Kadınların Adet Döngüsü Bilişselliği Olumlu Etkiliyor!

Kadınlar genellikle adet dönemlerinde performanslarının düşük olduğunu düşünür ancak Neuropsychologia dergisinde yayınlanan bir çalışmada, Londra Üniversitesi ve Spor Egzersiz ve Sağlık Enstitüsü'nden (ISEH) katılımcılar, katıldıkları deneylerde adet dönemlerinde bile daha hızlı tepki verip daha az hata yaptılar.^[1]

Spora yönelik daha önceki tıbbi araştırmalar, kadınların ovülasyon ile adet kanaması arasındaki süre olan luteal faz sırasında sporla ilgili yaralanma riskinin daha yüksek olduğunu göstermiştir.

Bu durum, adet döngüsü boyunca meydana gelen önemli hormonal değişikliklerle ilgili olabilir. Ancak bu değişikliklerin yaralanma olasılığını nasıl artırdığı şu anda bilinmemektedir.

Çalışmada 241 katılımcının 14 gün arayla tamamladığı bir dizi bilişsel görevden tepki süresi ve hata verilerini toplandı. Katılımcılardan ayrıca bir ruh hâli ölçeğini ve semptom anketini iki kez doldurması istendi. Katılımcıların testleri yaptıkları sırada hangi döngü aşamasında olduklarını tahmin etmek için ise adet takip uygulamaları kullanıldı.

Yapılacak görevler, takım sporlarında tipik olan zihinsel süreçleri taklit edecek şekilde tasarlandı. İnhibisyon, dikkat, tepki süresi ve doğruluğunu test etmek için yapılan bir görevde katılımcılara gülümseyen veya göz kırpan yüzler gösterildi ve sadece gülümseyen bir yüz gördüklerinde boşluk tuşuna basmaları istendi.

Uzamsal bilişi test eden başka bir görevde ise katılımcılardan bir 3D döndürme görevinde ayna görüntülerini tanımlamaları istendi. Ekranda iki hareketli top çarpıştığında tıklamaları gereken bir görev ise uzamsal zamanlamayı ölçmek için kullanıldı.

Katılımcılar, adet dönemlerinde kendilerini daha kötü hissettiklerini ve bunun performanslarını muhtemelen olumsuz etkileyeceğini bildirmiş olsalar da tepki süreleri daha hızlıydı ve daha az hata yaptılar.

Örneğin, hareketli toplar ile ilgili görevde zamanlamaları ortalama olarak 10 milisaniye (%12) daha doğruydu, inhibisyon görevinde yanlış zamanda boşluk çubuğuna basma oranları %25 daha azdı.

Katılımcıların tepki süreleri, ovülasyondan sonra başlayan ve adet başlangıcına kadar 12-14 gün süren luteal faz sırasında daha yavaştı. Bu fazda, herhangi bir başka faza kıyasla ortalama 10-20 milisaniye kadar daha yavaşlardı. Ancak bu fazda da daha fazla hata yapmadılar. Londra Üniversitesi Cerrahi ve Girişimsel Bilimler Bölümü’nden çalışmanın ilk yazarı Dr. Flaminia Ronca, şöyle anlatıyor:

Araştırmalar, kadın sporcuların luteal faz sırasında belirli spor yaralanmalarını daha sık yaşadıklarını gösteriyor. Bunun sebebinin hormonal varyasyondan kaynaklanan biyomekanik değişiklikler olduğu düşünülüyordu. Ancak fiziksel değişikliklerin tek başına bu ilişkiyi açıklayabileceğine ikna olmadım. Progesteronun serebral kortekste inhibitör, östrojenin ise uyarıcı etkisi olduğu, bu nedenle daha yavaş veya daha hızlı tepki vermemize neden olduğu göz önüne alındığında, yaralanmaların sporcuların hareket zamanlamalarındaki değişikliklerden kaynaklanıp kaynaklanmadığını merak ettik. Asıl şaşırtıcı olan, katılımcıların performanslarının adet dönemlerinde daha iyi olmasıdır. Bu durum, kadınların adet dönemindeki yetenekleri hakkındaki toplumsal bakış açısına meydan okuyor.

Yazarlar, zamanlamadaki farkın ciddi bir yaralanmanın yaşanıp yaşanmayacağını belirleyebileceğini söylüyor. Önceki araştırmalar, sadece 10 milisaniyelik bir zamanlama farkının beyin sarsıntısı ile daha küçük bir yaralanma arasındaki belirleyicisi olabileceğini göstermiştir.

Çarpışan toplar görevinde, katılımcıların zamanlaması luteal faz sırasında diğer tüm fazlara kıyasla ortalama olarak 12 milisaniye daha yavaştı, bu da %16'lık bir farka tekabül ediyor. Londra Cerrahi ve Girişimsel Bilimler bölümünden çalışmanın yazarı Dr. Megan Lowery, şöyle anlatıyor:

Kadınların ovülasyon öncesinde beceriksiz hissedebileceklerine dair çok sayıda anekdotal veri var, ki bu da buradaki bulgularımızla uyuşuyor. Umudum, kadınların beyinlerinin ve bedenlerinin ay boyunca nasıl değiştiğini daha iyi anlamalarının sürece uyum sağlamalarına yardımcı olacağıdır. Bu alanda daha fazla araştırmaya ihtiyaç duyulsa da bu bulgular kadınların bilişsel yeteneklerinin adet döneminin farklı noktalarında atletik performanslarını nasıl etkilediğini anlamaya yönelik önemli bir ilk adımdır ve koçlar ile sporcular arasında performans ve refah konularında olumlu konuşmaları pekiştirecektir.

Londra Üniversitesi Bilişsel Sinirbilim Enstitüsü'nden çalışmanın kıdemli yazarı Profesör Paul Burgess ise çalışmayı kadın futbolcuları ve koçları dikkatlice dinleyerek yaptıklarını belirtiyor:

Oyun sırasında belirli adet döngüsünün belirli fazlarında yaralanmaların ve zamanlama sorunlarının nasıl meydana geldiğini anlamak için özel bilişsel testler oluşturduk. Futbolcuların bize söylediklerine göre ister sporcu olsun ister olmasın veriler adet döngüsünün belirli fazlarında kadınların performanslarının değişme eğiliminde olduğunu gösteriyor. Bir sinirbilimci olarak, bu konuda daha fazla bilgiye sahip olmadığımıza şaşırıyorum. Umarım bu çalışmamız, spor hekimliğinin bu önemli yönüne ilginin artmasını sağlar.