Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Homer Simpson, Higgs Bozonu'nun Kütlesini 14 Sene Önceden "Neredeyse" Tahmin Etti!

Homer Simpson, Higgs Bozonu'nun Kütlesini 14 Sene Önceden "Neredeyse" Tahmin Etti!
4 dakika
19,317
  • Sinema ve Film

Homer Simpson, Simspsonlar isimli çizgi dizinin meşhur baş karakteridir. Onu tanımayan neredeyse kimse yoktur. Simpsonlar, birçok politik, bilimsel, etik, dini, vb. konulara değinmeleriyle meşhur, oldukça eğlenceli ve öğretici bir televizyon dizisi... Ancak yapımcıların bazı bölümlere gizledikleri bilimle ilgili parçalar, gerçekten baş döndürücü!

Bunlardan bir tanesi, Higgs Bozonu'nun keşfi ve kütlesinin hesabından yaklaşık 14 sene önce, Simpsonlar'ın bir bölümünde Homer'ın tahtaya yazdığı denklemin, Higgs Bozonu'nu tahmine yönelik bir girişim olması! Ne yazık ki bu denklem, şu andaki verilerimize göre pek isabetli değil. Ancak dönemin verilerine, belirsizliklerine ve tahminlerine göre son derece isabetli diyebiliriz. Buna az sonra değineceğiz. Önce bölümü ve denklemi azıcık tanıtalım:

Tüm Reklamları Kapat

Eylül 1998'de (CERN'deki deneyin yapıldığı 2012'den yaklaşık 14 sene önce) yayılanan "Evergreen Terrace'ın Büyücüsü" isimli bölümde Homer kara tahtaya bir denklem yazmaktadır. "Simpsonlar ve Onların Matematiksel Sırları" isimli kitabın yazarı Simon Singh, bu denklemin Higgs Bozonu'nun kütlesini veren denklem olduğunu söylüyor. The Independent gazetesine verdiği röportajda şöyle söylüyor:

O bölümde tahtaya yazılan denklem, Higgs bozonunun kütlesini yaklaşık olarak vermektedir. Eğer denklemi çözecek olursanız, elde ettiğiniz sayı, Higgs bozonunun aşırı küçük olan kütlesinden büyük çıkmaktadır. Homer'ın bilim insanlarının Higgs Bozonu'nun kütlesini hesaplamasından 14 sene önce bunu tahmin etmesi oldukça etkileyicidir.

Simpsonlar'ın yaratıcısı olan Al Jean, matematik bölümü mezunu. Fakat bu denklemin bölüme girmesinden asıl sorumlu olan kişi, bölüm yazarlarından biri olan, 16 yaşındayken Harvard Üniversitesi'ne kabul almış olan, matematik ve fizik bölümü mezunu olan David X. Cohen.

Tüm Reklamları Kapat

Cohen, çalıştığı tüm dizilere matematik gizlemesiyle tanınan bir sanatçı ve bilim insanı. Bu denklemi ekleyebilmek için dönemin Columbia Üniversitesi astronomlarından David Schiminovich ile irtibata geçti ve denklemi ondan aldı. Çünkü bu denklem, büyük oranda onun çalışmalarına dayanıyordu. İkili, bu denklemle birazcık oynayarak o zamanlarda Higgs Bozonu'nun kütlesine ait en yakın tahmini yapabilecek şekilde düzenlediler. Dr. Singh açıklamalarına şöyle devam ediyor:

Bu denklem, Planck sabiti, kütleçekim sabiti ve ışık hızı gibi bazı parametrelerin oynanmasıyla ortaya çıkmış eğlenceli bir denklemdir. Eğer bu sayıların değerlerine bakar ve yerlerine yerleştirirseniz, bozonun kütlesini 775 GeV olarak verdiğini görebilirsiniz. Ancak 2012'deki keşif sayesinde biliyoruz ki bu değer, gerçek değer olan 125 GeV'tan makul kabul edilebilecek miktarda büyüktür.

