sonra üreyememelerine rağmen neden yaklaşık 90 yıl yaşadıklarının da daha iyi anlaşılması için bir adım olarak görülüyor. Menopoz sonrası üreyememeye rağmen uzun yaşadığı bilinen diğer iki canlı türü ise insan ve kısa yüzgeçli pilot balinalardır.

Somon Avı

Tüm Reklamları Kapat

Croft ve meslektaşları, katil balina sürüsünün 750 saatlik kaydedilmiş vidyolarını izlediler. British Columbia ve Washington’un Pasifik açıklarında 1976’dan veri 100’ün üzerinde birey olarak tanınabilir katil balina filme alındı.

Araştırıcılar, menopoz sonrası dişilerin, sürüye menopoz öncesi dişilere ve yetişkin erkeklere göre %32 ila %57 arası daha fazla liderlik ettiğini gördüler.

Croft, “Göçmen alabalık ve ya somon avlayan biri, size zamanlamanın çok kritik olduğunu söyleyecektir, menopoz sonrası dişi katil balinalar büyük ihtimalle ne zaman ve nereye bakacaklarını biliyorlar, bu da olasılıkla birikmiş tecrübeleriyle ilgilidir.” demekte.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Aynı araştırıcıların daha önceki çalışmasında, erkek katil balinaların hayatta kalma konusunda annelerine bağımlı olduklarını gösterdi. Anneleri ölen erkeklerin bir yıl içerisinde, anneleri yaşayanlara göre 14 kat daha faza ölüm riskleri olduğu görülmüştür. Anneleri ölen kızların ise, ölmeyenlere göre ölüm riski 5,4 kat olarak görülmektedir.

Bilge Dişiler

Croft, bu durumun sürünün genç üyelerinin hayatta kalabilmesi için, anne katil balinaların hayatta kalmalarının, bilgeliklerinin ve neyin nasıl yapılacağını bilmelerinin hayati önem taşıdığını gösterdiğini düşünmektedir. Ayrıca erkeklerin, dişi yavrulara göre annelerini %29 oranda daha yakından takip etmelerinin nedenini de açıkladığını düşünmektedir.

Croft, üreyemedikleri halde hayatta kalıp ailelerinin hayatta kalmalarını sağlamalarının evrimsel olarak mantıklı olduğunu ve avcı-toplayıcı insan aile yapısına benzerliğini vurgulamaktadır.

Çoğu iyi bilinen hayvan türünce, erkekler hızlıca ailelerini terkeder ve bağımsız hareket ederler. Erkek ve dişi katil balinalar ise tam tersine hayatları boyunca aileleriyle kalır, sadece üremek için ara sıra sürü değiştirirler. Sonuç olarak, eğer bir dişi katil balina, sadece ilk üç dört on yılda üreyebilmesine rağmen onlarca yıl yaşarsa, sürü kendi torunlarıyla dolu olacaktır. Sürünün yaşayabilmesine yardımcı olmak, kendi genetik mirasını korumak anlamına gelecektir.

Tüm Reklamları Kapat

Bu bulgular, avcı-toplayıcı topluluklarda menopozu atlatmış yaşlı kadınların yemek bulma benzeri hayatta kalma ipuçlarını ve bilgeliklerini paylaşması anlamına gelen “büyükanne hipotezi”ni destekler nitelikte görülmektedir.

“Ana kuzuları”

University of College London’dan Ruth Mace, “Erkek katil balinalar, kendi güvenlikleri ve yiyecekleri konusunda “ana kuzusu” gibi görünmektedir.” demektedir. Açıklanmamış bir kaç konunun olduğunu vurgulayan Mace, “Erkekler neden balık avlamak veya diğer aile bireyleri için önemli olan konularda bilgi sahibi olamıyor? Erken öldükleri için mi öğrenmeleri engelleniyor, evrimsel olarak yaşamalarının bir avantaj sağlamaması nedeniyle mi erken ölüyorlar?” sorularını sormaktadır.

Ayrıca Mace, insan ve katil balinaların menopozlarının evrimsel temeline bakıldığında özdeş olmalarının olası olmadığını söylemektedir.

