Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Marie Antoinette Sendromu: Saç Rengi, Strese veya Travmaya Bağlı Olarak Bir Gecede Beyazlaşabilir mi?

Marie Antoinette Sendromu: Saç Rengi, Strese veya Travmaya Bağlı Olarak Bir Gecede Beyazlaşabilir mi? Philip Kingsley
5 dakika
39,023
  • Dermatoloji
  • İmmünoloji
Tüm Reklamları Kapat

İddia

1793 yılında tahtından indirilen Marie Antoinette, giyotine gideceğini bildiği için müthiş düzeyde strese maruz kalmış ve saçları 1 gecede bembeyaz olmuştur.

2. İddia

Aşırı stres altında kalan veya travmatik olaylar yaşayan insanların saçları sadece bir gecede beyaz veya gri renge dönüşebilmektedir.

Gerçek mi?

Gerçek
Gerçek

İddianın Kökeni

Journal of the Royal Society of Medicine dergisinde yayımlanan bir araştırmaya göre bu iddianın kökeni Yahudiler'in kanun kitabı olan Talmud'a, yani 83 yılına dayanmaktadır. Ancak daha yakın tarihteki en meşhur vaka, Marie Antoinette'in giyotine gideceğini öğrenmesi sonrasında saçlarının beyazlamasıdır. Ne var ki o vakada gerçekten de beyazlamanın nedeninin stres ve travma olduğu kesin değildir; çünkü hapishane şartlarında kendisine saç boyası verilmemiş ve dolayısıyla saçları gerçek gri rengine dönmüş olabilir. Ancak yapılan güncel araştırmalar, sebebi tam olarak bilinmese de bazı insanlarda saçın çok hızlı (hatta 1-2 günde) beyazlaşabileceğini göstermektedir. Buna bağlı olarak, eskiden bir mit olarak görülen bu olay, giderek gerçekçilik kazanmaktadır.

Marie Antoinette ve Çocukları
Marie Antoinette ve Çocukları
Wikimedia

Bilgiler

Saçların renginin yaşlılığa bağlı olarak neden değiştiğini, beyaz saçların koparılması halinde saçların genelinin beyazlaşmasına yönelik iddiaya yönelik buradaki analizimizde incelemiştik. Mekanizmasını oradan okuyabilirsiniz. Ancak burada hatırlanması gereken en kritik nokta şudur: Saça rengini veren kimyasal melanin pigmentidir; dolayısıyla saç rengi değişimi de bu pigmentte meydana gelen bir değişmenin ürünü olmak zorundadır. Bu değişim, söz konusu pigmentin doğrudan doğruya yıkımı veya üretilememesi gibi "mutlak değişimler" olabileceği gibi, kafadaki pigmentli saç oranının değişmesi gibi "göreli değişimler" de olabilir.

Tüm Reklamları Kapat

Stres ve travmaya bağlı olarak saç beyazlaması olarak bilinen canities subra isimli olay, 1800'lü yıllardan itibaren çok kez raporlanmıştır. Fakat buna yönelik sistematik bir çalışmanın yapılmamış olması dolayısıyla tıp dünyasında büyük ihtimalle bir mit olarak algılanmıştır ve göz ardı edilmiştir.

Fakat 2013 yılında International Journal of Trichology dergisinde yayınlanan bir makalede araştırmacılar, son 200 küsür yılda akademik literatürde "ani saç beyazlaması veya grileşmesine" yönelik tüm raporları tespit etmeye yönelik bir çalışma yapmışlardır. İngilizce, Flemenkçe, Fransızca, Almanca, İtalyanca ve İspanyolca bütün akademik literatürü tarayan araştırmacılar, bu konuya yönelik 196 vaka raporu tespit etmişlerdir. Bunları "onaylı vakalar", "onaylanmamış vakalar" ve "anekdotal anlatımlar" olarak üçe ayırdılar. Onaylı vakalar, makale yazarlarının bizzat gözlemledikleri vakalardı. Onaylanmamış olanlar, söz konusu renk değişimi yaşandıktan sonra bireyleri gözlemlemeye başlayan vakalardı. Akendotal olanlar ise, makale yazarlarının saç değişimini veya bu değişimin yaşandığı bireyleri görmedikleri, sadece duydukları vakalardı. Ellerindeki 196 vakadan 44 tanesi onaylı idi.

