İnsanda Test Edilen STAP Hücreleri, Doku Mühendisliği'nde Devrim Yaratabilir!

Bilim dünyası, Nature’da yayınlanan bir çalışmayla adeta çalkalandı. Çalışmada yetişkin bir fare hücresinin, asidik bir ortama konulduğunda, vücuttaki veya plasentadaki herhangi bir hücreye dönüşebilme yeteneğine sahip olan totipotent (tam potansiyelli) hücre tipine dönüştüğü kaydedildi. Araştırmacılar bu yeni totipotent hücrelere "stimulus-triggered acquisition of pluripotency (STAP)" hücreleri adını verdiler. Yani "Uyaranla Tetiklenen Pluripotens Edinimi"... Marlborough, Massachussetts'te bulunan Advanced Cell Technologies'ten Rob Lanza şöyle diyor:

Eğer bu dönüşümü insan hücrelerinde sağlayabilirlerse bu, her şeyi değiştirir.

Özellikle işlevini yitirmiş organ veya dokuların iyileştirilmesinde, kanser terapilerinde ve klonlamada bu teknik çok sayıda potansiyeli yüksek hücrenin, üstelik daha ucuza ve daha hızlı bir şekilde üretilmesini vaat ediyor.

Şimdi ise, insandan alınan fibroblast hücrelerini birçok çevresel stres faktörlerine (asit gibi) maruz bırakarak, insan "STAP" hücrelerini elde etmeye çalıştıklarından bahseden Vacanti ve ekip arkadaşları, hücrelere ne gibi stres faktörlerinin uygulandığını açıklamasalar da, işlem sonucunda oluşan hücrelerin fare hücrelerinden elde edilen totipotent hücre tiplerine benzediğini ifade ediyorlar. Vacanti’nin takımı şu anda oluşan hücrelerin kök hücrelere ne kadar benzer olduklarını tespit etmeye çalışıyorlar. Vacanti şöyle söylüyor:

Bir insan hücresinin ‘STAP’ hücresine dönüşmesi ve tıpkı faredekiler gibi grup halinde oluşmaları yaklaşık bir hafta alıyor.

Aynı deneyleri yeşil maymun (Clorocebus sabaeus) hücrelerinin üzerinde de gerçekleştirdiklerini söyleyen Vacanti, işlem sonucunda oluşan hücrelerin biraz farklı davrandıklarını söylüyor. Bu davranış farklılıklarının deney sırasında uygulanan tekniklerin biraz farklı olmasından dolayı olabileceğini de sözlerine ekliyor.

Vacanti ve Harvard’dan iş arkadaşı Koji Kojima bu sonuçların sadece bir başlangıç olduğunu, doğruluğunun kanıtlanabilmesi için ileride daha fazla deneye ihtiyaç duyulduğunu belirtiyor. Oxford Üniversitesi’nde bulunan James Martin Kök Hücre Tesisi’nin başındaki isim Sally Cowley şöyle ekliyor:

Oluşan fare hücrelerinin en ilginç olan özelliği olan totipotentlik insanda elde edilen ‘STAP’ hücrelerinde bulunmuyor.

Pluripotent hücreler (kök hücreler gibi), embriyodaki herhangi bir hücreyi oluştururken plasentadakileri oluşturamazlar. Fakat totipotent hücreler hem plasenta hem de embriyodaki herhangi bir hücreyi oluşturma potansiyeline sahip - ki bu da her bir totipotent hücrenin yeni bir canlı oluşturabileceğini gösteriyor. Doğal totipotent özelliği taşıyan hücreler yalnızca yumurtanın döllenmesinden hemen sonra gerçekleşen ilk iki hücre bölünmesinde oluştuğunu biliyoruz. Cowley şöyle diyor:

Araştırma için kullanılan totipotent hücreler çok sıkı kontroller içinde ve dikkatlice gözetim altında olmalı.

Tüm Reklamları Kapat

Aslında insan hücreleri totipotent değil de pluripotent olabilseydi daha ideal olabilirdi. Hem bu herkesin hayatını daha kolay yapardı. Fakat ana fikir yetişkin hücrelerin çok etkileyici bir şekilde çevredeki değişimlere kolayca uyum sağlayabilmeleri.

Doku Mühendisliği ile ilgili diğer içerikler ›

• Organları Baştan Yaratmak: Doku Mühendisliğinden Organ Mühendisliğine Geçiş!
• Hayalet Kalpler: Kök Hücreleri Kullanarak Sıfırdan Kalp Üretmek Mümkün Olabilir mi?
• 4 Boyutlu Biyomühendislik Malzemeleri Normal Dokular Gibi Eğilip Bükülebiliyor!

Şu ana kadar kök hücreleri kullanmak inanılmaz derecede zorlayıcıydı, fakat bunu insan hücrelerinde pratik olarak uygulanabilir olursa, onlarla çalışmak daha ucuz, hızlı ve teknik olarak daha kolay olabilir.