Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Hematopoetik Kök Hücre Nakli Nedir? Kök Hücre Nakli İçin Bağışçı Olmak Neden Önemlidir?

Hepimiz, Hayat Kurtaracak Güce Sahibiz!

Hematopoetik Kök Hücre Nakli Nedir? Kök Hücre Nakli İçin Bağışçı Olmak Neden Önemlidir? Mitochondrial Disease News
Hematopoetik Kök Hücre Nakli Sırasında
4 dakika
1,282
Tüm Reklamları Kapat

Hematopoetik kök hücre nakli (İng: "hematopoietic stem cell transplantation"), bir hastaya kendi vücudundan veya başka bir kişinin vücudundan alınan hematopoetik kök hücrelerin belirli işlemler sonucunda nakledilmesidir. Hematopoetik kök hücreler, kemik iliğinde bulunan kök hücrelerdir. Kök hücreler, çok hücreli canlılarda bulunan ve henüz spesifik bir dokuya ait hücrelere dönüşmemiş olan özel hücrelerdir. Örneğin kanımızda bulunan bazı alyuvar, akyuvar ve trombositler, hematopoetik kök hücrenin bölünmesi ve değişimi ile oluşturur.

Hastaya nakledilen yeni hematopoetik kök hücreler, daha önceden var olan hematopoetik sistemin yerine başka bir hematopoetik sistem oluşumunu sağlar. Hematopoetik kök hücre nakli, birçok hastalık için birincil tedavi yoludur:[1], [2]

Tüm Reklamları Kapat

  • Belirli kanser türleri,
  • Kansızlığa neden olan bazı hastalıklar,
  • Doğuştan gelen metabolizma hastalıklarının bazı türleri.

Hematopoetik kök hücre transferiyle tedavi edilebilme ihtimali bulunan hastalıkların bir listesini burada bulabilirsiniz. Ne var ki hâlihazırda var olan hematopoetik kök hücre talebinin sadece %60'ı karşılanabilmektedir. Bir diğer deyişle, hastaların %40'ı hala eşleşme beklemektedir.[2]

Hematopoetik Kök Hücre
Hematopoetik Kök Hücre
Wikipedia

Hematopoetik Kök Hücre Nakli Şartları Nelerdir?

Bir başkasından hematopoetik kök hücre nakli olabilmesi için insan lökosit antijeni (İng: "human leukocyte antigen" veya kısaca "HLA") uyumu gereklidir. HLA, hücrelerin yüzeyinde bulunan, kişiye özel, kalıtım ile anne ve babadan gelen çok sayıda moleküler (antijenik) yapıdır. HLA molekülleri, bir anlamda hücrenin o kişiye özel olan kimliğidir.[3] Eğer herhangi birinin vücudunda kendi HLA yapısına uygun olmayan bir hücre bulunursa bağışıklık sistemi tarafından o hücre yok edilmeye çalışılır. Buna bağlı olarak hematopoetik kök hücre naklinde kişinin HLA moleküllerine uyumsuz bir hematopoetik kök hücre verilmesi durumunda, bu hematopoetik kök hücreden gelişen yeni bağışıklık sistemi hücreleri de hastanın hücrelerine saldırır ve onları yok etmeye çalışır. Bu nedenle hematopoetik kök hücre naklinde HLA uyumu çok önemlidir.[4]

Tüm Reklamları Kapat

Başkasından yapılan hematopoetik kök hücre nakli için üç yöntem kullanılır.

  1. Kemik iliği: Kemik iliği, kuş ve memelilerde hematopoetik kök hücrenin ana üretim merkezidir. Vücutta en çok hematopoetik kök hücrenin bulunduğu yerdir. Kemiklerin içinde bulunur.
  2. Periferik kan: Periferik kan, vücutta dolaşan kandır. kolumuzdaki veya bacağımızdaki kan, periferik kandır.
  3. Kordon kanı: Kordon kanı, doğumda rahimde ve göbek kordonunda kalan kandır. İçerdiği hematopoetik kök hücre "acemi" olduğundan vücuda uyum sağlayabilir.

Bu yöntemlerin her birinin kendine göre avantaj ve dezavantajları vardır. Doku uyumu tam ise, kemik iliği avantajlıdır; çünkü nakilden sonra yeniden kan yapımının başlama süresi kısadır. Eğer doku uyumu az ise, kordon kanı avantajlıdır; çünkü kordon kanında bulunan kök hücre vücudun mevcut hücrelerine uyum sağlayabilir. Fakat kordon kanından yapılan nakillerde kan yapımının yeniden başlama süresi uzundur.[5], [6]

Akraba Dışı Nakil Süreci

Bir hastanın akraba dışı hematopoetik kök hücre nakline ihtiyacı olduğunda; daha önceden gönüllü olmuş kişiler arasından eşleşme bulunduğunda hala gönüllülüğünün devam ettiği onayı gönüllüden alınır. Daha sonra gönüllüden biraz kan alınarak belli testler yapılır. Testlerde uygun sonuçlar çıkarsa, gönüllüye bir seçme hakkı tanınır (bazen buna doktorlar karar verir):

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

  • Seçenek-1: Gönüllü uyutularak kemik iliğinden kök hücre toplanır.
  • Seçenek-2: Gönüllünün kolundan periferik kan alınarak kök hücre toplanır.

