Keşfedin, Öğrenin ve Paylaşın
Evrim Ağacı'nda Aradığın Her Şeye Ulaşabilirsin!
Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat

Hiç Bakmadan Klavyede Yazabilmeme Rağmen, Neden Klavyedeki Tuş Dizilimini Ezbere Sayamıyoruz?

Farklı Bellek Kavramlarına Gündelik Yaşamdan Bir Bakış...

3 dakika
6,615
Hiç Bakmadan Klavyede Yazabilmeme Rağmen, Neden Klavyedeki Tuş Dizilimini Ezbere Sayamıyoruz?
Tüm Reklamları Kapat

Bilgisayar tutkunları fark etmiştir: Belli bir süreden sonra klavyeye hiç bakmadan 10 parmakla bile yazmanız mümkün olmaktadır. Ancak mesela klavyenin tuş dizilimini saymaya kalkacak olsanız, ciddi sıkıntılar çektiğinizi görürsünüz.

Mesela Q klavyede QWERTY sırasının geldiğini biliyoruz. Ancak Y'den 3 sonraki harf hangisidir? ASD'nin 5 sağındaki tuş hangisidir? Peki ya V'nin sağ üst çaprazındaki ilk tuş? İyi ama bu dizilimi hiç bilmiyor gibi gözükmemize rağmen nasıl hiç bakmadan klavyede yazı yazabilmekteyiz?

Hayvanlarda Bellek Türleri

Bunun sebebi, iki tip hafıza tipi bulunuyor olmasıdır: Açık Bellek (Explicit Memory) ve Örtülü Bellek (Implicit Memory). 

Tüm Reklamları Kapat

Açık Bellek

Açık bellek, bildiğimiz "gerçekler" ile ilgilidir. Bildiğiniz bildiğiniz şeylerle ilgilidir. Hakkında açık bir şekilde bilgi paylaşabileceğiniz bilgilerle ilgilidir. Örneğin bir "köpeğin" ne olduğunu bilmek, şu anda başbakanın kim olduğunu biliyor olmak, 1888 yılında Osmanlı İmparatorluğu'nun başkentinin hangi şehir olduğunu biliyor olmak, martini içerisinde hangi malzemelerin bulunduğunu biliyor olmak açık belleğin örnekleridir.

Örtülü Bellek

Buna karşılık örtülü bellek, haklarında açıkça izahatte bulunamayacağınız bilgi türleridir. Bunların önemli bir kısmı motor fonksiyonlarla ilgilidir. Örneğin bisiklete binen biri bunu kolaylıkla yapabilir; ancak nasıl yapabildiğini bir diğerine anlatmakta güçlük çeker. Kayak yapmaktan hoşlanan biri sağa sola rahatlıkla dönebilir; ancak ilk defa kayak yapan birine tam olarak nasıl sağa ve sola döndüğünü anlatmakta güçlük çeker. Ancak bu tip motor fonksiyonların yanısıra dil ve müzik gibi konular da örtülü belleğin alanına giren konulardır.

Farklı Bellek Türlerini Nereden Biliyoruz?

Hem sinirbilimsel olarak, hem de bilişsel olarak iki farklı bellek tipi bulunduğuna dair çok net kanıtlar bulunmaktadır. Örneğin sinirsel anlamda açık bellek genellikle hipokampüs ile ilişkilendirilir. Örtülü bellek ise bazal gangliya ile ilgilidir. Bunlar arasındaki ilişki, detaylı beyin taramaları sayesinde ispatlanabildiği gibi, nörodejeneratif hastalıklardan gelen verilerle de doğrulanabilmektedir.

Alzheimer hastalığına sahip bireylerde genellikle hipokampüsteki ventriküller etkilenir ve bu nedenle kişilerin belleği zarar görür. Ancak genellikle Alzheimerlı hastaların unuttuğu şeyler neler yaptıkları veya kişilerle ilgili bilgilerdir. Öte yandan bu hastalar şarkı söylemek veya bisiklete binmek gibi konularda kusursuzdurlar ve hastalık bu yeteneklerini hiç etkilemez. Çünkü bunlar, daha ziyade örtülü bellek ile ilgilidir ve Alzheimer'a neden olan unsurlardan etkilenmezler.