Normalde Higgs Bozonu'nun kütlesi, Homer'ın tahtaya yazdığı denklemle hesaplanmamaktadır. Bunun teorik arka planı çok ama çok daha karmaşıktır ve burada izah etmemiz mümkün değildir. Fakat temel düzeyde, buradaki ve buradaki bilgiler incelenebilir. Dolayısıyla Simpsonlar'ın farklı bir denklemle o zamanlarda tahmin edilen sonuçlara göz kırpması oldukça hoştur. 

Ancak bunun isabetsizliği sizi yanıltmasın. Çünkü Homer'ın bu denklemi tahtaya 1998'de yazdığını unutmayın. O dönemlerde Higgs Bozonu'na dair tüm bilgilerimiz oldukça teorikti ve birçok farklı olasılık üzerinde duruluyordu. Böyle bir bozonun var olabileceğini kabul bile etmeyen çok sayıda bilim insanı bulunuyordu. Dr. Singh şöyle söylüyor:

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Aslına bakarsanız, Homer'ın amatör bir mucit olduğunu ve CERN'de yapılan deneyden 14 sene önce bu sonucu bulabildiği düşünülecek olursa, 775 GeV hiç de kötü bir tahmin değil.

Higgs Bozonu'nun Kütlesi O Zamanlarda Bilinmiyor Muydu?

Peki Higgs Bozonu'nun kütlesi zaten teorik olarak bilinmiyor muydu? Hayır, teknik olarak bilinmiyordu. Standart Model dahilindeki Higgs Mekanizması, Higgs Bozonu'nun kütlesini tahmin edemiyordu; sadece belli bir aralık verebiliyordu. Dönemin bilim insanları, farklı yaklaşımlarına bağlı olarak bulunması gerektiği teorik olarak Peter Higgs tarafından gösterilmiş bu bozonun olası enerji seviyelerine yönelik birden fazla tahmin vardı. Neyse ki, kütlesi her ne olursa olsun buna bağlı olarak eşsiz bir ize sahip olacaktı ve CERN, bunu yakalayabileceğini umuyordu (ki başardılar da). 

Higgs Bozonu gibi kritik bir parçacık için enerji değerinin ne olduğu aşırı önemlidir. Zira bu spektrumun hangi tarafında kaldığına bağlı olarak, Evren'in dokusuyla ilgili bildiklerimiz kökünden değişebilir. 2012'de yapılan CERN deneyleri sayesinde Higgs Bozonu'nun iki ucun tam arasında, 125 GeV'ta yer alan bir kütleye sahip olduğu anlaşıldı. Bunun ne anlama geldiği halen tartışılan ve araştırılan bir konu, dolayısıyla oraya girmeyeceğiz.

Homer, Higgs Bozonu'nun Enerjisini Neden Çok Yüksek Tahmin Etti?

Bunun en temel nedeni, denklemi bölüme eklemek için danışılan David Schiminovich'in tahmin aralığıdır. 1990'ların sonunda Higgs Bozonu'nun enerji seviyesine yönelik çok farklı tahminler vardı. Yalnızca 2011'den sonra tahmin aralıkları 100-145 GeV arasında olacak şekilde sınırlanmıştır. 2008'de CERN'de Higgs Bozonu'nu (ve diğer çok sayıda parçacığı) tespit eden Büyük Hadron Çarpıştırıcısı'nın çalışmaya başlamasından önce bu tahmin aralığı çok ama çok daha genişti. 

Denklem Neden Farklı Sonuç Veriyor ve Nasıl Düzeltilebilir?

