Köpekbalıkları, Virüslerle Mücadelemizde Bize Yardım Edebilir!
Köpekbalıklarının dokularında bulunan kolesterol benzeri bir maddenin, insanlarda hepatit gibi iyileşmesi zor olan hastalıklarla mücadele ettiği belirlendi. Skualamin (Squalamine) denen bileşik çoktan insan deneyleri üzerinde kanser ve çeşitli hastalıklar üzerinde denendi ve yüzlerce insanda yan etki görülmedi.
Yeni bir çalışmaya göre squalamine ayrıca virüsün yaşam döngüsünü bozup doku kültürlerinde ve canlı hayvanlarda çoğalmasını engelliyor. Bakteriyel enfeksiyonlara etki edecek ilaçlar olmasına karşın virüslere karşı sadece birkaç tane etkili ilaç var. Şu andaki ilaçlar oldukça belirli özellikteler –her biri sadece bir tür virüse etki etmekte- ama bu türler kolaylıkla mutasyona uğrayıp ilaca karşı dirençli olabiliyorlar. Georgetown Üniversitesi Tıp Merkezi’nden çalışma grubu lideri Michael Zasloff şöyle söylüyor:
Bu viral hastalıklara karşı tedavilerde yepyeni bir yaklaşım. Şu an kronik enfeksiyon olarak tedavi ettiğimiz birkaç hastalığı bu şekilde iyileştirmemiz oldukça mümkün.
Köpekbalığı Tabanlı Antiviral İlaç İçin “Evreka Anı”
Zasloff, skualamini 1993 yılında antibakteriyel maddeleri bütün virüsler dahil, bazı hastalıklara karşı bağışıklığı olan köpekbalıklarında ararken keşfetti. O zamana kadar hiç keşfedilmemiş ya da tanımlanmamış bir bileşik olan skualamin, kan hücrelerinin büyümesini baskılıyor; bu da bu molekülün kanser hücrelerinin çoğalmasını engelleyebileceğini gösteriyor. İnsanlar üzerindeki araştırmalar sonucunda skualaminin virüsleri etkisiz hale getirebilmesi, Zasloff’u “evreka anı”na götürdü. Şöyle anlatıyor:
"Virüsler üzerinde nasıl işe yaradığını sanki bir filmmişçesine izleyebiliyordum. Skualamin pozitif yüklü bir molekül, yani hücreye girdiğinde hemen negatif yüklü hücrenin iç zarlarına yapışıyor. Bunu yaparak squalamine, hücre zarına yapışmış bütün pozif yüklü proteinlerin hücreye zarar vermeden ayrılmasını sağlıyor. Virüs hücreyi işgal ettiği zaman, bu proteinlerin hücre zarında olmasını bekler; proteinler olmadığı zaman ise virüs üreyemez. Şu anda bu işi yapan başka bir bileşik bilinmiyor. Bu, çok önemli bir özellik."
Ayrıca skualamin isimli bu bileşik köpekbalıklarında yüz milyonlarca yıldır bulunmakta ve bu da köpekbalıklarının evrimsel olarak başarısını gösteriyor. Zasloff şöyle söylüyor:
Köpekbalıklarının antiviral savunmaları olağanüstü bir özellik, çok önemli bir bağışıklık sistemine adapte oldular ve öyle kaldılar
Skualamin İnsan Virüslerine Karşı da Etkili
Çalışmalarda, skualaminin insan kan hücresindeki virüslerin ve karaciğer hücresindeki Hepatit B ve D’nin enfeksiyonunu önlediği sonucuna ulaşıldı. 1995’ten beri squalamine bileşiği laboratuvarlarda üretildiği için artık köpekbalığı dokusuna ihtiyaç olmuyor.
Zasloff ve çalışma arkadaşları ayrıca squalamine’in sarıhumma, Doğu At Ensefaliti virüsü ve Murin Sitomegalovirüs gibi hastalıkları laboratuar hayvanlarında denendiğinde engellediği ve bazı durumlarda hastalığı tedavi ettiği, Proceedings of the National Academy of Sciences dergisinde de yayınladı.
Şimdiye kadar bulunan squalamine bileşikleri sadece girmelerine izin veren “kimyasal geçiş kapıları” olan karaciğer, kan damarı ve kılcal damar hücreleri gibi hücrelere erişebiliyor.Ama skualamin tabanlı bir ilaç, potansiyel olarak çeşitli hücrelerde virüslerle savaşmak için adapte edilebilir. Massachusetts Teknoloji Enstitüsü’nde (MIT) Lincoln Laboratuvarı’nda ve Karşılaştırmalı Tıp Bölümü'nde bir araştırmacı olan Todd Rider, sonuçların ümit verici olduğunu söyledi. Ayrıca şunları ekliyor:
Şu ana kadarki araştırmaları gösteriyor ki skualamin 6 çeşit virüse karşı etkili. Ayrıca bu araştırmalarda skualaminin bazı hücre çeşitlerine karşı eğer gereğinden fazla kullanılırsa zehirli etkisi yapabileceği ve yan etkiye yol açabileceği görüldü.
Zasloff ise şunları söylüyor:
Skualaminin başka hangi virüslere karşı etkili olup olmadığını görmek ve bunlara tesir ederken zehirli etkiyi hiçbir şekilde göstermemesini başarmak ilginç olacak.
Ayrıca, bütün ilaçların belirli bir miktarından fazla olunca bir miktar zehirli olabileceğini ve denemelerin, bu ilaçların insan için ne kadar güvenli olduğunu göstereceğini ekledi. Ama şu ana kadar güvenli bir bileşik olduğu bilindiğinden ötürü, Zasloff antiviral denemelerin insanlar üzerinde denenmeye 1 yıl içinde başlayacağını tahmin ediyor. Son olarak Zafloff şöyle söylüyor:
Skualamin, köpekbalıklarının vücutlarında 700 milyon yıldır saklanıyor ve şu an bu bize bir hediye gibi açığa çıktı.
İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
İçerikle İlgili Sorular
Soru & Cevap Platformuna Git- 9
- 8
- 5
- 5
- 4
- 4
- 2
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- Çeviri Kaynağı: National Geographic | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 04/12/2024 05:21:24 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/2734
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
This work is an exact translation of the article originally published in National Geographic. Evrim Ağacı is a popular science organization which seeks to increase scientific awareness and knowledge in Turkey, and this translation is a part of those efforts. If you are the author/owner of this article and if you choose it to be taken down, please contact us and we will immediately remove your content. Thank you for your cooperation and understanding.