Madagaskar Maymunu Olarak da Bilinen Ay-Ay Türünde Altıncı Parmak Keşfedildi!

Bilim insanları, Madagaskar'da yaşayan ve oldukça nadir bir makimsi tür olan ay-ayların (İng. aye-aye) beş parmağının yanında başparmak görevi gören ve anatomik bir yapıya sahip ekstra bir parmak olduğunu keşfettiler. Bu parmağımsı uzuv, küçük nesneleri ve dalları kavramaya yardımcı oluyor. Dev pandalarda da gözlemlenen bu anatomik benzerlik, pandaların bambuları daha iyi kavramasını sağlıyor.

Ay-Ay Türü Hakkında Kısaca

Öncelikle, bu hayvanlar memeliler sınıfının primatlar takımında yer alıyorlar. Daubentoniidae (Uzun parmaklıgiller) familyasının tek üyesi olup, tür adları Daubentonia madagascariensis. Madagaskar’da yaşadıkları için Madagaskar maymunu olarak biliniyorlar.

Gece avlanan bu hayvanlar diğer maymun türlerine göre daha küçük yapılılar; kuyrukları ile birlikte ortalama 50-60 cm boyunda olup, ortalama ağırlıkları 2 kg. Yarasa gibi büyük kulaklara, kırmızı gözlere ve kemirgenlerinki gibi kesici dişlere sahipler.

Familya adından da anlaşılacağı üzere parmakları uzun ve ince ancak orta parmakları yani üçüncü parmakları diğer parmaklardan daha ince. Üçüncü parmaklarını ağaçlara hafifçe vurarak ağaçlardaki boşluklardan kaynaklanan sesleri dinleyebiliyorlar. Ay-ayların kulaklarının iç yüzeylerinin karmaşık geometrisi sayesinde, ekolokasyon sinyallerine keskin bir şekilde odaklanabilir ve avlarının ürettiği sesleri de duyabilirler ve daha sonra bu ince orta parmaklarını kullanarak ağaç kavuklarında buldukları kurtçuk ve böcekleri yerler.

Wikipedia

Maalesef ay-aylar nesli tükenmekte olan hayvanlar sınıfındadır ve bunun en büyük nedenlerinden biri de çiftçilerin ay-ayları mahsullerini korumak için yasa dışı yollarla öldürmesidir. Ayrıca yerli halk ay-ayları kötülüğün habercisi olarak gördükleri için gördükleri yerde öldürebilmektedir.

Altıncı Parmak Çıkıntısının Keşfi

Ay-aylar tür olarak 18. yüzyıldan beri bilinen hayvanlardır. Araştırmacıların ay-ayların ekstra parmaklarını keşfi ise kazara olmuştur. Bir numunenin ön kol ve el anatomisini inceleyen araştırmacılar, özellikle insanlarda başparmağı işleten tendonu araştırırken keşfetmişlerdir bu çıkıntıyı.

İngilizce’de pseudothumb olarak kullanılan ve daha önce pandalarda gözlemlenen bu parmak gerçek bir parmak değildir aslında. Bilek yapısında başlayan kıkırdaklı bir uzantı ile birlikte bilek kemiği oluşmuştur. Bu kemiği hareket ettiren üç kas ve hatta bir de parmak izi de bulunur. İlginç olan tarafı ise toplam vücut ağırlığının neredeyse yarısına eşit miktarda kuvvet uygulayabiliyor olmasıdır.

Wired

Bu keşfi yapan araştırmacılardan biri de Kuzey Carolina Eyalet Üniversitesi biyoloğu Adam Hartstone-Rose'dur. Amerikan Fiziksel Antropoloji Dergisi'nde yayınlanan araştırmaya liderlik eden Hartstone-Rose ay-ayların çok tuhaf primatlar olduğunu söylüyor ve ay-ayları şöyle tanımlıyor:

Bu hayvanlar gerçekten çılgın gibi görünüyorlar, elleri de bir dal yığını gibi görünüyor. Ay-aylar örümcek üzerinde yürüyen uyuz bir kediye benziyor. Bazılarımız için korkunç görünen ay-aylar, diğerlerine göre sevimli.

Aşağıdaki videoda Prof. Adam Hartstone-Rose ve doktora sonrası araştırmacısı Edwin Dickinson ay-aylardan ve altıncı parmaklarından bahsediyor.

Ay-ayların bu ekstra parmağı geliştirmelerindeki en büyük neden, parmaklarının kavramak için mükemmel olmamasıdır. Bu nedenle bir 'pseudothumb'a ihtiyaçları vardır. Orta parmakları ile çürüyen ahşaba dokunur ve boşlukları dinlerler ve kurtçukların oyduğu yolların zihinsel bir haritasını oluştururlar. Daha sonra kesici dişlerini kullanarak ahşabı oyup, kurtçuklara ulaşmak için orta parmaklarını kullanırlar.

Sonuç

Evrimsel süreçte, atların daha basitleşmiş bir toynak oluşturabilmesi için parmak sayısı azalmış, yarasaların beş basamağının kanat zarını tutabilmesi için bir iskele haline gelmiştir. Ama ay-ay ve panda gibi memelilerin elleri daha da genişleyip ekstra bir parmak gelişmiştir. Bu evrimsel değişim ay-ayların Madagaskar gibi bir adada yiyecek bulabilmeleri ve yaşayabilmeleri için büyük avantaj sağlamıştır.