Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Kara Bitkileri Varlığını İki Yosun Türüne Borçlu!

Kara Bitkileri Varlığını İki Yosun Türüne Borçlu! Pixabay
4 dakika
2,183
Tüm Reklamları Kapat

Eğer bir kayanın üzerinde sümüksü bir yosun tabakası fark ettiyseniz muhtemelen ona çok fazla dikkat etmemişsinizdir. Ancak bu gözden kaçan türlerin bazıları bitkilerin karaya nasıl ulaştıkları hakkında evrimin en büyük gizemlerinden birine dair ipuçları taşıyor. Araştırmacılar, kara bitkilerinin bilinen en yakın yaşayan akrabaları arasında yer alan iki yosunun genomlarını yayınladılar.[1] Yosunlar, bitkilerin kuru topraklarda büyümesi için ihtiyaç duyacağı bazı temel genlere zaten sahipti.

Şaşırtıcı bir şekilde, yeni çalışmanın yazarları bitkilerin atalarının diğer türlerden -özellikle de bakterilerden- genler alarak karada hayatta kalma becerilerinin bir kısmını kazandıklarını buldular. Daha şimdiden, diğer araştırmacılar yeni genomları kendi deneylerini yürütmek için nasıl kullanabileceklerini planlıyorlar. Almanya'daki Göttingen Üniversitesi'nde bitki biyoloğu olan ve çalışmaya dahil olmayan Jan de Vries bu makaleyi erken bitki evrimi alanında bir kilometre taşı olarak görüyor.

Tüm Reklamları Kapat

Bitkiler hayatımız için o kadar önemlidir ki onlar var olmadan önce dünyanın nasıl bir yer olduğunu hayal etmek zor olurdu. Yarım milyar yıl öncesine kadar kıtalar, bakteri kabukları ve belki de bazı mantarlar dışında çoğunlukla çıplaktı.[2], [3] Bitkiler karaya kök salmaya başladıktan sonra ormanlar çalılık alanlara ve bataklıklara dönüştüler. Topraktan bir zemin inşa ettiler, atmosferi oksijenle doldurdular ve bundan dolayı hayvanların da denizleri terk etmelerini sağlamış oldular. Almanya'daki Marburg Üniversitesi'nde bitki biyoloğu olan Stefan Rensing bitkilerin, sonsuza dek gezegenin yüzeyini değiştirdiğini ifade ediyor.

Günümüzde bitkiler dünyanın biyokütlesinin çoğunu oluşturmaktadır. Sonuç olarak bitkiler, yaklaşık 500 milyar ton karbon içerir ve bu, diğer tüm canlıların toplam karbonunun dört katından daha fazladır. Bitkiler karada yaygınlaştıktan sonra, geride bol miktarda fosil bıraktı. Bu nedenle araştırmacılar, kara bitkilerinin ilk nasıl evrimleştiğine dair ipuçlarını keşfetmek için canlı organizmalara, özellikle de organizmaların DNA'larına yöneldiler.

Tüm Reklamları Kapat

Bitkiler kloroplast adı verilen hücresel bölmelerde güneş ışığını ve karbondioksiti yakalarlar. Bu bölmeler bir zamanlar okyanusta var olan bir bakteriydi. Bir milyar yıldan fazla bir süre önce güneş ışığının gücünü kendileri kullanmaya başlayan amip benzeri organizmalar (alglerin ataları) tarafından yutulmuşlardı. Daha sonra, yeşil algler birçok yeni forma dönüştü. Bazıları okyanusta kalırken, diğerleri tatlı suya taşındı.

Bilim insanları uzun zamandır hangi tatlı su yosununun kara bitkilerinin evrimine yol açtığını ve başka hiçbir soyun yapmadığı bir şeyi nasıl başardıklarını merak ediyorlardı. Araştırmacılar bunu öğrenmek için DNA'larının parçalarını sıralamaya ve soy ağaçlarını çizmeye başladılar. İlk başta kara bitkilerinin en yakın akrabaları olarak karofitler (charophytes) adlı bir alg grubu ortaya çıktı. Bu bulgu mantıklı görünüyordu: Öncelikle, karofitler tek hücreli organizmalar olmayıp karmaşık, dallanan vücutlar geliştirir. Dr. Rensing bunları su altı bitkilerine benzetmektedir.

Ancak araştırmacılar daha fazla alg analiz ettikçe, Zygnematophyceae adlı başka bir soyun bitkilerin yaşayan en yakın akrabaları olduğunu kanıtladılar. Bu şaşırtıcıydı çünkü bunlar bitki benzeri karofitlerden çok daha basitlerdi. Yalnızca tek tek hücreler halinde var oluyorlar veya küçük basit lifler oluşturuyorlardı. Kanada'daki Alberta Üniversitesi'nde çalışmanın ortak yazarı ve genom bilimci Gane Ka-Shu Wong şöyle söylüyor:

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

İnsanlar bu algleri uzun zamandır biliyordu, ancak kara bitkilerine en yakın akraba olduklarını düşünmediler çünkü karmaşıklıkta doğrusal bir artış olduğu varsayımı var.
Bir Zygnematophyceae türü olan Spirogloea muscicola'ya ait iki hücre.
Bir Zygnematophyceae türü olan Spirogloea muscicola'ya ait iki hücre.
Melkonian et al., Cell 2019

Dr. Wong ve meslektaşları daha yakından çalışabilmek için Almanya'daki yosun koleksiyonlarında tutulan iki Zygnematophyceae türü seçtiler. Her iki tür de gölet veya akarsuların dışında yaşayabiliyor. Bir tür, Almanya'da bir ormandaki bir kayadan kazındı. Bir diğeri Portekiz'de bir yosun üzerinde büyürken bulundu. Araştırmacılar, her iki türün tüm genomlarını sıraladı ve alglerin kara bitkileriyle paylaştığı ancak daha uzaktaki alg türleriyle paylaşmadığı bir dizi gen buldu ve bu da Zyhnematophyceae'nin kara bitkilerinin en yakın yaşayan akrabaları olduğunu doğruladı. Bu genlerden bazıları büyük olasılıkla eskilerden yeni formlara evrimleştiler. Atalara ait algler olarak DNA'larını kopyaladıkça fazladan kopyalar yaptılar. Milyonlarca yıl boyunca, kopyalar organizmalara yeni yetenekler kazandıran yeni genlere dönüştü.

