İlkin Kaplumbağa Fosilinde Kemik Kanseri!
Brian Enghn (Paleoartist)
Bu haber 6 yıl öncesine aittir. Haber güncelliğini yitirmiş olabilir; ancak arşivsel değeri ve bilimsel gelişme/ilerleme anlamındaki önemi dolayısıyla yayında tutulmaktadır. Ayrıca konuyla ilgili gelişmeler yaşandıkça bu içerik de güncellenebilir.
Kontrolsüz hücre bölünmesi olan kanseri, mumyalardan dinozor fosilleri üzerinde kadar gözlemek mümkün. Şimdi ise Triyas'a ait bilinen en eski kaplumbağaların bir tanesinde gözlendi. Kanseri ayrıntılı olarak incelediğimiz yazılarımıza buradan ve diğerine buradan ulaşabilirsiniz. Ayrıca kaplumbağa evrimini fosiller üzerinden anlattığımız yazılarımıza buradan ve buradan ulaşabilirsiniz.
Aslında "kanser" dediğimizde "malign neoplazi" tanımını kastederiz. Yani kötü huylu kontrolsüz hücre bölünmesi. Fosil kayıtlarında kanser izleri nadirdir. Hele ki malign neoplaziler neredeyse yok denecek kadar azdır. Ne yazık ki 240 milyon yıllık Pappochelys rosinae türü iguana görünümlü ilkin kaplumbağa üzerinde yapılan mikro-BT (Bilgisayarlı Tomografi) çalışmaları sonucunda kemik kanseri teşhisi kondu. Fakat ölüm sebebinin kanser mi olduğu bilinmiyor.
JAMA Oncology dergisinde yayımlanan makaleye göre araştırmacılar önce kaplumbağanın femurunda (uyluk kemiği) bir kabarıklık fark ettiler. Ardından ayrıntılı paleopatolojik analizler yapan ekip, uyluk kemiğinde periostal osteosarkom tanısı koydu. Bu da demek oluyor ki kanser, kemiğin periost tabakasından köken almış ve medulla içermiyor. Böylece dışa doğru büyüme yapan kanser, fosil üzerinde kolayca çıplak gözle fark edilebildi. Ayrıca osteosarkomların en klasik bulgusu tümör hücrelerinin diğer sağlıklı kemik hücrelerinden farklı olarak olgunlaşmamış kemik yapılar (osteoid) üretmeleridir. Zaten kanseri (malign neoplazi) ölümcül kılan nokta da budur. Söz konusu tümör hücre üretir, ancak hücreler farklılaşamadığı için gelişmemiş (immatür) kalır. Tümör, bağ dokusundan oluştuğu için "sarkom" adını almıştır. Aksi takdirde "karsinom" olarak sınıflandırıldı.
Kaplumbağanın başka kanser tiplerini bulundurup, bulundurmadığı bilinmiyor. Çünkü haliyle yumuşak doku korunamamış ve aynı şekilde metastaz (yayılma) miktarı da anlaşılmıyor. Ancak görüldüğü üzere canlılığın başlangıcından itibaren bölünme hataları ile sonucunda gelen "kanser", yerini hep koruyordu.
Evrim Ağacı'nda tek bir hedefimiz var: Bilimsel gerçekleri en doğru, tarafsız ve kolay anlaşılır şekilde Türkiye'ye ulaştırmak. Ancak tahmin edebileceğiniz gibi Türkiye'de bilim anlatmak hiç kolay bir iş değil; hele ki bir yandan ekonomik bir hayatta kalma mücadelesi verirken...
O nedenle sizin desteklerinize ihtiyacımız var. Eğer yazılarımızı okuyanların %1'i bize bütçesinin elverdiği kadar destek olmayı seçseydi, bir daha tek bir reklam göstermeden Evrim Ağacı'nın bütün bilim iletişimi faaliyetlerini sürdürebilirdik. Bir düşünün: sadece %1'i...
O %1'i inşa etmemize yardım eder misiniz? Evrim Ağacı Premium üyesi olarak, ekibimizin size ve Türkiye'ye bilimi daha etkili ve profesyonel bir şekilde ulaştırmamızı mümkün kılmış olacaksınız. Ayrıca size olan minnetimizin bir ifadesi olarak, çok sayıda ayrıcalığa erişim sağlayacaksınız.
Makalelerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu makalemizle ilgili merak ettiğin bir şey mi var? Buraya tıklayarak sorabilirsin.
Soru & Cevap Platformuna Git-
8
-
7
-
4
-
3
-
3
-
3
-
2
-
2
-
2
-
1
-
0
-
0
- Türev İçerik Kaynağı: IFLS | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 29/05/2025 09:37:42 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/7606
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
