Kâğıt Pipetler Çevreye Plastik Pipetlerden Daha Çok Zarar Veriyor Olabilir!

Yeni bir araştırma, "çevre dostu" kâğıt pipetlerin uzun ömürlü ve potansiyel olarak toksik kimyasallar içerdiği sonucuna vardı. Avrupa'da ilk, dünyada ise ikinci kez yapılan bu analizde Belçikalı araştırmacılar 39 pipet markasını poli- ve perfloroalkil maddeler (PFAS) olarak bilinen sentetik kimyasallar grubu açısından test etti.

Food Additives and Contaminants adlı hakemli dergide yayınlanan araştırmada, test edilen pipetlerin çoğunda PFAS bulundu ve bu madde en yaygın olarak kâğıt ve bambudan yapılan pipetlerde görüldü.

PFAS; dış mekân giysilerinden yapışmaz tavalara kadar günlük ürünleri suya, ısıya ve lekelere karşı dayanıklı hale getirmek için kullanılır. Ancak insanlar, vahşi yaşam ve çevre için potansiyel olarak zararlıdır. Zaman içinde çok yavaş çözünür ve çevrede binlerce yıl kalıcı olabilir. PFAS'ın bu özellikleri, "sonsuza dek kalıcı kimyasallar" olarak bilinmesine yol açmıştır. Ayrıca aşılara daha düşük yanıt, daha düşük doğum kilosu, tiroid hastalığı, yüksek kolesterol seviyeleri, karaciğer hasarı, böbrek kanseri ve testis kanseri de dahil olmak üzere bir dizi sağlık sorunuyla ilişkilendirilmiştir. Bu çalışmada yer alan Antwerp Üniversitesi'nden çevre bilimi araştırmacısı Dr. Thimo Groffen, bu konuda şunları söylüyor:

Kâğıt ve bambu gibi bitki bazlı malzemelerden yapılan pipetler genellikle plastikten yapılanlara göre daha sürdürülebilir ve çevre dostu olarak tanıtılıyor. Ancak bu pipetlerde PFAS bulunması, tanıtımların tam olarak doğru olmadığı anlamına geliyor.

İngiltere ve Belçika dahil olmak üzere giderek artan sayıda ülke, pipetler de dahil olmak üzere tek kullanımlık plastik ürünlerin satışını yasakladı ve bitki bazlı versiyonlar popüler alternatifler haline geldi. Ancak yakın zamanda yapılan bir çalışmada ABD'deki bitki bazlı pipetlerde PFAS bulundu. Dr. Groffen ve meslektaşları, Belçika'da satılanlar için de aynı durumun geçerli olup olmadığını öğrenmek istediler.

Araştırma ekibi bu konuyu daha detaylı incelemek için kâğıt, bambu, cam, paslanmaz çelik ve plastik olmak üzere beş farklı malzemeden yapılmış 39 farklı pipet satın aldı. Çoğunlukla mağazalardan, süpermarketlerden ve fast-food restoranlarından alınan pipetler daha sonra PFAS için iki tur teste tabi tutuldu. Markaların çoğunluğu (27/39, %69) PFAS içeriyordu ve toplamda 18 farklı PFAS tespit edildi.

Kâğıt pipetlerin PFAS içerme olasılığı en yüksekti ve test edilen markaların 18/20'sinde (%90) bu kimyasallar tespit edildi. PFAS ayrıca bambu pipet markalarının 4/5'inde (%80), plastik pipet markalarının 3/4'ünde (%75) ve cam pipet markalarının 2/5'inde (%40) tespit edilmişti. Bunlara karşın test edilen beş çelik pipet türünün hiçbirinde PFAS tespit edilmemişti.

En yaygın olarak bulunan PFAS olan perflorooktanoik asit (PFOA), 2020'den beri küresel olarak yasaklanmıştır. Ayrıca örneklerde trifloroasetik asit (TFA) ve triflorometansülfonik asit (TFMS), suda yüksek oranda çözünebilen ve bu nedenle pipetlerden içeceklere sızabilen "ultra kısa zincirli" PFAS da tespit edilmiştir.

Örneklerdeki PFAS yoğunlukları düşüktür ve çoğu insanın pipetleri sadece ara sıra kullandığı göz önünde bulundurulduğunda, insan sağlığı için sınırlı bir risk oluşturmaktadır. Bununla birlikte, PFAS vücutta uzun yıllar kalabilir ve yoğunluğu zamanla artabilir. Dr. Groffen, bu konuda şöyle söylüyor:

Küçük miktarlardaki PFAS, kendi başına zararlı olmasa da vücutta zaten mevcut olan kimyasal yüke katkıda bulunabilir.

PFAS'ın pipetlere üreticiler tarafından su geçirmezlik amacıyla mı eklendiği yoksa kontaminasyon sonucu mu bulaştığı bilinmemektedir. Potansiyel kirlilik kaynakları arasında bitki bazlı malzemelerin yetiştirildiği toprak ve üretim sürecinde kullanılan su yer almaktadır. Ancak araştırmacılar, kimyasalların neredeyse her marka kâğıt pipette bulunmasının bazı durumlarda su itici bir kaplama olarak kullanılmış olabileceği anlamına geldiğini söylüyor.

Çalışmanın diğer kısıtlamaları arasında PFAS'ın pipetlerden sıvılara sızıp sızmayacağının araştırılmaması da yer alıyor. Dr. Groffen şu sonuca varıyor:

Kâğıt ve bambu pipetlerde PFAS bulunması, bunların biyolojik olarak parçalanabilir olmadıklarını göstermektedir. Paslanmaz çelik pipetlerde herhangi bir PFAS tespit etmedik, ancak tüketicilere kâğıt veya benzeri malzemelerden yapılan pipetleri kullanmalarını ya da hiç pipet kullanmamalarını tavsiye ediyorum.