Alıntı Yap
Okundu Olarak İşaretle
0
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 1
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 1
  • Merak Uyandırıcı! 1
  • Muhteşem! 0
  • Bilim Budur! 0
  • Güldürdü 0
  • İnanılmaz 0
  • Umut Verici! 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  1. Çeviri Kaynağı: New Scientist | Arşiv Bağlantısı
  • Andy Coghlan. Post-Menopausal Orcas’ Wisdom Helps Family Survive. (5 Mart 2015). Alındığı Tarih: 18 Haziran 2018. Alındığı Yer: New Scientist | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 03/06/2023 00:16:53 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/7130

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Hominid
Alan
Çocuk
Newton
Biyokimya
Kanıt
Yaşamın Başlangıcı
Makine
Ara Tür
Çekirdek
Mitler Ve Gerçekler
Beslenme Davranışı
Yapay
Antibiyotik
Kan Hastalıkları
Samanyolu Galaksisi
Moleküler Biyoloji
Anne
Sars-Cov-2 (Covid19 Koronavirüs Salgını)
Nasa
Viral Enfeksiyon
Evrimsel Psikoloji
Çağ
Psikoloji
Üreme
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Gönder
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Evrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), 2010 yılından beri ürettiğimiz makalelerden oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi eğitim girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak görebilirsiniz. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Youtube
Zamanın İleri Aktığını Nereden Biliyoruz?
Zamanın İleri Aktığını Nereden Biliyoruz?
Karanlık Enerji: Evreni Genişleten Gizemli Enerjinin Kaynağı Ne?
Karanlık Enerji: Evreni Genişleten Gizemli Enerjinin Kaynağı Ne?
Büyük Deprem Nerede, Ne Zaman ve Ne Büyüklükte Olacak? | Deprem Tahmini!
Büyük Deprem Nerede, Ne Zaman ve Ne Büyüklükte Olacak? | Deprem Tahmini!
Hastayken Sesimiz Neden Kalın ve Boğuk Çıkıyor?
Hastayken Sesimiz Neden Kalın ve Boğuk Çıkıyor?
Elektrik Tellerindeki Renkli Toplar Ne İşe Yarıyor?
Elektrik Tellerindeki Renkli Toplar Ne İşe Yarıyor?
Podcast
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Alıntı Yap
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
K. T. Özdoğan. Menopoz Sonrası Dişi Katil Balinaların Bilgeliği. (9 Şubat 2017). Alındığı Tarih: 3 Haziran 2023. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/7130
Özdoğan, K. T. (2017, February 09). Menopoz Sonrası Dişi Katil Balinaların Bilgeliği. Evrim Ağacı. Retrieved June 03, 2023. from https://evrimagaci.org/s/7130
K. T. Özdoğan. “Menopoz Sonrası Dişi Katil Balinaların Bilgeliği.” Edited by Kadir Toykan Özdoğan. Translated by Kadir Toykan Özdoğan, Evrim Ağacı, 09 Feb. 2017, https://evrimagaci.org/s/7130.
Özdoğan, Kadir Toykan. “Menopoz Sonrası Dişi Katil Balinaların Bilgeliği.” Edited by Kadir Toykan Özdoğan. Translated by Kadir Toykan Özdoğan. Evrim Ağacı, February 09, 2017. https://evrimagaci.org/s/7130.
Geri Bildirim Gönder
ve seni takip ediyor
Evrim Ağacı Uygulamasını
İndir
Chromium Tabanlı Mobil Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
İlk birkaç girişinizde zaten tarayıcınız size uygulamamızı indirmeyi önerecek. Önerideki tuşa tıklayarak uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu öneriyi, yukarıdaki videoda görebilirsiniz. Eğer bu öneri artık gözükmüyorsa, Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Chromium Tabanlı Masaüstü Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
Yeni uygulamamızı kurmak için tarayıcı çubuğundaki kurulum tuşuna tıklayın. "Yükle" (Install) tuşuna basarak kurulumu tamamlayın. Dilerseniz, Evrim Ağacı İleri Web Uygulaması'nı görev çubuğunuza sabitleyin. Uygulama logosuna sağ tıklayıp, "Görev Çubuğuna Sabitle" seçeneğine tıklayabilirsiniz. Eğer bu seçenek gözükmüyorsa, tarayıcının Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Safari Mobil Uygulama
Sırasıyla Paylaş -> Ana Ekrana Ekle -> Ekle tuşlarına basarak yeni mobil uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu basamakları görmek için yukarıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

Daha fazla bilgi almak için tıklayın

Önizleme
Görseli Kaydet
Sıfırla
Vazgeç
Ara

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close