Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Lamarck Haklı Mıydı? Sonradan Kazanılan Özellikler Küçük RNA'larla Kalıtılabilir!

Lamarck Haklı Mıydı? Sonradan Kazanılan Özellikler Küçük RNA'larla Kalıtılabilir! Elveflow
4 dakika
9,006
Tüm Reklamları Kapat

Kolombiya Üniversitesi Tıp Merkezi (CUMC) araştırmacıları sonradan kazanılan özelliklerin DNA'dan bağımsız olarak da kalıtılabildiğine dair kanıt buldular. Bulgular, kendi geliştirdiği evrim kuramı Darwin tarafından gölgede bırakılan Lamarck'ın tamamen yanlış olmadığını gösteriyor. Araştırmacı Dr. Oded Rechavi şöyle söylüyor:

Halkalı solucanlarla yaptığımız çalışmalarımızda, belli bir virüse bağışıklık kazanan bir halkalı solucan bu bağışıklığı sonraki kuşaklara aktarabildi. Bağışıklık, viRNA denen organizmanın genomundan bağımsız çalışan viral-silencing faktörleri tarafından aktarıldı.

İlk evrim teorisinde, Jean Baptiste Larmarck (1744-1829) türlerin ortama uyum sağladığında evrimleştiğini ve bu kazanılan özelliklerin sonraki nesillere aktarıldığını önerdi. Örneğin, zürafaların boyunları ağaçların yüksekteki yapraklarına ulaşmaya çalışırken uzadı ve bu kazanılan özellik de sonraki nesillere aktarıldı. Buna karşılık Charles Darwin (1809-1882) daha sonra tür içi rekabet sağlayan rastgele mutasyonların görece bir avantaj sağlayarak bir türün evrimleşmesini sağladığını öne sürdü. Zürafa örneğinde, daha uzun boyunlu zürafaların diğer zürafalara oranla yemek bulma şansı daha fazla olduğu için döllerinin olma şansı da daha yüksekti. Sonraları kalıtsal genetiğin keşfi Darwin'in teorisini güçlendirdi ve Lamarck'ın teorisi üzerinde durulmadı. Ancak, bazı bulgular kazanılan özelliklerin kalıtılabileceği izlenimini uyandırıyor. Dr. Rechabi şöyle anlatıyor: 

Tüm Reklamları Kapat

En belirgin örnek 2. Dünya Savaşı sırasında Hollanda'da yaşanan kıtlık. Kıtlık sırasında uzun süre açken doğum yapan kadınların çocukları ve torunları obezite ve diğer metabolik bozukluklara daha yatkın.

Kontrollü deneyler de benzer sonuçlar gösteriyor. Yakın geçmişte fareler üzerinde yapılan bir deneyde kronik yüksek yağ oranlı diyetle beslenip obez olan erkek farelerin dişi yavrularınında obezite görülmüştü. Araştırmanın başında olan ve UMC’deki HHMC’da biyokimya ve moleküler biofizik profesörü Prof. Dr. Olivier Hobert’e göre, Lamarck'ın teorisini henüz kimse makul bir biyolojik mekanizma ile açıklayamadı ve bu teori hala tartışmaya açık. 

Dr. Hobert, RNA girişimi (interferansı) (RNAi) sonradan kazanılan bu özelliklerin kalıtımında etkili olabileceğini düşünüyor. RNAi, hücrenin bazı genleri baskılamak ya da susturmak için kullandığı doğal bir işlem. Genel olarak hücreler tarafından virüsleri ya da genomik parazitleri kovmak için kullanılıyor. RNAi, genlerde kodlu bilgiyi hücrenin protein sentezleyen birime taşıyan mRNA'yı parçalayarak çalışıyor. mRNA'sız hücrede genler, esasen inaktifdir.

Tüm Reklamları Kapat

RNAi, sağlıklı hücrelerde bulunmayan çift sarmallı RNA (dsRNA) tarafından tetiklenir. dsRNA molekülleri, (örneğin bir virüs nedeniyle) hücreye girdiğinde küçük parçacıklara ayrılır, hücrenin RNAi mekanizmasını yönlendirerek parçaların genetik dizilimlerine uyumlu mRNA'yı buldurur. Ardından bu mekanizma mRNA'ları bozarak mesajları imha eder ve karşılık gelen geni susturur.

RNAi, dışarıdan elde edilen dsRNA kullanılarak yapay olarak da tetiklenebiliyor. İlginç olan ise oluşan sonuçta ortaya çıkan genin susturulması yalnızca uygulanan hayvanda değil aynı zamanda sonraki döllerde de görülüyor. Ancak bu durumun RNA'nın kalıtımından mı ya da organizmanın genomundaki değişimden mi kaynaklanıyor olduğu veya bu etkinin herhangi bir biyolojik anlamı olup olmadığı net değil.

