Kediler Yabancıların Kokusunu Sahiplerinden Daha Fazla Kokluyor!

PLOS ONE dergisinde yayınlanan yeni bir araştırma, evcil kedilerin sahiplerinin kokusu ile bir yabancının kokusu arasındaki farkı anlayabildiğini öne sürüyor.^[1] Tokyo Tarım Üniversitesi tarafından yapılan çalışma, kedilerin tanımadıkları insanların kokularını içeren tüpleri, sahiplerinin kokusunu içeren tüplere kıyasla belirgin şekilde daha uzun süre kokladığını ortaya koydu.

Araştırmacılar, bu durumun kedilerin kokularına dayanarak tanıdık ve tanımadık insanları ayırt edebildiğini gösterdiğini, ancak kendi sahipleri gibi belirli kişileri bu yolla tanıyıp tanıyamadıklarının henüz net olmadığını belirtiyor.

Kedilerin, diğer kedileri tanımak ve onlarla iletişim kurmak için güçlü koku alma duyularını kullandıkları bilinen bir gerçek olsa da araştırmacılar şimdiye kadar bu yeteneğin insanlar arasında ayrım yapmak için de kullanılıp kullanılmadığını incelememişti.

Kedilerin insanları tanıması üzerine yapılan daha önce yapılan çalışmalar, kedilerin sesleri ayırt edebildiğini, bir kişinin bakışını yiyeceğin yerini bulmak için yorumlayabildiğini ve bir kişinin duygusal durumunu onun kokusundan tanıyabildiklerinde davranışlarını değiştirdiğini göstermişti.

Çalışmada araştırmacılar 30 kediye, içinde ya sahiplerinin kokusunu taşıyan, ya sahipleriyle aynı cinsiyette olan ve kedilerin hiç tanışmadığı bir kişinin kokusunu taşıyan ya da temiz bir pamuklu çubuk bulunan plastik tüpler sundu. Koku içeren pamuklu çubuklar, sahibin veya yabancının koltuk altı, kulak arkası ve ayak parmakları arası bölgelerinden alınarak hazırlanmıştı.

Araştırma sonucunda kedilerin tanımadıkları insanların kokularını, sahiplerininkine veya boş tüpe kıyasla önemli ölçüde daha uzun süre kokladığı gözlemlendi. Bu durum, kedilerin tanıdık ve tanımadık insanların kokuları arasında ayrım yapabildiğini gösteriyor.

Kedilerin tanımadıkları kokulara daha fazla ilgi göstermesi, bilim insanları için yeni bir durum değil. Daha önce yapılan bazı çalışmalarda da sütten kesilmiş yavru kedilerin, annelerinin kokusuna kıyasla yabancı dişi kedilerin kokularını daha uzun süre kokladıkları ortaya konmuştu. Bu bulgular, kedilerin koku yoluyla tanıdık ve yabancı bireyler arasında ayrım yapma yeteneklerinin gelişmiş olduğunu destekliyor. Ancak araştırmacılar, bu bulgulara rağmen kedilerin kendi sahipleri gibi belirli kişileri kokularından tanıyabildikleri sonucuna kesin olarak varılamayacağını da özellikle vurguluyor. Çalışmanın yazarlarından Hidehiko Uchiyama şunları söylüyor:

Bu çalışmada kullanılan koku uyaranları sadece bilinen ve bilinmeyen kişilerin kokularıydı. Kedilere birden fazla tanıdık kişinin kokusunun sunulduğu davranış deneyleri yapılmalı. Ayrıca sadece sahibinin kokusuna tepki olarak ortaya çıkan belirli davranış kalıplarını bulmamız gerekiyor.

Çalışmaya katılmayan Bari Üniversitesi'nde kedilerin insan kokularına tepkilerini inceleyen araştırmacı Serenella D'Ingeo da sonuçların kedilerin tanıdık ve tanıdık olmayan kokulara farklı tepki verdiklerini gösterdiğini, ancak bunun nedenleri hakkında bir sonuca varılamayacağını belirtiyor. D'Ingeo şöyle devam ediyor:

Hayvanın koklama sırasında nasıl hissettiğini bilmiyoruz (...) Örneğin hayvanın rahat mı yoksa gergin mi olduğunu bilmiyoruz.

D'Ingeo ayrıca sahiplerinin kendi kokusunu ortama eklemesi nedeniyle, kedilerin yabancı kokulara olan ilgisinin artmış olabileceğinin de altını çiziyor:

Böyle bir durumda sahipler sadece görsel olarak orada olmuş olmuyor, aynı zamanda kendi kokularıyla da orada bulunuyorlar. Dolayısıyla, elbette kendi kişisel kokularından farklı başka kokular sunduklarında, bir bakıma kedinin daha fazla ilgisini çekmiş oluyorlar.

Çalışmanın yazarları vardıkları sonucu, "kedilerin insanları tanımak için koku alma duyularını kullandıkları" şeklinde özetliyor. Ekip ayrıca, kedilerin kokladıktan sonra yüzlerini tüplere sürttüğünü de gözlemledi. Bu durum, koklamanın, kokuyla işaretlemeden önceki bir keşif davranışı olabileceğini gösteriyor. Araştırmacılar, son olarak bu bağlantıların ve kedilerin kokudan belirli bir kişiyi tanıyıp tanıyamayacağının daha iyi anlaşılması için daha fazla araştırmanın gerekliliğinin altını çiziyor.