Melanize Mantar Enfeksiyonu (Fayohipomikoz) ve Tinea Nigra: Bazı İnsanların Elindeki Kahverengi Lekeler, "Cinlerin Kına Yakması" Nedeniyle mi Oluşuyor?
Vücudunuzda Bir Gecede Bile Oluşabilen Lekelerin Sebebi "Cinlerin Kına Yakması" Değil, Mantar Enfeksiyonu!
Journal of the American Academy of Dermatology
- Gerçeklik Analizi
- Dermatoloji
- Şüphecilik (Skeptisizm)
Bu içerik tıp ve sağlık ile ilişkilidir. Sadece bilgi amaçlı olarak hazırlanmıştır. Bireysel bir tıbbi tavsiye olarak görülmemelidir. Evrim Ağacı'ndaki hiçbir içerik; profesyonel bir hekim tarafından verilen tıbbi tavsiyelerin, konulan bir teşhisin veya önerilen bir tedavinin yerini alacak biçimde kullanılmamalıdır.
İddia
Bir kere yattım uyudum. Uyandığımda ellerimde kına gibi lekeler vardı. Bunun sebebi geceleri cinlerin vücuda kına yakmasıymış.
Gerçek mi?
Gerçek Ne?
"Cin" adı verilen mitolojik varlıkların gerçek olduğunu gösteren herhangi bir bilimsel bulgu bulunmamaktadır ve "cinler" veya "cin davranışları", insan hastalıklarında kullanılabilecek geçerli bir tıbbi tanı değildir. İnsanların vücudunda, özellikle de ellerinde, ayaklarında, parmak aralarında oluşabilen ve çok kısa bir sürede (kimi zaman 1 gecede) beliriveren kararmaların sebebi, çeşitli mantarlar tarafından enfekte olmalarıdır. Tıpta bu koyu renkli izlere tinea nigra, bu hastalığaysa fayohipomikoz (İng: "Phaeohyphomycosis") adı verilir.
İddianın Kökeni
Bu olayı yaşayan kişiler, uyudukları gece hiçbir sıkıntı görünmeyen uzuvlarında özellikle de ellerinde (avuç içi, parmak araları, vb.) sabah kalktıklarında kahverengi bir leke görmüşlerdir. Bazı insanlar bu lekeleri hekimlere göstermek yerine, dini sebeplere bağlayarak bu lekeyi "cinlerin alem değiştirirken vücudumuzda bıraktığı iz" veya "cinlerin kına yakması" olarak yorumlamıştır. Zamanla bu hurafe, insanlar arasında iyice yayılmıştır.
Bilgiler
Fayohipomikoz (İng: "Phaeohyphomycosis"), koyu renkli mantarların sebep olduğu fırsatçı enfeksiyonların geneline verilen bir isimdir. Bu mantarlar aslında sadece deri enfeksiyonuna neden olmazlar; herhangi bir iç organı da enfekte edebilirler. Fakat deri enfeksiyonunda siyah karaltılara ve lekelere neden oldukları için halk arasında daha yaygın bilinirler.
Benzer semptomlara sahip enfeksiyon tipleri şunlardır (bu terimlerin bazıları, diğerlerinin eş anlamlısı olarak da kullanılabilmektedir):
- Tinea Nigra,
- Keratomycosis nigricans,
- Microsporosis nigra,
- Pityriasis nigra,
- Tinea palmaris nigra,
- Piedra Nigra,
- Black piedra,
- Piedraia hortai
Bu yazıda, söz konusu enfeksiyonlardan genel olarak bahsedeceğiz.
Tinea Nigra Nedir?
Tinea nigra, Hortaea werneckii adlı bir mantardan kaynaklanır. "Tinea" kelimesi normalde dermatofitler tarafından oluşturulan deri enfeksiyonlarına verilen bir isimdir; ancak çok yaygın bir şekilde kullanılmasından ötürü mantar enfeksiyonlarında da kullanılmaya devam etmiştir. "Nigra" ise "siyah" anlamına gelir. Yani "tinea nigra", "siyah mantar enfeksiyonu" olarak Türkçeleştirilebilir.
Tinea nigra; genellikle Güney Amerika, Pasifik Adaları, Uzak Doğu gibi genellikle sıcak ve nemli iklimlerde görülür; ancak Avrupa'da ve Akdeniz iklimine tabi bölgelerde de raporlanmıştır.
Tipik olarak enfeksiyon, travma bölgesine mantarın bulaşmasıyla edinilir. Sistemik formlar ayrıca sporların solunması, kontamine yiyecek veya suyun yutulması veya kontamine vasküler kateterlerden sonra da ortaya çıkabilir. Deri formları, yirmili yaşlarda daha yaygın olmakla birlikte, her iki cinsiyeti her yaşta etkileyebilir. Kadınlar, erkeklerden 3-5 kat daha fazla etkilenir. Birçok hastada aynı zamanda hiperhidroz da görülür.
