Keşfedin, Öğrenin ve Paylaşın
Evrim Ağacı'nda Aradığın Her Şeye Ulaşabilirsin!
Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat

İlk Çiftçiler Şaşırtıcı Bir Şekilde Çeşitlilik Gösteriyor

3 dakika
1,569
İlk Çiftçiler Şaşırtıcı Bir Şekilde Çeşitlilik Gösteriyor Sciencemag
Tüm Reklamları Kapat

Antik DNA sayesinde geçmişimizdeki karmaşık görünen durumların basitliğini ortaya koyabiliyoruz. Bunlardan en önemlisi ve ünlüsü elbette kuzenlerimiz yok olurken onların yerini almaktan ziyade, onlarla çiftleşip ve melezleşmiş olmamız. Şimdi bu yöntem, Ortadoğu’daki Bereketli Hilal bölgesinde ortaya çıkan tarımın hikayesine bir nüans katıyor.

Dünyanın ilk çiftçilerinden elde edilen çekirdek DNA’yı gözlemlemek için üç farklı ekip tarafından yeni teknikler ile yapılan araştırma tarımın sadece bir grup tarafından değil de, bölgede dağılmış genetik olarak farklı gruplar tarafından benimsendiğini gösterdi. Cambridge Üniversitesinden Arkeolog Colin Renfrew, “Batı Asya’da tarımın tohumlarını eken tek bir popülasyon yoktu aksine komşu birçok popülasyon, bitki ve hayvanlarını evcilleştirmek için potansiyeli olan topraklara sahipti” diyor.

Bu araştırmanın tarımın çeşitli halklar arasında hızlı bir şekilde yayılıp yayılmadığı veya bağımsız noktalarda aynı dönemlerde icat edilip edilmediğini göstermediği belirtiliyor. Makalenin ortak yazarı University College London’dan istatiktiksel genetikçi Garrett Hellenthal, erken çiftçilerin birbirlerine oldukça yakın yaşamalarına rağmen birbirlerinden tamamen farklı olduklarını belirtiyor.

Tüm Reklamları Kapat

Bitkileri ekip biçme ve hayvanları yetiştirme ile ilgili en eski arkeolojik kayıtlar 10.000 ila 12.000 yılları arasında Bereketli Hilal ismi verilen bölgede ele geçirildi. Ürdün’deki Jericho, Irak’taki Jarmo ve Türkiye’deki Çatalhöyük sitlerindeki kazılar erken dönem tahıl yetiştiriciliğinin ile koyun, keçi gibi hayvanların evcilleştirmenin farklı alanlarda birbirlerine yakın zamanlarda ortaya çıktıklarını gösteriyor.

Genetikçiler, erken dönemde tarımın bir grup insandan mı yoksa yoksa onların fikirlerinden mi yayılıp yayılmadığını izlemeye çalışıyorlar. Sadece tek bir grup Avrupa’ya tarımı taşıdı; Batı Anadolu’daki eski çiftçilerin DNA’ları, Doğrusal Çömlekçilik Kültürüyle bilinen Avrupalı ilk çiftçilerin atası olduklarını gösteriyor ve günümüz Sardunyalıları bu DNA’yı eski Anadolular ile paylaşıyor.

İlk çiftçilerin izleri, yani DNA’ları, Ortadoğu’nun sıcak ikliminde yok oluyor. Ancak şimdi araştırmacılar canlılardaki petrous kemiğinden (kulakta bulunur) elde edilen zengin DNA örnekleri çıkartıyorlar. Almanya’nın Johannes Gutenberg Üniversitesi’nden Joachim Burger ve Tahran’daki Ulusal İran Müzesi’nden Marjan Mashkour ve Fereidoun Biglari’nin bulunduğu bir ekip, İran Zagros Dağlarında yaşayan dört keçi çobanının genomlarını dizilediler. Ayrıca buna ek olarak Wezmeh Mağarasından 9000 yıllık bir erkek ve dünyadaki en eski çiftçilere ait kalıntıların olduğu Tepe Abdul Hosein kazı alanından gelen 3 adet 10.000 yıllık iskeletten genom elde edildi. Bu dört eski çiftçiye ait dişlerdeki izotop testleri tahılların zengin olduğu bir tarımsal diyetin varlığını doğruluyor.

Antik İranlı çiftçi DNA’sı Batı Anadolu çiftçilerinden oldukça farklıydı. Burger’e göre, 2000 km içerisinde 2000 yıl arasında yaşayan bu iki çiftçi grubu 46.000 ila 77.000 yıl önce ayrılmış olan tamamen farklı iki avcı-toplayıcı grubundan geldiler.