Tüm Reklamları Kapat

Vakalarla ilgili temel istatistikler
Vakalarla ilgili temel istatistikler
International Journal of Trichology

Bu vakalarda yaşlılık, somatik hastalıklar, duygusal travma, stres ve psikiyatrik hastalıklardan söz edilmekteydi. Vakaların birçoğunda sadece tepe kıllarının (saçların) değil, aynı zamanda sakalların, kaşların ve diğer vücut kıllarının da beyazlaması bildirilmekteydi. Makale yazarlarının birçoğu, kişilerde saç dökülmesi olmadığını bildirmekteydi: 44 onaylı vakadan sadece 6 tanesinde, 82 onaylanmamış vakadan sadece 16 tanesinde saç dökülmesi görülmüştü. Dolayısıyla alopecia areata diffusa olarak bilinen nadir saç dökülmesi durumu bunları açıklamak konusunda yetersizdi.

Araştırmanın yazarları konuyla ilgili nihai kanılara varmak için yeterli bilgi bulunmadığını; fakat vaka sayısının dikkate değer miktarda fazla olduğunu, dolayısıyla konunun araştırmaya değer olduğunu söylemektedirler.

Saçlar Ne Hızla Renk Değiştiriyor?

Araştırmacıların bulgularına bakacak olursak, saç rengi değişimi farklı hızlarda yaşanabilmektedir:

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

  • 38 yaşındaki bir kadında saçlar 5 saat içinde beyazlaşmıştır.
  • Menenjal kanama geçiren bir adamın bıyıklarının ve sakallarının yarısı, 3 gün içinde tamamen beyazlaşmıştır.
  • 63 yaşındaki bir adamın saçları sadece 1 günde beyazlamıştır.
  • 12 yaşındaki bir çocuğun saçları sadece 1 günde beyazlamıştır.
  • Sol gözü çıkan 9 yaşındaki bir çocuğun saçları 3 günde beyazlamıştır.
  • 62 yaşındaki bir kadının saçları, ayağı kayıp düştükten sonra geçirdiği travma sonrasında 2 günde beyazlamıştır.
  • Bir diğer kadın hastada saçlar 6 ayda grileşmiştir.
  • Bir makalenin yazarı, 30. doğum gününden hemen önce eşinin ölmesi sonrası saçının 1 gecede beyazlaştığını yazmaktadır.
  • Bir diğer çalışmada, duygusal stres sonrası saçlar 5 günde siyahtan griye dönmüştür.

Bu Ani Beyazlaşma Nasıl Yaşanıyor?

Bunun nasıl yaşanıyor olduğuyla ilgili birkaç hipotez bulunmaktadır:

Saç Şaftında Hava/Baloncuk Hipotezi

Bunlardan birisi, saç kıllarının gövdelerinde (şaft kısmında) meydana gelen aşınma sonucu kıl içlerinin hava ile dolmasıdır. Bu hatalı üretilen saçlar, dışarıdan beyazmış gibi gözükmektedir; ancak aslında beyaz renkte değildirler. Sadece ışığın yansıma biçimi bu rengi vermekteir. Vakalardan 16 tanesinde bu durum gözlenmiştir; ancak hepsinde bulunmamaktadır.

Pigmentofaj

1902 yılında Proceedings of the Royal Society London'da yayınladığı makalesinde Metchnikoff, bu ani değişimin, saç medullasında üretilen pigmentofaj adını verdiği savunma sistemi hücrelerinin saçtaki pigmentleri parçalaması sonucu oluştuğunu düşünmüştür. Ne var ki yapılan araştırmalarda bu tarz savunma hücreleri tespit edilememiştir.

Geçici Saç Boyaları

Geçici saç boyalarının ani bir şekilde dökülmesi sonrasında saçın gerçek gri rengi ortaya çıkıyor olabilir. Özellikle de 1907 yılı öncesinde, henüz parafenildiyamin olarak bilinen kalıcı saç boyaları üretilmemişken; henna, kamomil, kurşun ve gümüş yaygın olarak saç boyası olarak kullanılıyordu ve bunların aniden dökülmesi sonucu ani beyazlama görülmüş olabilir. Ancak bu durum, modern birçok vakayı açıklamakta yetersiz kalmaktadır.

Alopecia areata

Özel bir saç dökülmesi türü olan alopecia areata diffusa, tek bir gecede meydana gelebilir ve otoimmün bir hastalıktır; yani savunma sisteminin kendi vücut hücrelerine saldırmasıyla oluşur. Bu hücrelerin pigmentlere saldırması sonucu, renkli saçlar hızla dökülebilir ve geriye, içinde pigment olmayan, beyaz renkte saçlar kalabilir; bu da saç renginin aniden değiştiği algısını yaratabilir.

Sonuç

Sonuç olarak, henüz bu ani beyazlamanın nasıl yaşandığı net olarak tespit edilememiştir; ancak akademik camiada genel görüş bunun giderek artan ihtimalle gerçek vakaların raporlanmasıyla oluştuğu yönündedir. Yani ortada henüz mekanizmaları tam olarak tespit edilememiş bir renk değişimi durumu var gibi gözükmektedir. Biz de bu nedenle iddiaları "gerçek" olarak kategorize etmekten yanayız; ne var ki ortada çözülmeyi bekleyen birçok soru işareti olduğu hatırlanmalıdır.