Bu fenomenleri daha yakından incelemek için CUMC araştırmacıları halkalı solucanlara (C.elegans) yöneldiler. Halkalı solucanlar, alışılmadık bir beceri ile, RNAi'yi kullanarak virüslere karşı savaşabiliyor. Bu çalışmasa araştırmacılar halkalı solucanları Flock House virüsü ile enfekte ettiler (C.elegans'ı etkilediği bilinen tek virüs) ve bu halkalı solucanların sonraki nesillerini RNAi'leri çalışmayacak şekilde ürettiler. Sonraki nesiller virüsle karşılaştıklarında hala kendilerini savunabiliyordu. Dr. Rechavi, "Solucanları yaklaşık bir yıl kadar, yüz nesilden fazla izledik; etki hala sürüyordu." diyor. 

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Deneyler, solucanların genetik mutasyon ile direnç geliştirmesinin mümkün olamayacağı şekilde tasarlanmıştı. Araştırmacılar, virüsten koruma yönteminin yalnız üreme hücrelerinde değil, küçük viral RNA molekülleri şeklinde "ezberlendiğini" ve sonraki nesillere somatik hücrelerde aktarıldığı sonucuna vardılar. CUMC araştırmacılarına göre Lamarckçı kalıtım hayvana uyum avantajı sağlayabilir. Dr. Hobert şöyle açıklıyor:

Bazen bir genin ifade edilmemesi organizmanın yararına olabilir. Klasik, Darwinci açıklamada bu mutasyonla oluşuyor, böylece sonraki nesillerde gen ya her hücrede ya da belli hücre tiplerinde baskılanıyor. Bu durumun sık olduğu aşikar. Bu nedenle organizmanın geni bekletip susturma becerisini yalnız belli bir tehdit ile karşılaştığında kullanılmak üzere sonraki nesile geçirmesi gibi senaryolar düşünülebilir. Çalışmamız bunun tamamen yeni bir yöntemle yapılabilceğini gösteriyor: kromozom-dışı bilgilerin aktarımı ile. Bu yaklaşımın güzel yanı tersinir olması.

Dr. Rechavi ise şöyle ekliyor: 

Bulguların tedavi için kullanılması uzakta. RNAi mekanizmasının elemanları bütün hayvanlar aleminde bulunuyor. Solucanların fazladan elemanı, onlara daha güçlü bir RNAi karşılık vermesini sağlıyor. Kuramsal olarak, bu eleman insanlara eklenirse kendi bağışıklığımızı, hatta çocuklarımızın bağışıklığını güçlendirebiliriz.

CUMC ekibi şu sıralar özelliklerin küçük RNA'larla aktarılıp aktarılmadığını araştırıyorlar. Dr. Rechavi şöyle anlatıyor:

Bir deneyde petri kabında Hollanda’da yaşanan kıtlığı tekrarlayacağız. Solucanları aç bırakacağız ve bu açlık diyeti sonucunda küçük RNA'ların ayrılıp sonraki nesillere geçip geçmediğine bakacağız.

Bu araştırma Howard Hughes Tıp Enstitiüsü, Gruss Lipper ve Oded Rechavi için Bikura Bursu tarafından desteklenmiştir.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
11
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Muhteşem! 9
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 6
  • İnanılmaz 3
  • Merak Uyandırıcı! 3
  • Bilim Budur! 2
  • Tebrikler! 1
  • Umut Verici! 1
  • Grrr... *@$# 1
  • Korkutucu! 1
  • Güldürdü 0
  • Üzücü! 0
  • İğrenç! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  1. Çeviri Kaynağı: Science Daily | Arşiv Bağlantısı
  • O. Rechavi, et al. (2011). Transgenerational Inheritance Of An Acquired Small Rna-Based Antiviral Response In C. Elegans. Cell, sf: 1248-1256. | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 29/03/2024 16:52:02 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/2689

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Alan
Astrobiyoloji
Alkol
Yaşanabilir Gezegen
Çekirdek
Tohum
Botanik
Nöron
Makina
Karanlık
Uydu
Aminoasit
Geometri
Sayı
Mantık Hatası
Beyin
Bilişsel
Hominid
Evren
Süt
Araştırma
Filogenetik
Homo Sapiens
İspat
Güneş
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
C. U. M. Center, et al. Lamarck Haklı Mıydı? Sonradan Kazanılan Özellikler Küçük RNA'larla Kalıtılabilir!. (17 Eylül 2014). Alındığı Tarih: 29 Mart 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/2689
Center, C. U. M., Dursunkaya, B., Bakırcı, Ç. M. (2014, September 17). Lamarck Haklı Mıydı? Sonradan Kazanılan Özellikler Küçük RNA'larla Kalıtılabilir!. Evrim Ağacı. Retrieved March 29, 2024. from https://evrimagaci.org/s/2689
C. U. M. Center, et al. “Lamarck Haklı Mıydı? Sonradan Kazanılan Özellikler Küçük RNA'larla Kalıtılabilir!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Translated by Beril Dursunkaya, Evrim Ağacı, 17 Sep. 2014, https://evrimagaci.org/s/2689.
Center, Columbia University Medical. Dursunkaya, Beril. Bakırcı, Çağrı Mert. “Lamarck Haklı Mıydı? Sonradan Kazanılan Özellikler Küçük RNA'larla Kalıtılabilir!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Translated by Beril Dursunkaya. Evrim Ağacı, September 17, 2014. https://evrimagaci.org/s/2689.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close