Kopenhag Yorumu Nedir? Kuantum Mekaniği ile İlgili Ne Söyler?
Çift Yarık Deneyi'nden bahsedilirken ya da Çoklu Evrenler Kuramı'nın uzantısı olan Sicim Kuramı gibi teorilerden bahsedilirken sık karşılaşılan bir kavram vardır: "Kopenhag yorumu".
Kopenhag Yorumu, kuantum fiziğinin en ünlü deneylerinden Çift Yarık Deneyi'nin sonuçları üzerine yapılmış yorumlardan biridir. Yorum; ilk olarak Niels Bohr ve öğrencisi Werner Heisenberg tarafından Danimarka'nın Kopenhag kentindeki Niels Bohr Enstitüsü'nde geliştirilmiş olmasından ötürü bu ismi almıştır.
Çift Yarık Deneyi'nde, iki yarığa doğru ateşlenen fotonlar bir ölçüm yapılmadığı takdirde dalga gibi davranarak arkadaki ekranın üzerinde girişim yani dalga deseni oluşturur. Eğer bir şekilde ölçüm yapılırsa o durumda da sadece yarıkların arkasında iki ışık kümesi oluşur. Yani deneyde gözlem yapmak deneyin sonucunu değiştirmiştir.
Kopenhag Yorumu, bu durumu "dalga fonksiyonunun çökmesi" ile açıklar. Yani gözlemci bir gözlem yaptığında, o ana kadar "kuantum olasılıkları" olarak var olan dalga fonksiyonu (yani fotonların elektromanyetik dalgaları) sadece tek bir olasılığa indirgenir. Böylece olasılık dağılımı, tek bir olasılığın "gerçek olması" haline dönüşür.
Meşhur "Schrödinger'in Kedisi" deneyi de, aslında bu yorumun açıklarını göstermek için oluşturulmuş ama aynı zamanda olguyu iyi bir şekilde açıklayan bir düşünce deneyidir. Bu deneyde kapalı bir kutunun içinde bir kedi ve yarı yarıya kediyi öldürme olasılığı olan bir düzenek vardır. Schrödinger bu kutu açılıncaya kadar kedinin süper pozisyon durumunda olduğunu (yani hem ölü hem canlı) ancak kutu açılınca kedinin dalga fonksiyonunun çöktüğünü ve bu olasılıklardan sadece birinin gerçek olduğunu öngörür. Kuantum fiziğinin makro boyuttaki bir canlı olan kediyi bu şekilde etkilemesi Schrödinger tarafından çok mantıksız bir durum olarak görülmekteydi ve bu yüzden bu deneyin Kophenag yorumunu çürüttüğünü öne sürüyordu. Ancak gene de bir analoji olarak kullanıldığında verilen örnek, Kophenag yorumunun kuantum evreninde nasıl işlediğini güzel bir şekilde açıklamaktadır.
Yani çift yarık deneyinin bu yorumuna göre sadece bir evren vardır ve biz, o Evren'in içinde yaşamaktayız.
Kopenhag Yorumu, söz konusu deneyleri izah etmek için geliştirilmiş tek yorum değildir. Birçok fizikçi, başka deneylerden gelen gözlemsel verileri kullanarak Kopenhag Yorumu'na karşı çıkmıştır. Dolayısıyla Kopenhag Yorumu'nun alternatifi olarak Çoklu Evrenler Yorumu, De Broglie-Bohm (Pilot Dalga) Yorumu, Kuantum Uyumsuzlaşma Yorumu gibi onlarca farklı açıklama da geliştirilmiştir. Ancak Kopenhag Yorumu, bugün en çok kabul gören yorumların başında gelmektedir.
İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Soru & Cevap Platformuna Git- 43
- 26
- 14
- 13
- 9
- 3
- 3
- 2
- 1
- 0
- 0
- 0
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 22/11/2024 13:48:47 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/3198
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.