Tüm Reklamları Kapat

Benzer bir genetik ayrışma Harvard Üniversitesinden David Reich’in liderliğindeki başka bir çalışmada da görülüyor. Bu çalışmada, 14.000 ila 3400 yılları arasında yaşayan 44 Ortadoğulu –İsrail’deki Natufian avcı-toplayıcıları, Zagros çiftçileri ve Avrasya steplerinde Tunç Çağı göçebe çoban yaşamı süren gruplardan Antik DNA analizleri, dünyanın dört bir yanında yaşayan ve antik 2864 insanla karşılaştırdılar. Ekip tarafından yapılan çalışma sonucunda, İsrail ve Levant’teki erken çiftçiler genetik olarak Zagros çiftçilerinden ayrıldığı ve iki popülasyonda genetik olarak Batı Anadolu’dan ayrıldığı ortaya çıkarıldı.

Yine başka bir çalışma da benzer sonuçları ortaya koydu. Bu çalışma, dünyanın en eski keçi sürüsününün olduğu Zagros Dağları’ndaki bir bölge olan Ganj Dareh’den 10.000 yıllık bir kadın genomunun analizine dayalıdır. Bu Zagros Dağı çiftçilerinin ataları Batı Anadolu çiftçilerinden daha az Neandertal DNA’sı barındırıyor.

Erken çiftçilerin torunları farklı yollara ayrıldılar. Batı Anadolu çiftçileri Avrupa’ya, Levant çiftçileri Doğru Afrika’ya, Zagros Dağı çiftçileri ise kuzeyden Avrasya steplerine ve doğuya doğru Güney Asya’ya yayılmışlardır.

Şimdi buradaki asıl soru bu erken çiftçiler tarımı birbirlerinden mi öğrendiler yoksa tarım farklı bölgelerde benzer zamanlarda mı icat edildi? Bu noktadaki görüşler farklı. İngiltere Reading Üniversitesi’nden arkeolog Roger Matthews’e göre, farklı bölgelerdeki ilk çiftçilerin farklı aletleri ve tahılları kullandıklarına dikkat çekiyor. Matthews’e göre Bereketli Hilal’in iki ucunda farklı gelişim gösterip daha sonra birleşerek tek bir şekilde dışarıya açılmıştır. Renfrew ve Harvard Üniversitesi’nden arkeolog Ofer Bar-Yosef’e göre ise, obsidyen ticareti yaparak tohum ve tarım bilgiler paylaşılmış olabilir.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
6
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 3
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 1
  • Güldürdü 1
  • İnanılmaz 1
  • İğrenç! 1
  • Korkutucu! 1
  • Muhteşem! 0
  • Bilim Budur! 0
  • Umut Verici! 0
  • Merak Uyandırıcı! 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  1. Çeviri Kaynağı: Science Mag | Arşiv Bağlantısı
  • Ann Gibbons. The World's First Farmers Were Surprisingly Diverse. (16 Temmuz 2016). Alındığı Tarih: 17 Temmuz 2018. Alındığı Yer: Sciencemag | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 13/12/2024 03:07:54 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/7184

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Taklit
Sars Virüsü
Salgın
Hücre
Göğüs Hastalığı
Gazetecilik
Şiddet
Ribozim
Nükleer Enerji
Kuantum Fiziği
Aminoasit
Afrika
Organ
Periyodik Cetvel
Malzeme
Bilim İnsanı
Fosil
Organizma
Hava
Yörünge
Komplo Teorisi
Yaşanabilir Gezegen
Bilim Tarihi
Kurbağa
Kadın Doğum
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
-. sciencemag, et al. İlk Çiftçiler Şaşırtıcı Bir Şekilde Çeşitlilik Gösteriyor. (27 Aralık 2017). Alındığı Tarih: 13 Aralık 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/7184
sciencemag, -., Köz, A., Özdoğan, K. T. (2017, December 27). İlk Çiftçiler Şaşırtıcı Bir Şekilde Çeşitlilik Gösteriyor. Evrim Ağacı. Retrieved December 13, 2024. from https://evrimagaci.org/s/7184
-. sciencemag, et al. “İlk Çiftçiler Şaşırtıcı Bir Şekilde Çeşitlilik Gösteriyor.” Edited by Kadir Toykan Özdoğan. Translated by Ahmet Köz, Evrim Ağacı, 27 Dec. 2017, https://evrimagaci.org/s/7184.
sciencemag, ---. Köz, Ahmet. Özdoğan, Kadir Toykan. “İlk Çiftçiler Şaşırtıcı Bir Şekilde Çeşitlilik Gösteriyor.” Edited by Kadir Toykan Özdoğan. Translated by Ahmet Köz. Evrim Ağacı, December 27, 2017. https://evrimagaci.org/s/7184.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close