Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Lyme Hastalığı

Lyme Hastalığı Healthline
Kenelerin bazı türleri insanları ısırdığı zaman bakteriyel bir enfeksiyona neden olabilir.
5 dakika
9,924
  • Hastalık Kataloğu
  • Tıp
Tıbbi İçerik Uyarısı

Bu içerik tıp ve sağlık ile ilişkilidir. Sadece bilgi amaçlı olarak hazırlanmıştır. Bireysel bir tıbbi tavsiye olarak görülmemelidir. Evrim Ağacı'ndaki hiçbir içerik; profesyonel bir hekim tarafından verilen tıbbi tavsiyelerin, konulan bir teşhisin veya önerilen bir tedavinin yerini alacak biçimde kullanılmamalıdır.

Daha Fazla Bilgi Al
Tüm Reklamları Kapat
Lyme borreliosis
  • Türkçe Adı Lyme Hastalığı
  • İngilizce Adı Lyme Disease
  • Latince Adı Lyme borreliosis
  • OrphaNet 91546
  • Diğer İsimleri Laym Hastalığı

Genel Bilgiler: Patoloji ve Mekanizma

Kronikleşmiş hastalıklarınız var ve geçmeyen bir yorgunluk hissediyorsunuz. Sürekli doktora gidip tahliller yaptırıyorsunuz fakat bir türlü bu hastalığın tanısı konulamıyor; Lyme hastası olabilirsiniz. Her yıl binlerce insan Lyme hastalığına yakalanıp antibiyotik tedavisi görerek bu hastalıktan kurtulabiliyor ancak bu hastalığa sahip olduğunu bilmeyen ve bir türlü tanısı konulamayan binlerce insan hayatları boyunca bu hastalığın semptomlarıyla yaşamak zorunda kalıyor.

Lyme hastalığı, sarmal şekli ile ayırt edilen bir bakteri olan Borrelia cinsi bakterilerin neden olduğu ve kene ile insanlara bulaşan bakteriyel enfeksiyondur. Her kene türü bu hastalığa sebep olmaz, özellikle Ixodes cinsi kenelerde taşıyıcılık gözlenir. Lyme hastalığı çok değil daha geçen yüzyılın sonlarında, 1976 yılında Amerika’nın Connecticut eyaletinde görülmüş ve tanısı konulmuş bir hastalıktır. Araştırmacılar, Lyme hastalığı bakterisinin Kuzey Amerika'da yeni olmadığını ve en az 60.000 yıl boyunca sessizce ormanlarda dolaştığını düşünüyor.

Tüm Reklamları Kapat

Keneler uzun otların olduğu ormanda yaşayan minik ve örümcek benzeri canlılardır. Keneler atlamaz veya uçmaz, insanların derisine yapışırlar. Bir kene ısırdığında, bırakmadan önce birkaç gün kanla beslenir.
Keneler uzun otların olduğu ormanda yaşayan minik ve örümcek benzeri canlılardır. Keneler atlamaz veya uçmaz, insanların derisine yapışırlar. Bir kene ısırdığında, bırakmadan önce birkaç gün kanla beslenir.
Independent

Belirti ve Semptomlar

Lyme hastalığının erken belirtilerinden biri, kenenin ısırdığı deri üzerinde dairesel ve kırmızı bir deri döküntüsünün gelişmesidir. Yalnız en belirgin belirti olan bu döküntüyü herkes geliştirmediği için Lyme hastalığı tanısının konulması epey zorlaşabilmektedir. Döküntülerin çoğu ilk 4 hafta içinde ortaya çıkar, yalnız bu döküntüler kene ısırdıktan sonra 3 ay içinde de ortaya çıkabilir ve bu kızarıklığın geçmesi genellikle birkaç hafta sürer.

Kene ısırdıktan sonra genellikle ortaya çıkan dairesel döküntü.
Kene ısırdıktan sonra genellikle ortaya çıkan dairesel döküntü.
Lyme Disease Action

Bu arada, kızarıklık dairesel olmak zorunda değildir, döküntü dağınık kenarlara sahip ve çok geniş olabilir (40 cm çapında), sadece bir tane değil; çok sayıda kızarıklık olabilir. Ayrıca, döküntü mutlaka kene ısırığı bölgesinde olmayabilir. İngiltere'de yapılan araştırmalarda, her üç kişiden 1'inde bir kızarıklık görülmemiştir.

Tüm Reklamları Kapat

Deri burada olduğu gibi dairesel bir halka şeklinde değil de, tamamen kızarmış bir döküntü olabilir.
Deri burada olduğu gibi dairesel bir halka şeklinde değil de, tamamen kızarmış bir döküntü olabilir.
NHS

Hastalığın ilk etaptaki diğer belirtileri arasında; yüksek ateş, baş ağrıları, kas ve eklem ağrıları, yorgunluk ve enerji kaybı yer almaktadır. İlk etapta tedavi edilmeyen Lyme hastalığı bazı insanlarda aylar veya yıllar sonra daha ciddi semptomlar geliştirebilir. Bu semptonlar; eklemlerde ağrı ve şişlik, sinir sistemi sorunları, kalp sorunları, hafıza veya konsantrasyon sorunları olabilir.