Homer'ın kullandığı (1/137)8 katsayısı elektromanyetik çiftlenme katsayısıdır. Böylesi temel bir fizik formülünde bulunması çok normaldir ve isabetlidir; bu nedenle eklenmiş olmalıdır. Ancak denklemi bu şekilde yazdığımızda, Higgs Bozonu'nun düşük enerjili bir bozon olduğu varsayılmaktadır. Bu doğru değildir; 125 GeV ile oldukça güçlü bir bozon olduğunu biliyoruz. Dolayısıyla bu katsayı, (1/128)8 olacak şekilde değiştirilmelidir (yüksek enerjili bozonlar için). Fakat bu durumda da 1335 GeV gibi bir sonuç çıkmaktadır.

Eğer ki illa buna yakın bir denklemle sonuca gidilmek isteniyorsa ve yine de mantıklı gözüken bir denklem aranıyorsa, denklem şöyle düzeltilmelidir:

Tüm Reklamları Kapat

image

Bu haliyle denklem, 170 GeV verecektir ki bu, Homer'ın orijinal tahminine göre gerçeğe çok daha yakındır. Ayrıca, Higgs bozonunun özelliklerini daha isabetli olarak karşılamaktadır.

Higgs bozonu, cisimlere kütlesini veren parçacıktır. Bir nevi, Higgs bozonunun varlığı, diğer bütün cisimlerin varlığını anlamlı ve fiziksel olarak açıklanabilir kılmaktadır. Bu nedenle varlığının ispatı çok önemliydi ve CERN'deki araştırmalar sayesinde bunun ispatı yapılabildi.

Alıntı Yap
Okundu Olarak İşaretle
22
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 24
  • İnanılmaz 9
  • Bilim Budur! 8
  • Muhteşem! 6
  • Merak Uyandırıcı! 5
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 3
  • Güldürdü 3
  • Umut Verici! 1
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  • B. Koerber. Homer Simpson Almost Discovered The Higgs Boson Before Any Scientist. (3 Mart 2015). Alındığı Tarih: 17 Temmuz 2019. Alındığı Yer: Mashable | Arşiv Bağlantısı
  • R. Gray. Did Homer Simpson Discover The Higgs Boson? Maths In 1998 Episode Predicts Particle's Mass 14 Years Before Cern. (2 Mart 2015). Alındığı Tarih: 17 Temmuz 2019. Alındığı Yer: DailyMail | Arşiv Bağlantısı
  • Numberphile. Homer Simpson Vs Pierre De Fermat. (29 Eylül 2013). Alındığı Tarih: 17 Temmuz 2019. Alındığı Yer: YouTube | Arşiv Bağlantısı
  • J. Wacker. Did The Writers Of The Simpsons Predict The Mass Of The Higgs Boson 14 Years Before It Was Determined?. (4 Mart 2015). Alındığı Tarih: 17 Temmuz 2019. Alındığı Yer: Quora | Arşiv Bağlantısı
  • Woit. Particle Fever. (1 Ekim 2013). Alındığı Tarih: 17 Temmuz 2019. Alındığı Yer: Not Even Wrong | Arşiv Bağlantısı
  • D. G. Leahy. The Higgs Boson & The Absolute Dead Center Cube: Predictions Within The Probable Range. (17 Temmuz 2019). Alındığı Tarih: 17 Temmuz 2019. Alındığı Yer: D. G. Leahy | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 22/03/2023 00:41:34 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/3338

