Epigenetiğin Gücü: Fareler Yavrularını ve Torunlarını Spermleriyle Uyarabiliyorlar!

Araştırmacılar uzun bir süredir anıların gelecek nesillere sadece bireysel deneyimlerle aktarılabildiğini düşünmekteydi. Ancak yeni araştırmalar, DNA'nın kimyasal işlevlerinde meydana gelen değişimler yoluyla da hafızanın gelecek nesillere aktarılabildiğini gösteriyor.

Epigenetik alanında yapılan çalışmalardan en günceli olan bu araştırmada, çevresel faktörlerin genlerin, DNA'daki kodlanma değişmemesine rağmen farklı davranmalarına neden olabildiğini gösteriyor. Georgia eyaletinin Atlanta kentinde bulunan Emory Üniversitesi Tıp Fakültesi'nden olan ve araştırmanın yazarlarından biri olan Dr. Brian Dias, şunları söylüyor:

Atasal bireylerin deneyimlerinin torun nesillerde nasıl değişimler yarattığını bilmek, bizlerin nesiller arası temeli olan gelişimsel nöropsikiyatrik hastalıklar hakkında daha fazla bilmemizi sağlayacak.

Belki de ileride, bu keşiflerimiz sayesinde "hatıraların mirası"nın etkilerini azaltma şansımız olabilecek.

Araştırma için makalenin yazarları Dias ve Kerry Ressler, ayak şoku vererek farelerin kiraz kokusuna benzer bir kokudan korkmalarını sağlayacak şekilde eğitti. Sonrasında, bu farelerin yavrularının aynı kokuya gösterdikleri tepkiler ölçüldü. Yavru nesiller, babalarının bu kokuya maruz kaldıklarından haberdar bile değillerdi ve deney öncesinde bu kokuyu hiç deneyimlememişlerdi.

Eğitilmiş farelerin yavruları, makalenin dediğine göre "çok daha az miktarlardaki kokuları bile tespit edip tepki gösterebiliyordu. Bu da, bu kokuya daha hassas olduklarını gösteriyor." Araştırma, Nature Neuroscience dergisinde yayımlandı.

Ancak fareler diğer kokulara benzer tepkiler vermiyorlardı. Ayrıca eğitilmemiş farelerin yavruları ile kıyaslandığında, eğitilmiş farelerin yavruları bu kokulara %200 daha fazla tepki veriyordu.

Bilim insanları, daha sonradan M71 isimli ve burnumuzdaki koku reseptörlerini kodlayan ve bu kiraz kokusuna tepki veren geni incelediler.

Epigenetik İşaretler

Farelerin spermiyle aktarılan bu gen, DNA kodlaması bakımından hiçbir değişime uğramamıştı. Ancak gende, epigenetik bazı işaretler bulundu. Bu işaretler sayesinde, yavrularda bu gen daha fazla ifade edilebiliyordu. Bu durum, yavruların ve torunların beyinlerinde fiziksel değişimlere neden oldu: hepsinde daha büyük bir glomerulus vardı ki bu kısım, beynin kokudan sorumlu bölgesidir. Dias şunları söylüyor:

Bu oluyor çünkü bu canlıların beyinlerinde artık daha fazla M71 nöronu var ve bunlar burnundan beyne daha fazla akson [sinir ucu] gönderiyor.

Benzer değişimler, yavrular yapay döllenme ile üretilse bile görüldü. Eğitilmiş farelerin yavrularının spermlerinde de değişimiş bir gen ifadesi görüldü. Ressler şunları söylüyor:

Bu tür bir bilgi transferi, ebeveynlerin yavrularını belirli çevresel unsurların önemini 'bildirmek' açısından çok önemli olabilir. Böylece onların gelecekte karşılaşacaklarına hazırlanmalarını sağlıyor olabilir.

İnsanlarda Oluyor Mu?

İngiliz genetik bilimci Marcus Pembrey, bu araştırmayla ilgili yorumlarında, bu keşfin gelecekte fobiler, anksiyete ve travma sonrası stres sorunu gibi durumların tedavisinde önemli olabileceğini söylüyor. Science Media Centre'a yaptığı açıklama şöyle:

Günümüzde halk sağlığı araştırmacıları, insanların nesiller arası etkileşimlerini oldukça ciddiye almaktadır. Eğer çok nesilli bir yaklaşımı benimsemezsek, nöropsikiyatrik bozukluklardan obeziteye, diyabete ve metabolik sorunlara kadar birçok hastalığın artışını anlamamızın bir yolu olmayacağını düşünüyorum.

Benzer şekilde, İngiltere'de bulunan Babraham Enstitüsü'nden Wolf Reik şunları söylüyor:

Bulgular son derece umut verici, çünkü nesiller arası iletişimin mümkün olduğunu gösteriyor. Ancak bunun insanlardaki durumları açıklamak için kullanılmaya başlanması için henüz erken.