Maymunlar da İnsanlar Gibi Konuşmalarını Başlatıp Bitirmek İçin Özel İfadeler Kullanıyorlar!

- Basın Bildirisi
- Etoloji
- Primatoloji
Bu haber 3 yıl öncesine aittir. Haber güncelliğini yitirmiş olabilir; ancak arşivsel değeri ve bilimsel gelişme/ilerleme anlamındaki önemi dolayısıyla yayında tutulmaktadır. Ayrıca konuyla ilgili gelişmeler yaşandıkça bu içerik de güncellenebilir.
Başka biriyle konuşurken, muhtemelen veda etmeden ayrılmayız; çünkü bu, kabalık olurdu. iScience dergisinde yayınlanan ve maymunların etkileşimleri başlatmak ve sonra bitirmek için bilinçli olarak sinyaller kullandığını belgeledikleri bir çalışmada araştırmacılar, maymunların da benzer bir şey yaptığını bildirdiler.[1]
Ayrıca, etkileşim halindeki maymunlar arasındaki sosyal ve güç dinamiklerinin, kullanılan iletişim çabalarını etkilediğini buldular. Araştırmacılar, bunun insan nezaketine benzer kalıpları yansıttığını söylüyor. Birleşik Krallık'taki Durham Üniversitesi'nde doktora sonrası araştırmacı olan Raphaela Heesen şöyle diyor:
Roketleri fırlatıp Ay'a inebildik, çünkü niyetlerimizi paylaşma yeteneğine sahibiz. Bu da tek bir bireyin tek başına başarabileceğinden çok daha büyük şeyler elde etmemize olanak tanıyor. Bugüne kadar, bu yeteneğin insan doğasının kalbinde olduğu öne sürülmüştü.
Niyetinizi paylaşmak ve ortak bir hedef üzerinde birlikte çalışmak, aynı zamanda ortak taahhüt olarak bilinen karşılıklı bir yükümlülük duygusuna yol açar. Şimdi ise Heesen ve ekibi, şempanze ve goril gibi büyük kuyruksuz maymunlarda, ortak bağlılığın insanlara özgü olduğuna dair uzun süredir devam eden iddiaya meydan okuyabilecek kanıtlar keşfettiler.
Daha önceki ortak bağlılık deneylerinde, bir deneyci aniden onlarla oynamayı bıraktığında, insan çocukları itiraz etmişlerdi. Oyuncaklar sunan veya oyuncakları seslendiren çocuklar, daha önce üzerinde anlaşmaya varılan oyunlarıyla deneyciyi yeniden meşgul etmeye çalışmışlardı. Heesen ve ekip arkadaşları, tımar sırasında kesintiye uğrayan ancak daha sonra birbirleriyle etkileşimi sürdürmek için el kol hareketlerini kullanan iki bonobo arasında benzer bir duruma tanık olduktan sonra, insan soyunda ortak bağlılığın nasıl ve ne zaman ortaya çıktığı hakkında daha fazla şey öğrenmeye başladılar.
Ancak önceki bilim insanlarının aksine Heesen ve ekibi, ortak bağlılığın yalnızca iki katılımcı arasındaki ortak bir sözü yerine getirme zorunluluğu hissine dayanmadığını, bunun yerine, anlaşmanın kurulması ve daha sonra anlaşmanın yerine getirildiğine karşılıklı olarak karar verilmesi sürecini de içerdiğini öne sürdü.
Bu, göz teması ve bir "merhaba" ile bir konuşma taahhüdüne girmek ve ardından "tamam, anlaştık" veya "elveda" diyerek konuşmanın sona erdiğini bildirmek kadar basit bir şey anlamına gelir. Heesen ve meslektaşları, ortak taahhüt sürecini göstereceğini savunduğu, büyük maymunların benzer bir etkileşim giriş ("merhabalaşma") ve çıkış ("elvedalaşma") sürecine sahip olup olmadığını görmek için yola çıktılar.
Hayvanat bahçelerindeki bonobo ve şempanze grupları içindeki 1.242 etkileşimi analiz ettikten sonra, maymunların aslında etkileşimleri başlatmak ve bitirmek için sıklıkla birbirlerine baktıklarını ve iletişim kurduklarını buldular. Bonobolar, zamanın %90'ında ve şempanzelerin %69'unda oynamadan önce giriş sinyalleri ve karşılıklı bakış alışverişinde bulundular.
Çıkış aşamaları daha da yaygındı; bonoboların %92'si ve şempanze etkileşimlerinin %86'sı çıkışları içeriyordu. İşaretler, tımar etme veya oyun oynama gibi karşılaşmalardan önce ve sonra, birbirine dokunmak, el ele tutuşmak veya kafa atmak veya birbirine bakmak gibi jestleri içeriyordu.
Araştırmacılar ayrıca, maymunların sosyal olarak birbirine ne kadar yakın olduğu veya kimin diğeri üzerinde daha fazla güce sahip olduğu gibi faktörleri de göz önünde bulundurdu. İlginç bir şekilde, bonobolar birbirine ne kadar yakınsa, (eğer varsa) giriş ve çıkış evrelerinin süresinin o kadar kısa olduğunu buldular. Yazarlar, bu kalıbın insanlar olarak başkalarıyla da iletişim kurma şeklimize benzer olduğunu söylüyor. Heesen şöyle diyor:
İyi bir arkadaşla etkileşim kurduğunuzda, kibarca iletişim kurmak için daha az çaba harcarsınız.