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Akış
İçerikler
Sosyal
Gündem
Yağ
Görme
Hastalık Kataloğu
Evrimsel
Sağlık Bakanlığı
Mühendislik
Doğru
Karanlık Enerji
Tespit
Diş Hastalıkları
Paleontoloji
Etimoloji
İmmünoloji
Hastalık
Öne Çıkan
Hücre Biyolojisi
Zooloji
Kan
Yeni Koronavirüs
Bilimsel
İnfografik
Hava
Sars-Cov-2 (Covid19 Koronavirüs Salgını)
Çiftleşme
Dil
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Gönder
Ekle
Soru Sor
Daha Fazla İçerik Göster
Evrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), 2010 yılından beri ürettiğimiz makalelerden oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi eğitim girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak görebilirsiniz. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Podcast
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Alıntı Yap
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
Ç. M. Bakırcı. Homer Simpson, Higgs Bozonu'nun Kütlesini 14 Sene Önceden "Neredeyse" Tahmin Etti!. (5 Mart 2015). Alındığı Tarih: 22 Mart 2023. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/3338
Bakırcı, Ç. M. (2015, March 05). Homer Simpson, Higgs Bozonu'nun Kütlesini 14 Sene Önceden "Neredeyse" Tahmin Etti!. Evrim Ağacı. Retrieved March 22, 2023. from https://evrimagaci.org/s/3338
Ç. M. Bakırcı. “Homer Simpson, Higgs Bozonu'nun Kütlesini 14 Sene Önceden "Neredeyse" Tahmin Etti!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 05 Mar. 2015, https://evrimagaci.org/s/3338.
Bakırcı, Çağrı Mert. “Homer Simpson, Higgs Bozonu'nun Kütlesini 14 Sene Önceden "Neredeyse" Tahmin Etti!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, March 05, 2015. https://evrimagaci.org/s/3338.

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close
Geri Bildirim Gönder
Paylaş
Reklamsız Deneyim

Evrim Ağacı'ndaki reklamları, bütçenize uygun bir şekilde, kendi seçtiğiniz bir süre boyunca kapatabilirsiniz. Tek yapmanız gereken, kaç ay boyunca kapatmak istediğinizi aşağıdaki kutuya girip tek seferlik ödemenizi tamamlamak:

10₺/ay
x
ay
= 30
3 Aylık Reklamsız Deneyimi Başlat
Evrim Ağacı'nda ücretsiz üyelik oluşturan ve sitemizi üye girişi yaparak kullanan kullanıcılarımızdaki reklamların %50 daha az olduğunu, Kreosus/Patreon/YouTube destekçilerimizinse sitemizi tamamen reklamsız kullanabildiğini biliyor muydunuz? Size uygun seçeneği aşağıdan seçebilirsiniz:
Evrim Ağacı Destekçilerine Katıl
Zaten Kreosus/Patreon/Youtube Destekçisiyim
Reklamsız Deneyim
Kreosus

Kreosus'ta her 10₺'lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık geliyor. Bu sayede, tek seferlik destekçilerimiz de, aylık destekçilerimiz de toplam destekleriyle doğru orantılı bir süre boyunca reklamsız deneyim elde edebiliyorlar.

Kreosus destekçilerimizin reklamsız deneyimi, destek olmaya başladıkları anda devreye girmektedir ve ek bir işleme gerek yoktur.

Patreon

Patreon destekçilerimiz, destek miktarından bağımsız olarak, Evrim Ağacı'na destek oldukları süre boyunca reklamsız deneyime erişmeyi sürdürebiliyorlar.

Patreon destekçilerimizin Patreon ile ilişkili e-posta hesapları, Evrim Ağacı'ndaki üyelik e-postaları ile birebir aynı olmalıdır. Patreon destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi 24 saat alabilmektedir.

YouTube

YouTube destekçilerimizin hepsi otomatik olarak reklamsız deneyime şimdilik erişemiyorlar ve şu anda, YouTube üzerinden her destek seviyesine reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. YouTube Destek Sistemi üzerinde sunulan farklı seviyelerin açıklamalarını okuyarak, hangi ayrıcalıklara erişebileceğinizi öğrenebilirsiniz.

Eğer seçtiğiniz seviye reklamsız deneyim ayrıcalığı sunuyorsa, destek olduktan sonra YouTube tarafından gösterilecek olan bağlantıdaki formu doldurarak reklamsız deneyime erişebilirsiniz. YouTube destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi, formu doldurduktan sonra 24 saat alabilmektedir.

Diğer Platformlar

Bu 3 platform haricinde destek olan destekçilerimize ne yazık ki reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. Destekleriniz sayesinde sistemlerimizi geliştirmeyi sürdürüyoruz ve umuyoruz bu ayrıcalıkları zamanla genişletebileceğiz.

