İnsanları Obez Yapan Genler Köpeklerde de Keşfedildi!

İngiliz Labrador retriever cinsi köpekler üzerinde çalışan araştırmacılar, Science dergisinde yayınladıkları makalede köpek obezitesiyle bağlantılı birden fazla gen bulunduğunu ayrıca bu genlerin insanlardaki obeziteyle de ilişkili olduğunu ortaya koydu.^[1]

DENND1B geninin ise vücuttaki enerji dengesini düzenlemekten sorumlu leptin melanokortin yolu adlı beyin yolunu doğrudan etkilediği gözlemlendi. Araştırmacılar, köpek obezitesiyle bağlantılı olan ancak DENND1B'den daha düşük etkiye sahip dört ek geni de doğrudan insan genleriyle eşleştirmeyi başardı. Cambridge Üniversitesi Fizyoloji, Gelişim ve Sinirbilim Bölümü'nde görev yapan çalışmanın ortak yazarı Alyce McClellan şöyle söylüyor:

Bu genler, kilo verme ilaçları için doğrudan hedef oluşturmuyor çünkü vücutta müdahale edilmemesi gereken diğer kritik biyolojik süreçleri yönetiyorlar. Ancak bulgular, iştah ve vücut ağırlığının kontrolünde temel beyin yollarının ne denli önemli olduğunu gözler önüne seriyor.

Aynı bölümden makalenin yazarlarından Natalie Wallis ise şunları söylüyor:

Genetik olarak obezite riski yüksek olan köpeklerin yiyeceklerle daha fazla ilgilendiğini gördük. Köpeklerin sahiplerinden ne kadar sıklıkla yiyecek istediğini ve seçici yiyip yemediklerini ölçtük. Yüksek genetik risk taşıyan köpekler, tıpkı insanlarda olduğu gibi, daha yüksek iştah belirtileri gösterdiler.

Araştırma sonuçları, köpeklerinin beslenme ve egzersizini sıkı şekilde düzenleyen sahiplerin, yüksek genetik risk taşıyan köpekleri bile obeziteden koruyabildiğini gösterdi. Ancak bu başarı, çok daha yoğun bir çaba ve sürekli takip gerektiriyor. Tıpkı, yüksek genetik obezite riski taşıyan insanların da katı bir diyet ve egzersiz rejimi uyguladıklarında olduğu gibi.

İnsanlarda olduğu gibi köpeklerde de obezite, tek bir gen tarafından değil; birden fazla genetik varyantın birleşik etkisiyle risk düzeyi belirleniyor. Çalışmayı yöneten Cambridge Üniversitesi Fizyoloji, Gelişim ve Sinirbilim Bölümü'nden araştırmacı Dr. Eleanor Raffan şöyle açıklıyor:

Köpekleri incelemek bize çarpıcı bir gerçeği gösterdi: Zayıf köpek sahipleri ahlaki olarak üstün değil. Bu durum, zayıf insanlar için de geçerli. Yüksek genetik obezite riskiniz varsa ve çevrenizde bol yiyecek bulunuyorsa, aşırı yemeye ve kilo almaya eğilimli olursunuz. Doğal olarak da bunu engellemek için olağanüstü bir çaba sarf etmezseniz.

Köpekleri inceleyerek, sahiplerin diyet ve egzersiz üzerindeki kontrollerinden bağımsız olarak onların yiyecek arzusunu ölçebildik. İnsan çalışmalarında ise genetik kaynaklı iştahın zayıf kalabilmek için ne kadar fazla irade gerektirdiğini araştırmak daha zor, çünkü her iki faktör de tek bir bireyde iç içe geçmiş durumda.

Tüm Reklamları Kapat

İnsanlardaki obezite salgını, köpeklerdeki obezite salgınıyla paralellik gösteriyor: Evcil köpeklerin yaklaşık %40-60'ı fazla kilolu veya obez olduğundan bu durum, tıpkı insanlarda olduğu gibi, bir dizi sağlık problemine davetiye çıkarıyor.

İnsanlarla benzer çevresel faktörlerle obezite geliştirdikleri için köpekler obezite araştırmalarında sıklıkla tercih edilir. Ayrıca, aynı cins içindeki köpeklerin genetik benzerliği yüksek olduğundan, genlerin hastalıkla ilişkilendirilmesi daha kolaylaşır.

Araştırmacılar, bulguları ortaya çıkarmak için evcil köpek sahiplerini çalışmaya dahil etti. Köpeklerin vücut yağını ölçtüler, yiyecek istek düzeyini puanladılar ve DNA analizi için tükürük örnekleri topladılar. Ardından her köpeğin genetik yapısını incelediler. Köpeklerin obezite durumu ile DNA'larını karşılaştırarak, köpek obezitesiyle bağlantılı genleri belirlediler.

Obezite ile en çok ilişkili genetik varyant olan DENND1B'yi taşıyan köpekler, taşımayanlara göre yaklaşık %8 daha fazla vücut yağına sahipti.

Araştırmacılar, köpeklerde belirledikleri genlerin insan obezitesiyle bağlantılı olup olmadığını araştırdı. Bu kapsamda hem geniş popülasyon temelli çalışmaları hem de tek bir genetik değişikliğin kilo alımına yol açtığı düşünülen, erken yaşta şiddetli obezite görülen hasta gruplarını incelediler. Araştırmacılar, köpek sahiplerinin evcil hayvanlarını sürekli açlık hissinden uzak tutmak için şu yöntemleri önerebileceğini belirtiyor:

• Günlük mama miktarını oyunlu mama kapları veya mamayı bahçeye dağıtma gibi yollarla parçalara bölerek vermek.
• Daha tok tutucu ve besin açısından zengin mama seçimleri yapmak.

Bu yöntemler, köpeklerin hem zihinsel olarak aktif kalmasını hem de fazla yemesinin önüne geçilmesini sağlıyor. Dr. Eleanor Raffan sözlerini şöyle bitiriyor:

Bu çalışma, köpeklerin genetik olarak insanlarla ne kadar benzeştiğini ortaya koyuyor. Köpekleri incelemek, spesifik olarak bu gene odaklanmamızı sağladı. Bu sayede, beynimizin yeme davranışımızı ve enerji kullanımımızı nasıl kontrol ettiğini anlamada önemli bir adım atmış olduk.