Teşhis Yöntemleri

Lyme hastalığını doğrulamak için iki tür kan testi mevcuttur ancak bu testler hastalığın erken dönemlerinde her zaman doğru sonuçlar vermeyebilir. Yani test sonucunda negatif çıksa bile bu hastalığa sahip olabilirsiniz. O yüzden insanların bu konuda bilinçlenip semptomları iyi teşhis etmeleri gerekir. Her yıl binlerce insan bu yüzden erken tedavi şansından mahrum olmaktadır.

Lyme hastalığının teşhisi hem test sonuçlarına hem de diğer semptomaların varlığına bağlıdır. Klasik dairesel döküntü, özellikle diğer semptomlar tarafından desteklendiğinde Lyme hastalığına neredeyse kesin olarak teşhis konulabilir. Yalnız bu döküntülerin olmama ihtimalini de düşünerek bu hastalıktan muzdarip olduğunuzu düşünüyorsanız mutlaka bu alanda uzmanlaşmış bir doktoru görmekte yarar vardır. Ayrıca, belirtiler antibiyotiklerle tedaviden sonra geri gelirse veya iyileşme olmazsa mutlaka doktora gidilmelidir.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Tedaviler veya İdare Yöntemleri

Öncelikle, belirgin semptomların hepsi yoksa Lyme hastalığının teşhisi zor olabilir. Örneğin, çok belirgin olan dairesel döküntünün yokluğu teşhisi zorlaştırabilir. Aynı zamanda, diğer hastalıklarda da benzer semptomlar olabilir.

Lyme hastalığına teşhisi konulan insanlara 28 güne kadar sürebilen antibiyotik tedavisi verilir. Tedaviyi sonuna kadar devam ettirmek çok önemlidir. Lyme hastalığı olan çoğu kişi antibiyotik tedavisinden sonra iyileşir. Bu bazı insanlar için bu iyileşme süreci aylar sürebilir.

Lyme hastalığı genellikle antibiyotiklere yanıt verir ancak hastalığın erken tedavisi en başarılı yöntemdir. Geç dönem hastalıkta, genellikle antibiyotikler bakterileri yok eder ve çoğu insanda artriti yani eklem iltihabını rahatlatır. Bununla birlikte, bazı kişilerde tedaviden sonra bile eklem iltihaplarına rastlanılmaktadır. Lyme hastalığı tanısı konulan ve tedavi edilen bazı kişilerde yıllarca sürebilen yorgunluk, ağrı ve enerji kaybı gibi semptomlar da ortaya çıkabilir.

Görülme Sıklığı ve Dağılımı (Epidemiyoloji)

Lyme hastalığı, Kuzey Amerika'da en sık görülen hastalıklardan biridir. Hastalığın 1995'ten bu yana üç kattan fazla arttığı ve her yıl 300.000'den fazla Amerikalı'nın hasta olduğu tahmin ediyor. Yalnız bu hastalık dünyanın diğer bölgelerine de hızla yayılmaktadır. Her yıl İngiltere ve Galler'de serolojik olarak teşhis edilen yaklaşık 1000 Lyme hastalığı vakası açıklanmıştır.

Gelişmekte olan ülkelerde henüz bu hastalık üzerinde çok fazla durulmadığı için vakaların sayısı tam olarak tespit edilememektedir. Araştırmacılar, hastalığın hızla yayılmasının sebebi olarak ekolojik değişimleri düşünmektedir. Orman yıkımları ve geyik popülasyonundaki artış kenelerin yayılması için uygun koşulları yaratmış ve salgına neden olmuştur.

Tüm Reklamları Kapat

Önlem Yöntemleri

Lyme hastalığına karşı alınabilecek en iyi yöntem, kenelerin olduğu bölgelerde bulunmamak veya bulunulacaksa da gerekli önlemlerin alındığından emin olmaktır.

Lyme hastalığını bulaştıran kenelerin çoğu Nisan-Eylül ayları arasında aktiftir ve ağaçlık alanlarda, özellikle de yüksek otların veya odun parçalarının bulunduğu, gölgeli, serin bölgelerde yaşarlar. Bu tarz açık alanlara giderken, vücudun (özellikle de bacakların) otlara temas etmeyeceğinden emin olmak, en önemli önlem yöntemlerinden birisidir.

Ayrıca açık deri olacaksa, DEET, pikaridin, IR3535, limonlu ökaliptüs yağı (OLE) veya paramentandiyol içerikli kene savıcı kimyasallar vücuda sıkılmalıdır. Permetrin gibi kimyasallar içeren savuşturucular, sadece keneleri uzak tutmakla kalmaz; aynı zamanda temas halinde keneyi öldürürler.