Gönüllü seçimini yaptıktan sonra, hematopoetik kök hücre toplanır. Artık gönüllünün (veya "donörün" veya "vericinin") görevi bitmiş olur.

Toplanan kök hücre, soğuk zincir ile alıcıya ulaştırılır. Alıcıya ulaştığında alıcının hematopoetik kök hücreleri kematorapi ile yok edilir ve yeni kök hücre hastaya verilir.[4]

Kematorapi, bazen hastanın vücudundaki kök hücrenin tamamını yok edemez. Kalan kök hücreler nakilden sonra çoğalmaya devam eder. Bu durumda naklin tekrarlanması gerekir.[1]

Hematopoetik Kök Hücre Nakli Sırasında
Hematopoetik Kök Hücre Nakli Sırasında
Ururau

Akraba Dışı Nakil Şartları

Verici olmak için belli şartlar gerekir. Bu şartlar ülkeye göre değişiklik gösterebilir. Ülkemizde şartlar şu şekildedir:[2], [7]

  1. 18-50 yaş arasında olunmalı (sisteme 50 yaşının altında kayıt yapıldıysa 55 yaşına kadar gönüllülük sürer)
  2. Vücut kitle endeksi 0-40 arası olmalı
  3. Aşağıdaki hastalıklardan herhangi birine sahip olunmamalı:
  4. Kalp hastalıkları
  5. Akciğer hastalıkları
  6. Hematopoetik sistem hastalıkları
  7. Şiddetli böbrek hastalıkları
  8. Kan hastalıkları
  9. Tromboz
  10. Nörolojik bozukluklar
  11. Kanser
  12. Bulaşıcı hastalıklar
  13. Tip 1 ve 2 diyabet (tip 2 diyabet diyet ile kontrol ediliyorsa ve diğer risk faktörleri yoksa kabul edilebilir.)
Hayat Kurtaracak Gücün Var! Siz de hematopoetik kök hücre nakli gönüllüsü olarak bir kişinin daha hayatına umut olabilirsiniz.
Hayat Kurtaracak Gücün Var! Siz de hematopoetik kök hücre nakli gönüllüsü olarak bir kişinin daha hayatına umut olabilirsiniz.
TÜRKÖK
Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
27
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

İçerikle İlgili Sorular
Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Muhteşem! 7
  • Tebrikler! 6
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 1
  • Bilim Budur! 0
  • Güldürdü 0
  • İnanılmaz 0
  • Umut Verici! 0
  • Merak Uyandırıcı! 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  • ^ a b A. Velardi, et al. (2011). Nelson Textbook Of Pediatrics.
  • ^ a b c WMDA. Become A Donor - Wmda. (6 Ağustos 2021). Alındığı Tarih: 21 Ağustos 2022. Alındığı Yer: WMDA | Arşiv Bağlantısı
  • ^ Multiple Sclerosis Trust. Human Leukocyte Antigen (Hla). Alındığı Tarih: 21 Ağustos 2022. Alındığı Yer: Multiple Sclerosis Trust | Arşiv Bağlantısı
  • ^ a b E. Spierings, et al. (2019). Ebmt Handbook, Conditioning. ISBN: 978-3-030-02277-8. sf: 99-108.
  • ^ N. C. Gorin. (2019). Ebmt Handbook, Bone Marrow Harvesting For Hsct. ISBN: 978-3-030-02277-8. sf: 109-116.
  • ^ K. Hübel. (2019). Ebmt Handbook, Mobilization And Collection Of Hsc. sf: 117-122.
  • ^ TÜRKÖK. Türkök Sıkça Sorulan Sorular. Alındığı Tarih: 21 Ağustos 2022. Alındığı Yer: TÜRKÖK | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 29/03/2024 16:37:10 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/12277

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Alan
Astrobiyoloji
Alkol
Yaşanabilir Gezegen
Çekirdek
Tohum
Botanik
Nöron
Makina
Karanlık
Uydu
Aminoasit
Geometri
Sayı
Mantık Hatası
Beyin
Bilişsel
Hominid
Evren
Süt
Araştırma
Filogenetik
Homo Sapiens
İspat
Güneş
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Kafana takılan neler var?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
Y. İnce, et al. Hematopoetik Kök Hücre Nakli Nedir? Kök Hücre Nakli İçin Bağışçı Olmak Neden Önemlidir?. (11 Eylül 2022). Alındığı Tarih: 29 Mart 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/12277
İnce, Y., Bakırcı, Ç. M. (2022, September 11). Hematopoetik Kök Hücre Nakli Nedir? Kök Hücre Nakli İçin Bağışçı Olmak Neden Önemlidir?. Evrim Ağacı. Retrieved March 29, 2024. from https://evrimagaci.org/s/12277
Y. İnce, et al. “Hematopoetik Kök Hücre Nakli Nedir? Kök Hücre Nakli İçin Bağışçı Olmak Neden Önemlidir?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 11 Sep. 2022, https://evrimagaci.org/s/12277.
İnce, Yalın. Bakırcı, Çağrı Mert. “Hematopoetik Kök Hücre Nakli Nedir? Kök Hücre Nakli İçin Bağışçı Olmak Neden Önemlidir?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, September 11, 2022. https://evrimagaci.org/s/12277.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close