Dünyadaki Yoksulluk Verilerini Okumak: Veri Biliminde Hatalı Algı Yaratımı
Görseldeki veri, 1820 yılları ile 2015 yılları arasında Dünya'daki "yoksulluk sınırının altında yaşayan insan" sayısının değişimini göstermektedir. Kırmızı olan bölge bu sınırın altındaki insanları, yeşil olansa üstündeki insanları göstermektedir. Bu durumda, göreceğiniz üzere, Dünya'da yoksulluk hızla azalırken, yoksulluk sınırının üzerindeki insan sayısı giderek artmaktadır.
Ama gerçek böyle mi? Bu görsele bakarak Dünya'nın daha iyi bir yer haline geldiğini söyleyebilir miyiz?
Cevap, ne yazık ki hayır. Ve bu gerçek, bize istatistiğin ne kadar kolay insanları yanıltmak için kullanılabileceğini göstermek için güzel bir ders niteliği taşıyor.
Öncelikle, akla gelebilecek ilk şey "Belki de insan sayısı arttığı için yoksul insanların oranı göreli olarak azalıyordur; fakat sayı yıldan yıla pek de değişmemiştir?" gibi bir itiraz olabilir bu veriye. Bunun için, yoksulluğun Dünya nüfusu içerisindeki göreli değişimini gösteren şu grafik ileri sürülebilir:
Görüleceği gibi, yine kırmızı ile gösterilen yoksulluk sınırının altında yaşayan insanların toplam popülasyona oranı hızla azalıyor gibi gözükmektedir. Bu grafik, toplam popülasyonun değişimini de dikkate almakta, gerçekten sadece de yoksul oranına odaklanmaktadır.
Peki bu grafik bizim için "mutlu olmak" için yeterli mi?
Malesef, cevap bir kez daha hayır!
Çünkü asıl kritik soruyu sormadık: "Yoksulluğu nasıl tanımlıyorsun?"
- Darwin, Kendi Teorisine Güveniyor muydu? Yoksa Fantezi Peşinde Koştuğuna mı İnanıyordu?
- Mary-Claire King: İnsan ve Şempanzenin Genetik Akrabalığını İspatlayan Deha, Meme Kanserinin Şifresini de Kırdı!
- Büyük Fizikçi Feza Gürsey'in Oğlu Yusuf Gürsey, Amerika'da Geçirdiği Trafik Kazasında Hayatını Kaybetti!
Bu grafiği aldığımız "Our World in Data" (Veri İçerisindeki Dünya'mız) sitesi bununla ilgili şu açıklamayı yapıyor:
Aşırı yoksulluk, günde 1.90 'uluslararası dolar'dan az kazanan veya harcayabilen insanlar için yapılan bir tanımdır. Uluslararası dolar kavramı, ülkeler arasındaki fiyat değişikliklerini ve zaman içerisinde fiyatların değişimini (enflasyonu) dikkate alan bir kavramdır.
Uluslararası dolar kavramı gerçekten de ülkelerin gelir düzeylerini, alım güçlerini, vs. kıyaslamakta kullanılan bir tanımdır ve ekonomik olarak anlamlıdır. Lakin, tanım içerisindeki bir nokta, hemen dikkatinizi çekmelidir: Günde 1.90 uluslararası dolar kazanma... Bu 1.90 sayısı neye göre belirlenmiştir?
Belirtmek gerekiyor ki yoksulluk sınırı Dünya Bankası tarafından 2016 yılı itibariyle günde 1.90$ olarak tanımlanmaktadır. Ancak bu sayı, ekonomistler tarafından etraflıca eleştirilmektedir. Bu eleştirilerin tüm detaylarına girmek fazlasıyal kafa karıştırıcı olacaktır; ancak en basit anlamıyla bu sayının Dünya'nın önemli bir bölümündeki yoksulluğu göz ardı etmemize neden olduğu belirtilmektedir. Dolayısıyla bu sayının seçim metodu, bizlerin konuya ve grafiklere bilimsel bir şüphecilikle yaklaşmasına neden olmalıdır.
Evrim Ağacı'nın çalışmalarına Kreosus, Patreon veya YouTube üzerinden maddi destekte bulunarak hem Türkiye'de bilim anlatıcılığının gelişmesine katkı sağlayabilirsiniz, hem de site ve uygulamamızı reklamsız olarak deneyimleyebilirsiniz. Reklamsız deneyim, sitemizin/uygulamamızın çeşitli kısımlarda gösterilen Google reklamlarını ve destek çağrılarını görmediğiniz, %100 reklamsız ve çok daha temiz bir site deneyimi sunmaktadır.
KreosusKreosus'ta her 10₺'lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık geliyor. Bu sayede, tek seferlik destekçilerimiz de, aylık destekçilerimiz de toplam destekleriyle doğru orantılı bir süre boyunca reklamsız deneyim elde edebiliyorlar.
Kreosus destekçilerimizin reklamsız deneyimi, destek olmaya başladıkları anda devreye girmektedir ve ek bir işleme gerek yoktur.
PatreonPatreon destekçilerimiz, destek miktarından bağımsız olarak, Evrim Ağacı'na destek oldukları süre boyunca reklamsız deneyime erişmeyi sürdürebiliyorlar.
Patreon destekçilerimizin Patreon ile ilişkili e-posta hesapları, Evrim Ağacı'ndaki üyelik e-postaları ile birebir aynı olmalıdır. Patreon destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi 24 saat alabilmektedir.