Dışarıda oynayan çocuklar, evcil hayvanlar ve dışarıda kullanılan alet edevat eve geldikten sonra kenelere yönelik kontrolden geçirilmelidir. Kıyafetler sıcak suda 10 dakika boyunca bekletilerek keneler öldürülebilir (sadece ılık su veya kurutucu içinde bekletmek keneleri öldürmez). Dışarıdan gelir gelmez duş almak ve vücudun genelinde keneleri aramak en iyi yöntemdir.

Tüm Reklamları Kapat

Kene Güvenli Bir Şekilde Nasıl Çıkarılır?

İnce uçlu bir cımbız ya da eczanelerden bu iş için kullanılan aletler kullanılarak kene cilde yakın tarafından tutulur ve ezmemeye dikkat ederek yavaşça yukarı çekilir. Kenenin hala bakteri taşıma ihtimalini düşünerek güvenli bir şekilde yok edilmelidir. Kene elle tutulup çekilmemelidir. Eğer kene çıkarılamazsa, zorlanmamalı ve bir sağlık kuruluşuna gidip yardım alınmalıdır. Daha sonra, ısırık antiseptik veya sabunlu suyla temizlenmelidir. Eğer yukarıda belirtiler semptomlar ortaya çıkarsa mutlaka doktora gidilmelidir.

Keneyi bu şekilde çıkarmak gerekir.
Wikihow

Etimoloji

Hastalığın ismi, 1975 yılında ilk defa çok sayıda vakanın görüldüğü, ABD'nin Connecticut eyaletinin Lyme kentinden gelmektedir.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
27
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 15
  • Merak Uyandırıcı! 8
  • Bilim Budur! 2
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 2
  • Umut Verici! 2
  • Korkutucu! 2
  • Muhteşem! 1
  • Güldürdü 1
  • İnanılmaz 1
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 03/12/2023 06:29:22 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/8042

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Molekül
Çeşitlilik
Hayatta Kalma
Pandemik
İhtiyoloji
Sürüngen
Evrim Kuramı
Mit
Einstein
Yaşamın Başlangıcı
Uluslararası Uzay İstasyonu
İklim
Hava
Hızlı
Yeşil
Elektrik
Yanlış
Şiddet
Homeostasis
Jeoloji
Orman
Matematik
Yeme
Viral
Beslenme Davranışı
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Kafana takılan neler var?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Evrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), 2010 yılından beri ürettiğimiz makalelerden oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi eğitim girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak görebilirsiniz. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Youtube
Filler Neden Farelerden Korkar?
Filler Neden Farelerden Korkar?
Ay Nasıl Oluştu?
Ay Nasıl Oluştu?
Balinalar Nefesini Nasıl 2 Saat Tutabiliyor?
Balinalar Nefesini Nasıl 2 Saat Tutabiliyor?
Işıldayan Bu Taş Radyoaktif mi? | Yooperlite Taşı
Işıldayan Bu Taş Radyoaktif mi? | Yooperlite Taşı
Büyük Deprem Nerede, Ne Zaman ve Ne Büyüklükte Olacak? | Deprem Tahmini!
Büyük Deprem Nerede, Ne Zaman ve Ne Büyüklükte Olacak? | Deprem Tahmini!
Podcast
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
M. Ç. Sever, et al. Lyme Hastalığı. (14 Kasım 2019). Alındığı Tarih: 3 Aralık 2023. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/8042
Sever, M. Ç., Bakırcı, Ç. M. (2019, November 14). Lyme Hastalığı. Evrim Ağacı. Retrieved December 03, 2023. from https://evrimagaci.org/s/8042
M. Ç. Sever, et al. “Lyme Hastalığı.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 14 Nov. 2019, https://evrimagaci.org/s/8042.
Sever, Meltem Çetin. Bakırcı, Çağrı Mert. “Lyme Hastalığı.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, November 14, 2019. https://evrimagaci.org/s/8042.
Geri Bildirim Gönder
ve seni takip ediyor
Evrim Ağacı Uygulamasını
İndir
Chromium Tabanlı Mobil Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
İlk birkaç girişinizde zaten tarayıcınız size uygulamamızı indirmeyi önerecek. Önerideki tuşa tıklayarak uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu öneriyi, yukarıdaki videoda görebilirsiniz. Eğer bu öneri artık gözükmüyorsa, Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Chromium Tabanlı Masaüstü Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
Yeni uygulamamızı kurmak için tarayıcı çubuğundaki kurulum tuşuna tıklayın. "Yükle" (Install) tuşuna basarak kurulumu tamamlayın. Dilerseniz, Evrim Ağacı İleri Web Uygulaması'nı görev çubuğunuza sabitleyin. Uygulama logosuna sağ tıklayıp, "Görev Çubuğuna Sabitle" seçeneğine tıklayabilirsiniz. Eğer bu seçenek gözükmüyorsa, tarayıcının Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Safari Mobil Uygulama
Sırasıyla Paylaş -> Ana Ekrana Ekle -> Ekle tuşlarına basarak yeni mobil uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu basamakları görmek için yukarıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

Daha fazla bilgi almak için tıklayın

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close