Matematik Becerimiz, Beynimizdeki GABA ve Glutamat Seviyeleri ile İlişkili Olabilir!
Bu haber 3 yıl öncesine aittir. Haber güncelliğini yitirmiş olabilir; ancak arşivsel değeri ve bilimsel gelişme/ilerleme anlamındaki önemi dolayısıyla yayında tutulmaktadır. Ayrıca konuyla ilgili gelişmeler yaşandıkça bu içerik de güncellenebilir.
PLoS Biology dergisinde yayınlanan yeni bir çalışmaya göre, bir kişinin matematiğe olan yeterliliği, nörotransmitter seviyeleri ölçülerek tahmin edilebilir![1] Daha spesifik olarak, nöronları engelleyen GABA ve nöronları tetikleyen glutamat isimli kimyasal sinyaller, her bireyin sayısal çalışma kapasitesini doğrudan etkiliyor gibi görünüyor.
Nöral inhibisyon/baskılanma ve uyarılma arasındaki dengenin, yeni beyin bağlantıları oluşturma yeteneğimiz üzerinde çok önemli olduğu düşünülmektedir. Bu denge de yeni bilgiler öğrenmemize ve beceriler geliştirmemize olanak sağlamaktadır. Çalışmanın yazarlarına göre, GABA nöronlarının olgunlaşmasının, erken çocukluk döneminde, özellikle beyin gelişiminin "duyarlı dönemleri" sırasında nöral plastisiteyi tetiklediği görülmüştür. Ancak bu nörotransmitterlerin on yıllar boyunca gerçekleşen karmaşık öğrenmeyi etkileme becerisi hâlâ tam olarak anlaşılamamıştır.
Çalışma yazarları, araştırma için altı yaşındaki çocuklardan üniversite öğrencilerine kadar 255 kişinin beynindeki GABA ve glutamat seviyelerini ölçtüler. Önceki çalışmalarda sol intraparietal sulkus (İng: "intraparietal sulcus" veya kısaca "IPS") adı verilen beyin bölgesinin sayısal ve matematiksel biliş için önemi vurgulandığından dolayı, araştırmacılar yalnızca bu bölgeye odaklanmaya karar verdiler.
Katılımcılar aynı zamanda, nörotransmitter seviyeleri ve aritmetik kapasiteleri arasındaki bağlantılarının değerlendirilmesini sağlayan bir dizi matematiksel testi de tamamladı.
Sonuçlar, gençler arasında IPS bölgesindeki daha yüksek GABA seviyelerinin yüksek matematik performansına karşılık geldiğini, artan glutamatın ise daha düşük yeterlilik ile bağlantılı olduğunu ortaya koydu.
Ancak ilginçtir ki bu ilişki, nörogelişimimiz sırasında bir noktada tersine dönüyor! Çünkü daha yüksek GABA konsantrasyonlarına sahip olan yetişkinler, matematik için daha düşük bir kapasite gösterme eğilimdedir. Bunun tam tersi ise glutamat için geçerlidir.
Katılımcılara yaklaşık 18 ay sonra ikinci bir matematik testi verildi ve araştırmacılar nörotransmitter seviyelerini gözlemleyerek, her bireyin basitçe nasıl performans gösterebileceğini başarılı bir şekilde tahmin ettiler. Bu bulgular üzerine yorum yapan çalışma yazarı Roi Cohen Kadosh, açıklamalarında şunu öne sürdü:
GABA, glutamat ve akademik başarı arasında olan bağlantıdaki gelişimsel değişiklikler, genel ve bilinmeyen bir plastisiteyi vurgular. Plastisite, beyin uyarılması ve farklı aşamalardaki inhibisyon arasındaki bağlantının değişmez olması pek olası değildir.
Bulgularımız, gelecekte incelemeyi umduğumuz beyin temelli girişimsel programların gelişimi için de önemli sonuçlara sahip.
Her ne kadar çalışmanın yazarları, biz yaşlandıkça beynimizin matematiksel "işleme stratejilerini" değiştirme şekliyle ilgili bir şeyler olabileceğine dair geçici bir tahmin de bulunsa da, bu iki nörotransmitterin rollerinin neden ve nasıl tersine döndüğü şu anda bilinmiyor. Araştırmacılara göre IPS, çocukluk dönemi sırasında sayısal bilişte merkezi bir rol oynuyor, dolayısıyla bu bölgede daha fazla GABA ihtiyacı ortaya çıkıyor. Buna karşın gelişimimizin sonraki dönemlerinde hipokampüs gibi alanlar giderek daha uygun hale geldikçe, IPS bölgesine olan dayanağımız azalıyor.
Bu hipotez araştırılmaya devam etse de çalışma yazarları, keşiflerinin "insan beyni ve onun örgün eğitim üzerindeki etkisi hakkında yeni bir anlayış sağladığı" konusunda ısrar ediyor.
İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Soru & Cevap Platformuna Git-
30
-
18
-
13
-
12
-
7
-
7
-
2
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
- Çeviri Kaynağı: IFLS | Arşiv Bağlantısı
- ^ G. Zacharopoulos, et al. (2021). Predicting Learning And Achievement Using Gaba And Glutamate Concentrations In Human Development. PLOS Biology, sf: e3001325. doi: 10.1371/journal.pbio.3001325. | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 21/11/2024 16:59:39 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/10838
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
This work is an exact translation of the article originally published in IFLS. Evrim Ağacı is a popular science organization which seeks to increase scientific awareness and knowledge in Turkey, and this translation is a part of those efforts. If you are the author/owner of this article and if you choose it to be taken down, please contact us and we will immediately remove your content. Thank you for your cooperation and understanding.