Ancak, Zygnematophyceae'deki bir anahtar gen kümesi, tamamen farklı bir şekilde ortaya çıktı. Algler onları bakterilerden çalmış gibi görünüyor. Bu genler bitkilerin kuraklıklardan ve diğer stres türlerinden kurtulmalarına yardımcı olmaktadır. Bugün bile kara bitkileri, uyku halinde aylarca veya yıllarca hayatta kalabilen sporlar ve tohumlar üretebilmek için genlere güvenmektedir. Araştırmacılar, diğer alglerde bu genlerin benzer versiyonlarını bulamadılar. Bu genler sadece bakterilerde, özellikle de toprakta yaşayan bakterilerde bulunmaktadır.

Almanya'daki Köln Üniversitesinde alg uzmanı ve yeni çalışmanın ortak yazarı Michael Melkonian, Zygnematophyceae üzerinde çalıştı ve eski alglerin bakteri genlerini nasıl topladığına dair bazı ipuçları keşfetti. Algler suyu emmek için süngerimsi bir kılıfa sahiptir ve bazı bakteriler bu kılıfı oluşturan karbonhidratlarla beslenir. Buna karşılık bakteriler, alglerin ihtiyaç duyabilecekleri vitaminleri üretir. Bu yakın bağlantı, bakterilerden gelen genlerin alglerin DNA'sına girmesine izin vermiş olabilir. Bu ilgi çekici bir fikir ancak yarım milyar yıl sonra test etmesi zor bir fikir. Dr. Rensing bu fikrin doğru olduğunu kanıtlamanın henüz bir yolunun olmadığını söylüyor.

Dr. de Vries yeni genomların, bu bitki benzeri genlerin hücrelerinde tam olarak ne yaptıklarını ve kara bitkilerinde yeni roller üstlenmek için nasıl evrimleştiklerini anlamayı mümkün kıldığını söyledi. Dr. Melkonian şöyle söylüyor:

Algler üzerine yapılan tüm yeni araştırmalar, kara bitkilerinin büyük bir evrimsel sıçrayışla sahneye çıkmadığını gösteriyor. Bunun yerine, daha basit atalarında uzun bir uyarlama süreci üzerine oluştular. Diğer bir ifadeyle, ilk kara bitkilerinin ortaya çıkışından yüz milyonlarca yıl önce gezegenin yüzeyi yeşildi.
Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
19
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 6
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 3
  • Umut Verici! 3
  • Merak Uyandırıcı! 3
  • Muhteşem! 1
  • Bilim Budur! 1
  • Güldürdü 0
  • İnanılmaz 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  1. Çeviri Kaynağı: The New York Times | Arşiv Bağlantısı
  • ^ S. Cheng, et al. (2019). Genomes Of Subaerial Zygnematophyceae Provide Insights Into Land Plant Evolution. Cell, sf: 1057-1067.e14. doi: 10.1016/j.cell.2019.10.019. | Arşiv Bağlantısı
  • ^ M. Homann, et al. (2018). Microbial Life And Biogeochemical Cycling On Land 3,220 Million Years Ago. Nature Geoscience, sf: 665-671. doi: 10.1038/s41561-018-0190-9. | Arşiv Bağlantısı
  • ^ C. Zimmer. A Billion-Year-Old Fungus May Hold Clues To Life’s Arrival On Land. (22 Mayıs 2019). Alındığı Tarih: 7 Ekim 2020. Alındığı Yer: The New York Times | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 28/03/2024 23:30:31 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/9423

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Hızlı
Gezegen
Egzersiz
Yangın
Kuantum Fiziği
Diyet
Mavi
Antibiyotik
Balina
Evrim Tarihi
Genetik Değişim
İngiltere
Şiddet
Tür
Türlerin Kökeni
Hayatta Kalma
Gebelik
Doğal
Biyocoğrafya
Radyoaktif
Oyun
Astrofizik
Buz
İyi
Damar
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
C. Zimmer, et al. Kara Bitkileri Varlığını İki Yosun Türüne Borçlu!. (7 Ekim 2020). Alındığı Tarih: 28 Mart 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/9423
Zimmer, C., Özerdem, Ö., Özdil, A. Ş. (2020, October 07). Kara Bitkileri Varlığını İki Yosun Türüne Borçlu!. Evrim Ağacı. Retrieved March 28, 2024. from https://evrimagaci.org/s/9423
C. Zimmer, et al. “Kara Bitkileri Varlığını İki Yosun Türüne Borçlu!.” Edited by Ayşegül Şenyiğit Özdil. Translated by Özge Özerdem, Evrim Ağacı, 07 Oct. 2020, https://evrimagaci.org/s/9423.
Zimmer, Carl. Özerdem, Özge. Özdil, Ayşegül Şenyiğit. “Kara Bitkileri Varlığını İki Yosun Türüne Borçlu!.” Edited by Ayşegül Şenyiğit Özdil. Translated by Özge Özerdem. Evrim Ağacı, October 07, 2020. https://evrimagaci.org/s/9423.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close