Bu rahatsızlık, avucun içerisinde ve genellikle ayak altında ciddi bir rahatsızlığa neden olmayan koyu renkli lekelere neden olur. Enfeksiyon, genelde kahverengi veya siyah lekelerle kendini gösterir. Bazen boyun ve gövde gibi vücudun diğer bölgeleri de etkilenebilir.
Ciltte kozmetik olarak kötü bir görüntü dışında tinea nigra genellikle zararsız bir durumdur. Tinea nigra, cildin en dıştaki katmanlarla sınırlıdır. Kaşıntı veya deri iltihabı gibi sıkıntılar yaşatmadığı için çoğu durumda zararsızdır.
Tinea nigra, diğer hiperpigmente lezyon nedenlerinden ayırt edilmelidir. Bunlardan en önemlisi, kötü huylu melanomun akral lentiginöz formudur. Bu tespit, en hızlı şekilde, lezyondan yapılacak kazımaların doğrudan mikroskop altında potasyum hidroksit ile incelemesi yoluyla elde edilir. Tinea nigra durumunda kahverengi veya zeytin yeşili renkte septat dallanma hifleri ve biraz klamidokonidyum içeren uzun tomurcuklanan hücreler görülür. Teşhisi onaylamak için kültür de yapılmalıdır. Sklerotik korpüsküller veya granüller gibi diğer yapıların varlığında, diğer mantar enfeksiyonları üzerinde durulmalıdır.
Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.
Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.
Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.
Tinea Nigra Nasıl Tedavi Edilir?
Tinea nigra, cildin en üst katmanlarını etkiler. Bu sebeple cilde direkt sürülen kremler ve ilaçlar ağızdan alınan ilaçlara göre daha iyi etki gösterir. Deri lezyonunun bulunduğu yere Whitfield merhemi gibi salisilik asit preparatları ve iyot tentürü gibi keratolitik ajanlar sürülerek etkin bir tedavi yapılabilir. Başarıyla kullanılan diğer topikal ajanlar arasında terbinafin, %10 tiyabendazol ve imidazol ajanları mikonazol, ekonazol, klotrimazol ve oksikonazol yer alır. Kullanılan kremlerden bazıları hücre yenilenmesini hızlandırır ve cildin dökülmesine neden olur. Bunlar, genellikle 14 gün kullanılır.
Ağız yoluyla alınan griseofulvin'in etkisiz olduğu gösterilmiştir; ancak ketokonazol ve itrakonazol ile başarılı oral tedavi bildirilmiştir. Tekrar maruz kalmanın bir sonucu olarak nüksler meydana gelebilse de, etkili tedaviden sonrasında durumun nüksetmesi normalde beklenmez.
Evrim Ağacı'nda tek bir hedefimiz var: Bilimsel gerçekleri en doğru, tarafsız ve kolay anlaşılır şekilde Türkiye'ye ulaştırmak. Ancak tahmin edebileceğiniz Türkiye'de bilim anlatmak hiç kolay bir iş değil; hele ki bir yandan ekonomik bir hayatta kalma mücadelesi verirken...
O nedenle sizin desteklerinize ihtiyacımız var. Eğer yazılarımızı okuyanların %1'i bize bütçesinin elverdiği kadar destek olmayı seçseydi, bir daha tek bir reklam göstermeden Evrim Ağacı'nın bütün bilim iletişimi faaliyetlerini sürdürebilirdik. Bir düşünün: sadece %1'i...
O %1'i inşa etmemize yardım eder misiniz? Evrim Ağacı Premium üyesi olarak, ekibimizin size ve Türkiye'ye bilimi daha etkili ve profesyonel bir şekilde ulaştırmamızı mümkün kılmış olacaksınız. Ayrıca size olan minnetimizin bir ifadesi olarak, çok sayıda ayrıcalığa erişim sağlayacaksınız.
Makalelerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu makalemizle ilgili merak ettiğin bir şey mi var? Buraya tıklayarak sorabilirsin.
Soru & Cevap Platformuna Git-
53
-
27
-
16
-
13
-
11
-
10
-
8
-
3
-
1
-
0
-
0
-
0
- T. Brabb, et al. Infectious Diseases. (19 Aralık 2011). Alındığı Tarih: 20 Temmuz 2022. Alındığı Yer: Elsevier BV doi: 10.1016/B978-0-12-380920-9.00023-7. | Arşiv Bağlantısı
- E. J. Anaissie. (2009). Clinical Mycology. ISBN: 9781416056805. Yayınevi: Elsevier Health Sciences.
- D. A. Sutton, et al. (2009). Dematiaceous Fungi. Churchill Livingstone, sf: 329-354. doi: 10.1016/B978-1-4160-5680-5.00014-1. | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 22/02/2025 07:16:46 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/12145
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