Giriş yapmayı unutmayın!

Reklamsız deneyim için, maddi desteğiniz ile ilişkilendirilmiş olan Evrim Ağacı hesabınıza yapmanız gerekmektedir. Giriş yapmadığınız takdirde reklamları görmeye devam edeceksinizdir.

Destek Ol

Devamını Oku
Evrim Ağacı Uygulamasını
İndir
Chromium Tabanlı Mobil Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
İlk birkaç girişinizde zaten tarayıcınız size uygulamamızı indirmeyi önerecek. Önerideki tuşa tıklayarak uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu öneriyi, yukarıdaki videoda görebilirsiniz. Eğer bu öneri artık gözükmüyorsa, Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Chromium Tabanlı Masaüstü Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
Yeni uygulamamızı kurmak için tarayıcı çubuğundaki kurulum tuşuna tıklayın. "Yükle" (Install) tuşuna basarak kurulumu tamamlayın. Dilerseniz, Evrim Ağacı İleri Web Uygulaması'nı görev çubuğunuza sabitleyin. Uygulama logosuna sağ tıklayıp, "Görev Çubuğuna Sabitle" seçeneğine tıklayabilirsiniz. Eğer bu seçenek gözükmüyorsa, tarayıcının Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Safari Mobil Uygulama
Sırasıyla Paylaş -> Ana Ekrana Ekle -> Ekle tuşlarına basarak yeni mobil uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu basamakları görmek için yukarıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

Daha fazla bilgi almak için tıklayın

Önizleme
Görseli Kaydet
Sıfırla
Vazgeç
Ara
Moderatöre Bildir

Raporlama sisteminin amacı, platformu uygunsuz biçimde kullananların önüne geçmektir. Lütfen bir içeriği, sadece düşük kaliteli olduğunu veya soruya cevap olmadığını düşündüğünüz raporlamayınız; bu raporlar kabul edilmeyecektir. Bunun yerine daha kaliteli cevapları kendiniz girmeye çalışın veya size sunulan (oylama gibi) diğer araçlar ile daha kaliteli cevaplara teşvik edin. Kalitesiz bulduğunuz içerikleri eleyebileceğiniz, kalitelileri daha ön plana çıkarabileceğiniz yeni araçlar geliştirmekteyiz.