Ancak arkadaşlık düzeyi ve sosyal bağların gücü, şempanzelerin giriş çıkışlarını hiç etkilemiyor gibiydi. Bunun nedeni, şempanzelerin despotik güç hiyerarşilerine kıyasla, genel olarak bonobo toplumlarının, dişiler ve yakın anne-oğul ilişkileri arasındaki dostluk ve ittifaklara vurgu yaparak, genel olarak daha eşitlikçi olması olabilir.
Ortak bağlılığın kökenini ve evrimini anlama konusunda bu çalışma, ileriye doğru atılmış adımlardan sadece biri, ama Heesen, daha yapılacak çok şey olduğunu söylüyor:
Evrim Ağacı'nın çalışmalarına Kreosus, Patreon veya YouTube üzerinden maddi destekte bulunarak hem Türkiye'de bilim anlatıcılığının gelişmesine katkı sağlayabilirsiniz, hem de site ve uygulamamızı reklamsız olarak deneyimleyebilirsiniz. Reklamsız deneyim, sitemizin/uygulamamızın çeşitli kısımlarda gösterilen Google reklamlarını ve destek çağrılarını görmediğiniz, %100 reklamsız ve çok daha temiz bir site deneyimi sunmaktadır.
KreosusKreosus'ta her 50₺'lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık geliyor. Bu sayede, tek seferlik destekçilerimiz de, aylık destekçilerimiz de toplam destekleriyle doğru orantılı bir süre boyunca reklamsız deneyim elde edebiliyorlar.
Kreosus destekçilerimizin reklamsız deneyimi, destek olmaya başladıkları anda devreye girmektedir ve ek bir işleme gerek yoktur.
PatreonPatreon destekçilerimiz, destek miktarından bağımsız olarak, Evrim Ağacı'na destek oldukları süre boyunca reklamsız deneyime erişmeyi sürdürebiliyorlar.
Patreon destekçilerimizin Patreon ile ilişkili e-posta hesapları, Evrim Ağacı'ndaki üyelik e-postaları ile birebir aynı olmalıdır. Patreon destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi 24 saat alabilmektedir.
YouTubeYouTube destekçilerimizin hepsi otomatik olarak reklamsız deneyime şimdilik erişemiyorlar ve şu anda, YouTube üzerinden her destek seviyesine reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. YouTube Destek Sistemi üzerinde sunulan farklı seviyelerin açıklamalarını okuyarak, hangi ayrıcalıklara erişebileceğinizi öğrenebilirsiniz.
Eğer seçtiğiniz seviye reklamsız deneyim ayrıcalığı sunuyorsa, destek olduktan sonra YouTube tarafından gösterilecek olan bağlantıdaki formu doldurarak reklamsız deneyime erişebilirsiniz. YouTube destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi, formu doldurduktan sonra 24-72 saat alabilmektedir.
Diğer PlatformlarBu 3 platform haricinde destek olan destekçilerimize ne yazık ki reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. Destekleriniz sayesinde sistemlerimizi geliştirmeyi sürdürüyoruz ve umuyoruz bu ayrıcalıkları zamanla genişletebileceğiz.
Giriş yapmayı unutmayın!Reklamsız deneyim için, maddi desteğiniz ile ilişkilendirilmiş olan Evrim Ağacı hesabınıza üye girişi yapmanız gerekmektedir. Giriş yapmadığınız takdirde reklamları görmeye devam edeceksinizdir.
Davranışlar fosilleşmez. Davranışın nasıl evrimleştiğine bakmak için kemikleri kazamazsınız. Ama yaşayan en yakın akrabalarımızı inceleyebilirsiniz: şempanzeler ve bonobolar gibi büyük maymunları... Bu tür bir iletişimin diğer türlerde olup olmadığını gelecekte çalışmak ilginç olacak.
Ekibin kaydettiği bütün videoları buradan izleyebilirsiniz.
Evrim Ağacı'nda tek bir hedefimiz var: Bilimsel gerçekleri en doğru, tarafsız ve kolay anlaşılır şekilde Türkiye'ye ulaştırmak. Ancak tahmin edebileceğiniz gibi Türkiye'de bilim anlatmak hiç kolay bir iş değil; hele ki bir yandan ekonomik bir hayatta kalma mücadelesi verirken...
O nedenle sizin desteklerinize ihtiyacımız var. Eğer yazılarımızı okuyanların %1'i bize bütçesinin elverdiği kadar destek olmayı seçseydi, bir daha tek bir reklam göstermeden Evrim Ağacı'nın bütün bilim iletişimi faaliyetlerini sürdürebilirdik. Bir düşünün: sadece %1'i...
O %1'i inşa etmemize yardım eder misiniz? Evrim Ağacı Premium üyesi olarak, ekibimizin size ve Türkiye'ye bilimi daha etkili ve profesyonel bir şekilde ulaştırmamızı mümkün kılmış olacaksınız. Ayrıca size olan minnetimizin bir ifadesi olarak, çok sayıda ayrıcalığa erişim sağlayacaksınız.
Makalelerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu makalemizle ilgili merak ettiğin bir şey mi var? Buraya tıklayarak sorabilirsin.
Soru & Cevap Platformuna Git- 15
- 10
- 6
- 5
- 3
- 3
- 2
- 2
- 0
- 0
- 0
- 0
- ^ R. Heesen, et al. (2021). Assessing Joint Commitment As A Process In Great Apes. iScience, sf: 102872. doi: 10.1016/j.isci.2021.102872. | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 23/03/2025 11:10:23 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/10830
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.