Alıntı Yap
Okundu Olarak İşaretle
52
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • İnanılmaz 62
  • Tebrikler! 31
  • Merak Uyandırıcı! 21
  • Muhteşem! 11
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 11
  • Bilim Budur! 8
  • Grrr... *@$# 4
  • Üzücü! 3
  • Güldürdü 2
  • Umut Verici! 2
  • Korkutucu! 2
  • İğrenç! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 08/06/2023 22:06:50 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/8066

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Elektrik
Beslenme Bilimi
Eşeyli Üreme
Okyanus
Retrovirüs
Yakınsak Evrim
Bitki
Viral Enfeksiyon
Hayatta Kalma
Astrofizik
Eğilim
Oyun
Zooloji
Newton
Ara Geçiş Türleri
Taklit
Viral
Önlem
Ecza
Ağız Sağlığı
Kurt
Diş Sorunları
Zehir
Mavi
Ağaç
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Kafana takılan neler var?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Gönder
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Evrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), 2010 yılından beri ürettiğimiz makalelerden oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi eğitim girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak görebilirsiniz. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Youtube
Dizleriniz Neden Gıcırdıyor?
Dizleriniz Neden Gıcırdıyor?
Elektriği Dokunduğunuz Yere Yönlendiren Küre Nasıl Çalışıyor?
Elektriği Dokunduğunuz Yere Yönlendiren Küre Nasıl Çalışıyor?
Bilgisayar, 1 ve 0'ın Ne Olduğunu Nereden Biliyor?
Bilgisayar, 1 ve 0'ın Ne Olduğunu Nereden Biliyor?
Apollo 11: Astronotları Ölümle Burun Buruna Getiren Hata Nasıl Düzeltildi?
Apollo 11: Astronotları Ölümle Burun Buruna Getiren Hata Nasıl Düzeltildi?
James Webb Uzay Teleskobu'nun İlk Fotoğrafı Neler Gösteriyor?
James Webb Uzay Teleskobu'nun İlk Fotoğrafı Neler Gösteriyor?
Podcast
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Alıntı Yap
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
Ç. M. Bakırcı. Marie Antoinette Sendromu: Saç Rengi, Strese veya Travmaya Bağlı Olarak Bir Gecede Beyazlaşabilir mi?. (25 Kasım 2019). Alındığı Tarih: 8 Haziran 2023. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/8066
Bakırcı, Ç. M. (2019, November 25). Marie Antoinette Sendromu: Saç Rengi, Strese veya Travmaya Bağlı Olarak Bir Gecede Beyazlaşabilir mi?. Evrim Ağacı. Retrieved June 08, 2023. from https://evrimagaci.org/s/8066
Ç. M. Bakırcı. “Marie Antoinette Sendromu: Saç Rengi, Strese veya Travmaya Bağlı Olarak Bir Gecede Beyazlaşabilir mi?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 25 Nov. 2019, https://evrimagaci.org/s/8066.
Bakırcı, Çağrı Mert. “Marie Antoinette Sendromu: Saç Rengi, Strese veya Travmaya Bağlı Olarak Bir Gecede Beyazlaşabilir mi?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, November 25, 2019. https://evrimagaci.org/s/8066.
Geri Bildirim Gönder
ve seni takip ediyor
Evrim Ağacı Uygulamasını
İndir
Chromium Tabanlı Mobil Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
İlk birkaç girişinizde zaten tarayıcınız size uygulamamızı indirmeyi önerecek. Önerideki tuşa tıklayarak uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu öneriyi, yukarıdaki videoda görebilirsiniz. Eğer bu öneri artık gözükmüyorsa, Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Chromium Tabanlı Masaüstü Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
Yeni uygulamamızı kurmak için tarayıcı çubuğundaki kurulum tuşuna tıklayın. "Yükle" (Install) tuşuna basarak kurulumu tamamlayın. Dilerseniz, Evrim Ağacı İleri Web Uygulaması'nı görev çubuğunuza sabitleyin. Uygulama logosuna sağ tıklayıp, "Görev Çubuğuna Sabitle" seçeneğine tıklayabilirsiniz. Eğer bu seçenek gözükmüyorsa, tarayıcının Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Safari Mobil Uygulama
Sırasıyla Paylaş -> Ana Ekrana Ekle -> Ekle tuşlarına basarak yeni mobil uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu basamakları görmek için yukarıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

Daha fazla bilgi almak için tıklayın

Önizleme
Görseli Kaydet
Sıfırla
Vazgeç
Ara

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close