Kural İhlali Seç
Öncül Ekle
Sonuç Ekle
Mantık Hatası Seç
Kural İhlali Seç
Soru Sor
Aşağıdaki "Soru" kutusunu sadece soru sormak için kullanınız. Bu kutuya soru formatında olmayan hiçbir cümle girmeyiniz. Sorunuzla ilgili ek bilgiler vermek isterseniz, "Açıklama" kısmına girebilirsiniz. Soru kısmının soru cümlesi haricindeki kullanımları sorunuzun silinmesine ve UP kaybetmenize neden olabilir.
Görsel Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, aklınıza takılan soruları sorabilmeniz ve diğerlerinin sorularını yanıtlayabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Gerçekten soru sorun, imâdan ve yüklü sorulardan kaçının.
Sorularınızın amacı nesnel olarak gerçeği öğrenmek veya fikir almak olmalıdır. Şahsi kanaatinizle ilgili mesaj vermek için kullanmayın; yüklü soru sormayın.
2
Bilim kimliğinizi kullanın.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla sorular ve cevaplar, bilimsel perspektifi yansıtmalıdır. Geçerli bilimsel kaynaklarla doğrulanamayan bilgiler veya reklamlar silinebilir.
3
Düzgün ve insanca iletişim kurun.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Sahtebilimi desteklemek yasaktır.
Sahtebilim kategorisi altında konuyla ilgili sorular sorabilirsiniz; ancak bilimsel geçerliliği bulunmayan sahtebilim konularını destekleyen sorular veya cevaplar paylaşmayın.
5
Türkçeyi düzgün kullanın.
Şair olmanızı beklemiyoruz; ancak yazdığınız içeriğin anlaşılır olması ve temel düzeyde yazım ve dil bilgisi kurallarına uyması gerekmektedir.
Soru Ara
Aradığınız soruyu bulamadıysanız buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Alıntı Ekle
Eser Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Formu olabildiğince eksiksiz doldurun.
Girdiğiniz sözün/alıntının kaynağı ne kadar açıksa o kadar iyi. Açıklama kısmına kitabın sayfa sayısını veya filmin saat/dakika/saniye bilgisini girebilirsiniz.
2
Anonimden kaçının.
Bazı sözler/alıntılar anonim olabilir. Fakat sözün anonimliğini doğrulamaksızın, bilmediğiniz her söze/alıntıya anonim yazmayın. Bu tür girdiler silinebilir.
3
Kaynağı araştırın ve sorgulayın.
Sayısız söz/alıntı, gerçekte o sözü hiçbir zaman söylememiş/yazmamış kişilere, hatalı bir şekilde atfediliyor. Paylaşımınızın site geneline yayılabilmesi için kaliteli kaynaklar kullanın ve kaynaklarınızı sorgulayın.
4
Ofansif ve entelektüel düşünceden uzak sözler yasaktır.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
5
Sözlerinizi tırnak (") içine almayın.
Sistemimiz formatı otomatik olarak ayarlayacaktır.
Gönder
Tavsiye Et
Aşağıdaki kutuya, [ESER ADI] isimli [KİTABI/FİLMİ] neden tavsiye ettiğini girebilirsin. Ne kadar detaylı ve kapsamlı bir analiz yaparsan, bu eseri [OKUMAK/İZLEMEK] isteyenleri o kadar doğru ve fazla bilgilendirmiş olacaksın. Tavsiyenin sadece negatif içerikte olamayacağını, eğer bu sistemi kullanıyorsan tavsiye ettiğin içeriğin pozitif taraflarından bahsetmek zorunda olduğunu lütfen unutma. Yapıcı eleştiri hakkında daha fazla bilgi almak için burayı okuyabilirsin.
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform; okuduğunuz kitaplara, izlediğiniz filmlere/belgesellere veya takip ettiğiniz YouTube kanallarına yönelik tavsiylerinizi ve/veya yapıcı eleştirel fikirlerinizi girebilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Önceliğimiz pozitif tavsiyelerdir.
Bu platformu, beğenmediğiniz eserleri yermek için değil, beğendiğiniz eserleri başkalarına tanıtmak için kullanmaya öncelik veriniz. Sadece negatif girdileri olduğu tespit edilenler platformdan geçici veya kalıcı olarak engellenebilirler.
2
Tavsiyenizin içeriği sadece negatif olamaz.
Tavsiye yazdığınız eserleri olabildiğince objektif bir gözlükle anlatmanız beklenmektedir. Dolayısıyla bir eseri beğenmediyseniz bile, tavsiyenizde eserin pozitif taraflarından da bahsetmeniz gerekmektedir.