YouTubeYouTube destekçilerimizin hepsi otomatik olarak reklamsız deneyime şimdilik erişemiyorlar ve şu anda, YouTube üzerinden her destek seviyesine reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. YouTube Destek Sistemi üzerinde sunulan farklı seviyelerin açıklamalarını okuyarak, hangi ayrıcalıklara erişebileceğinizi öğrenebilirsiniz.
Eğer seçtiğiniz seviye reklamsız deneyim ayrıcalığı sunuyorsa, destek olduktan sonra YouTube tarafından gösterilecek olan bağlantıdaki formu doldurarak reklamsız deneyime erişebilirsiniz. YouTube destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi, formu doldurduktan sonra 24-72 saat alabilmektedir.
Diğer PlatformlarBu 3 platform haricinde destek olan destekçilerimize ne yazık ki reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. Destekleriniz sayesinde sistemlerimizi geliştirmeyi sürdürüyoruz ve umuyoruz bu ayrıcalıkları zamanla genişletebileceğiz.
Giriş yapmayı unutmayın!Reklamsız deneyim için, maddi desteğiniz ile ilişkilendirilmiş olan Evrim Ağacı hesabınıza üye girişi yapmanız gerekmektedir. Giriş yapmadığınız takdirde reklamları görmeye devam edeceksinizdir.
İşte bu şüphecilik, bizi ikincil kaynaklar aramaya itmelidir. Bunu yaptığımızda, Dünya Bankası Gelişim Göstergeleri tarafından yayınlanan şu görsele ulaşmaktayız:
Bu görselde, kırmızı ile pembe arasındaki çizgi, "yoksulluk sınırı" olarak tanımlanmaktadır. Kırmızı alan, yoksulluk sınırının altındaki Dünya nüfusunun oranını, pembe alan ise bu sınırın üzerindeki nüfusun oranını göstermektedir. Dikkat edilebileceği gibi toplam, %100'e eşittir.
Ayrıca, bir önceki görselde olduğunun aksine bu görselde bütün ülkelerin para birimleri Amerikan Doları'na göre ayarlanmış ve Alım Gücü Paritesi (PPP) denen bir ölçeğe dayandırılmıştır. PPP, birbirinden farklı ülkelerdeki ürünlerin fiyatlarının, kur değişimine tam olarak uyacak şekilde değiştiğini ve dolayısıyla, belli bir miktar paranın tüm ülkelerde kur değişimi sonrasında aynı alım gücüne sahip olacağını öngörmektedir. Bu durumda, 1 dolar para iki ayrı ülkede aynı miktarda "şey" almayı mümkün kılmaktadır.
Bu görsel 2005 yılını yansıttığı için, bir önceki görselin 2005 yılı değerlerine bakmamız mümkündür. Bu yapıldığında, 2005 yılında 1.90$'ın altında yaşayan popülasyonun, toplam popülasyona oranının %21 olduğu görülmektedir. Ne var ki bu 1.90 sayısını değiştirmeye başladığınız anda; işler de değişmeye başlayacaktır.
Dünya Bankası verilerine göre, eğer ki yoksulluk sınırını günde 1.90'dan günde 2 dolara çıkaracak olursanız, bir anda Dünya'nın %21'i değil, %40'ı yoksulluk sınırının altında kalmaktadır. Eğer ki sayıyı günde 2.50$'a çıkaracak olursanız, Dünya'nın %50'si yoksulluk sınırı altında kalmaktadır. Eğer ki sayıyı günde 10$'a çıkaracak olursanız, tüm Dünya'nın %80'inin bu sınır altında kaldığı görülecektir!
Bu sayıların ne demek olduğunu bir düşünün! Tüm Dünya'nın yarısı, günde 2.50$'dan (yani 2005 sayılarıyla kabaca 7.5TL'den) az para kazanmaktadır. Saatte değil, günde! Yani bu, aylık 75$ (kabaca 225 TL) gelir demektir! Dünya'nın yarısı! Günde 10$ bile, ayda 900 TL gelire denk gelmektedir ve Dünya'nın %80'i bu gelir düzeyinin altında yaşamaktadır! Buna bakarak "iyi durumda olduğumuzu" söylemek mümkün değildir.
Bu örnekten de görülebileceği gibi, veri gösterimine bağlı olarak insanların algılarını değiştirmek çok kolaydır. Veri bilimi içerisinde hangi veriyi, nasıl yansıttığınız büyük öneme sahiptir. Eldeki verilerden "bilgi" üretmek için gerçekten çok yönlü düşünmek ve etraflıca bir analiz yapmak, doğru bilgileri elde etmenizi mümkün kılacaktır.
İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Soru & Cevap Platformuna Git- 1
- 1
- 1
- 1
- 1
- 1
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- Our World in Data. World Population Living In Extreme Poverty, 1820-2015. (4 Haziran 2020). Alındığı Tarih: 4 Haziran 2020. Alındığı Yer: Our World in Data | Arşiv Bağlantısı
- Global Issues. Poverty Facts And Stats. (4 Haziran 2020). Alındığı Tarih: 4 Haziran 2020. Alındığı Yer: Global Issues | Arşiv Bağlantısı
- Wikipedia. Poverty Threshold. (4 Haziran 2020). Alındığı Tarih: 4 Haziran 2020. Alındığı Yer: Wikipedia | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 12/09/2024 06:30:18 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/4676
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.