Tüm Reklamları Kapat

Buna karşılık, Parkinson hastaları motor kabiliyetlerini yitirirler ve özellikle de karmaşık motor fonksiyonlarda zorlanırlar. Ancak Parkinson hastaları da kendi yaşamları ve genel bilgileri ile ilgili hafızalarını neredeyse hiç kaybetmezler. Gerçekten de Parkinson, bazal gangliyon ile ilgili bir hastalıktır.

Alandaki Bilişsel Çalışmalar

İki farklı hafıza sistemi bulunduğuna yönelik bilişsel çalışmalar ise azınlıktadır. Örneğin, Seri Tepki Zamanı deneyi gibi deneylerde Guitar Hero benzeri oyunlar oynanır. Amaç, karşı tarafın ya da ekranda görülen bir şeyin tekrar edilmesi üzerinedir. Denek için dizilim rastgeledir ve gerçekten de bu büyük oranda doğrudur.

Ancak gizli bir gerçek vardır: Rastgeleliğin içerisinde kendini tekrar eden desenler vardır. Dolayısıyla olup bitenden tamamen habersiz olsanız da, rastgele gibi gözüken dizilimi tekrar etmekte gitgide daha başarılı hale gelirsiniz. Öyle ki, test sonrasında sorulduğunda denekler rastgele gibi gözüken hareketler içerisinde herhangi bir dizilim olduğunu tespit edememektedirler. Bu bakımdan örtülü bellek adeta sihirlidir!

İşte bu perspektiften incelendiğinde, klavyede yazı yazmak neredeyse kusursuz bir örtülü bellek örneğidir. Bu nedenle klavyedeki tuşları kusursuz veya kusursuza yakın bir şekilde kullanabilirsiniz; ancak dizilimi izah etmeye çalıştığınızda güçlük çekersiniz. Elbette iki hafıza birbiriyle yakından etkileşim halindedir; dolayısıyla basit bir çalışmayla klavye dizilimini ezbere sayabilecek konuma gelebilirsiniz. Ancak bilinçsiz bir şekilde, tekrara dayalı faaliyetlerle klavyede yazmayı öğrenebilmeniz, bunun örtülü belleğe dair bir beceri olduğuna harika bir örnektir.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
37
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 25
  • Tebrikler! 12
  • İnanılmaz 10
  • Muhteşem! 9
  • Merak Uyandırıcı! 5
  • Bilim Budur! 2
  • Umut Verici! 2
  • Güldürdü 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  • M. Ettlinger. Why Do I Fail When I Try To Recall How The Alphabet Is Arranged On Keyboard, Even Though I Can Type Pretty Fast? Does This Happen With Everyone?. (16 Nisan 2013). Alındığı Tarih: 10 Kasım 2019. Alındığı Yer: Quora | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 09/12/2024 10:41:26 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/4936

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Veri Bilimi
Gün
Oyun
Orman
Doğal Seçilim
Mikrobiyota
Bilim Felsefesi
Nükleer Enerji
Rna
Çiftleşme
Ergen
Vaka
Öğrenme Teorileri
Koronavirüs
Habercilik
Sosyal Medya
Nörobilim
Nötron
Teleskop
Ara Tür
Bakteriler
Cinsellik Araştırmaları
Kedigiller
Kadın Sağlığı
Beslenme Davranışları
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Kafana takılan neler var?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
Ç. M. Bakırcı. Hiç Bakmadan Klavyede Yazabilmeme Rağmen, Neden Klavyedeki Tuş Dizilimini Ezbere Sayamıyoruz?. (4 Şubat 2017). Alındığı Tarih: 9 Aralık 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/4936
Bakırcı, Ç. M. (2017, February 04). Hiç Bakmadan Klavyede Yazabilmeme Rağmen, Neden Klavyedeki Tuş Dizilimini Ezbere Sayamıyoruz?. Evrim Ağacı. Retrieved December 09, 2024. from https://evrimagaci.org/s/4936
Ç. M. Bakırcı. “Hiç Bakmadan Klavyede Yazabilmeme Rağmen, Neden Klavyedeki Tuş Dizilimini Ezbere Sayamıyoruz?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 04 Feb. 2017, https://evrimagaci.org/s/4936.
Bakırcı, Çağrı Mert. “Hiç Bakmadan Klavyede Yazabilmeme Rağmen, Neden Klavyedeki Tuş Dizilimini Ezbere Sayamıyoruz?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, February 04, 2017. https://evrimagaci.org/s/4936.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close