3
Negatif eleştiriler yapıcı olmak zorundadır.
Eğer tavsiyenizin ana tonu negatif olacaksa, tüm eleştirileriniz yapıcı nitelikte olmak zorundadır. Yapıcı bir tarafı olmayan veya tamamen yıkıcı içerikte olan eleştiriler silinebilir ve yazarlar geçici veya kalıcı olarak engellenebilirler.
4
Düzgün ve insanca iletişim kurun.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
5
Türkçeyi düzgün kullanın.
Şair olmanızı beklemiyoruz; ancak yazdığınız içeriğin anlaşılır olması ve temel düzeyde yazım ve dil bilgisi kurallarına uyması gerekmektedir.
Eser Ara
Aradığınız eseri bulamadıysanız buraya tıklayarak ekleyebilirsiniz.
Tür Ekle
Üst Takson Seç
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, yaşamış ve yaşayan bütün türleri filogenetik olarak sınıflandırdığımız ve tanıttığımız Yaşam Ağacı projemize, henüz girilmemiş taksonları girebilmeniz için geliştirdiğimiz bir platformdur. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Takson adlarını doğru yazdığınızdan emin olun.
Taksonların sadece ilk harfleri büyük yazılmalıdır. Latince tür adlarında, cins adının ilk harfi büyük, diğer bütün harfler küçük olmalıdır (Örn: Canis lupus domesticus). Türkçe adlarda da sadece ilk harf büyük yazılmalıdır (Örn: Evcil köpek).
2
Taksonlar arası bağlantıları doğru girin.
Girdiğiniz taksonun üst taksonunu girmeniz zorunludur. Eğer üst takson yoksa, mümkün olduğunca öncelikle üst taksonları girmeye çalışın; sonrasında daha alt taksonları girin.
3
Birden fazla kaynaktan kontrol edin.
Mümkün olduğunca ezbere iş yapmayın, girdiğiniz taksonların isimlerinin birden fazla kaynaktan kontrol edin. Alternatif (sinonim) takson adlarını girmeyi unutmayın.
4
Tekrara düşmeyin.
Aynı taksonu birden fazla defa girmediğinizden emin olun. Otomatik tamamlama sistemimiz size bu konuda yardımcı olacaktır.
5
Mümkünse, takson tanıtım yazısı (Taksonomi yazısı) girin.
Bu araç sadece taksonları sisteme girmek için geliştirilmiştir. Dolayısıyla taksonlara ait minimal bilgiye yer vermektedir. Evrim Ağacı olarak amacımız, taksonlara dair detaylı girdilerle bu projeyi zenginleştirmektir. Girdiğiniz türü daha kapsamlı tanıtmak için Taksonomi yazısı girin.
Gönder
Tür Gözlemi Ekle
Tür Seç
Fotoğraf Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, bizzat gözlediğiniz türlerin fotoğraflarını paylaşabilmeniz için geliştirilmiştir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Net ve anlaşılır görseller yükleyin.
Her zaman bir türü kusursuz netlikte fotoğraflamanız mümkün olmayabilir; ancak buraya yüklediğiniz fotoğraflardaki türlerin özellikle de vücut deseni gibi özelliklerinin rahatlıkla ayırt edilecek kadar net olması gerekmektedir.
2
Özgün olun, telif ihlali yapmayın.
Yüklediğiniz fotoğrafların telif hakları size ait olmalıdır. Başkası tarafından çekilen fotoğrafları yükleyemezsiniz. Wikimedia gibi açık kaynak organizasyonlarda yayınlanan telifsiz fotoğrafları yükleyebilirsiniz.
3
Paylaştığınız fotoğrafların telif hakkını isteyemezsiniz.
Yüklediğiniz fotoğraflar tamamen halka açık bir şekilde, sınırsız ve süresiz kullanım izniyle paylaşılacaktır. Bu fotoğraflar nedeniyle Evrim Ağacı’ndan telif veya ödeme talep etmeniz mümkün olmayacaktır. Kendi fotoğraflarınızı başka yerlerde istediğiniz gibi kullanabilirsiniz.
4
Etik kurallarına uyun.
Yüklediğiniz fotoğrafların uygunsuz olmadığından ve başkalarının haklarını ihlâl etmediğinden emin olun.
5
Takson teşhisini doğru yapın.
Yaptığınız gözlemler, spesifik taksonlarla ilişkilendirilmektedir. Takson teşhisini doğru yapmanız beklenmektedir. Taksonu bilemediğinizde, olabildiğince genel bir taksonla ilişkilendirin; örneğin türü bilmiyorsanız cins ile, cinsi bilmiyorsanız aile ile, aileyi bilmiyorsanız takım ile, vs.
Gönder
Tür Ara
Aradığınız türü bulamadıysanız buraya tıklayarak ekleyebilirsiniz.