Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Dünyadaki Yoksulluk Verilerini Okumak: Veri Biliminde Hatalı Algı Yaratımı

Dünyadaki Yoksulluk Verilerini Okumak: Veri Biliminde Hatalı Algı Yaratımı
4 dakika
1,463
Tüm Reklamları Kapat

Görseldeki veri, 1820 yılları ile 2015 yılları arasında Dünya'daki "yoksulluk sınırının altında yaşayan insan" sayısının değişimini göstermektedir. Kırmızı olan bölge bu sınırın altındaki insanları, yeşil olansa üstündeki insanları göstermektedir. Bu durumda, göreceğiniz üzere, Dünya'da yoksulluk hızla azalırken, yoksulluk sınırının üzerindeki insan sayısı giderek artmaktadır. 

Ama gerçek böyle mi? Bu görsele bakarak Dünya'nın daha iyi bir yer haline geldiğini söyleyebilir miyiz?

Tüm Reklamları Kapat

Cevap, ne yazık ki hayır. Ve bu gerçek, bize istatistiğin ne kadar kolay insanları yanıltmak için kullanılabileceğini göstermek için güzel bir ders niteliği taşıyor. 

Öncelikle, akla gelebilecek ilk şey "Belki de insan sayısı arttığı için yoksul insanların oranı göreli olarak azalıyordur; fakat sayı yıldan yıla pek de değişmemiştir?" gibi bir itiraz olabilir bu veriye. Bunun için, yoksulluğun Dünya nüfusu içerisindeki göreli değişimini gösteren şu grafik ileri sürülebilir:

Tüm Reklamları Kapat

Görüleceği gibi, yine kırmızı ile gösterilen yoksulluk sınırının altında yaşayan insanların toplam popülasyona oranı hızla azalıyor gibi gözükmektedir. Bu grafik, toplam popülasyonun değişimini de dikkate almakta, gerçekten sadece de yoksul oranına odaklanmaktadır. 

Peki bu grafik bizim için "mutlu olmak" için yeterli mi?

Malesef, cevap bir kez daha hayır!

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Çünkü asıl kritik soruyu sormadık: "Yoksulluğu nasıl tanımlıyorsun?"

Bu grafiği aldığımız "Our World in Data" (Veri İçerisindeki Dünya'mız) sitesi bununla ilgili şu açıklamayı yapıyor:

Aşırı yoksulluk, günde 1.90 'uluslararası dolar'dan az kazanan veya harcayabilen insanlar için yapılan bir tanımdır. Uluslararası dolar kavramı, ülkeler arasındaki fiyat değişikliklerini ve zaman içerisinde fiyatların değişimini (enflasyonu) dikkate alan bir kavramdır.

Uluslararası dolar kavramı gerçekten de ülkelerin gelir düzeylerini, alım güçlerini, vs. kıyaslamakta kullanılan bir tanımdır ve ekonomik olarak anlamlıdır. Lakin, tanım içerisindeki bir nokta, hemen dikkatinizi çekmelidir: Günde 1.90 uluslararası dolar kazanma... Bu 1.90 sayısı neye göre belirlenmiştir?

Belirtmek gerekiyor ki yoksulluk sınırı Dünya Bankası tarafından 2016 yılı itibariyle günde 1.90$ olarak tanımlanmaktadır. Ancak bu sayı, ekonomistler tarafından etraflıca eleştirilmektedir. Bu eleştirilerin tüm detaylarına girmek fazlasıyal kafa karıştırıcı olacaktır; ancak en basit anlamıyla bu sayının Dünya'nın önemli bir bölümündeki yoksulluğu göz ardı etmemize neden olduğu belirtilmektedir. Dolayısıyla bu sayının seçim metodu, bizlerin konuya ve grafiklere bilimsel bir şüphecilikle yaklaşmasına neden olmalıdır.

İşte bu şüphecilik, bizi ikincil kaynaklar aramaya itmelidir. Bunu yaptığımızda, Dünya Bankası Gelişim Göstergeleri tarafından yayınlanan şu görsele ulaşmaktayız:

Tüm Reklamları Kapat

Bu görselde, kırmızı ile pembe arasındaki çizgi, "yoksulluk sınırı" olarak tanımlanmaktadır. Kırmızı alan, yoksulluk sınırının altındaki Dünya nüfusunun oranını, pembe alan ise bu sınırın üzerindeki nüfusun oranını göstermektedir. Dikkat edilebileceği gibi toplam, %100'e eşittir. 

Ayrıca, bir önceki görselde olduğunun aksine bu görselde bütün ülkelerin para birimleri Amerikan Doları'na göre ayarlanmış ve Alım Gücü Paritesi (PPP) denen bir ölçeğe dayandırılmıştır. PPP, birbirinden farklı ülkelerdeki ürünlerin fiyatlarının, kur değişimine tam olarak uyacak şekilde değiştiğini ve dolayısıyla, belli bir miktar paranın tüm ülkelerde kur değişimi sonrasında aynı alım gücüne sahip olacağını öngörmektedir. Bu durumda, 1 dolar para iki ayrı ülkede aynı miktarda "şey" almayı mümkün kılmaktadır.

Bu görsel 2005 yılını yansıttığı için, bir önceki görselin 2005 yılı değerlerine bakmamız mümkündür. Bu yapıldığında, 2005 yılında 1.90$'ın altında yaşayan popülasyonun, toplam popülasyona oranının %21 olduğu görülmektedir. Ne var ki bu 1.90 sayısını değiştirmeye başladığınız anda; işler de değişmeye başlayacaktır.

Dünya Bankası verilerine göre, eğer ki yoksulluk sınırını günde 1.90'dan günde 2 dolara çıkaracak olursanız, bir anda Dünya'nın %21'i değil, %40'ı yoksulluk sınırının altında kalmaktadır. Eğer ki sayıyı günde 2.50$'a çıkaracak olursanız, Dünya'nın %50'si yoksulluk sınırı altında kalmaktadır. Eğer ki sayıyı günde 10$'a çıkaracak olursanız, tüm Dünya'nın %80'inin bu sınır altında kaldığı görülecektir!

Tüm Reklamları Kapat

Bu sayıların ne demek olduğunu bir düşünün! Tüm Dünya'nın yarısı, günde 2.50$'dan (yani 2005 sayılarıyla kabaca 7.5TL'den) az para kazanmaktadır. Saatte değil, günde! Yani bu, aylık 75$ (kabaca 225 TL) gelir demektir! Dünya'nın yarısı! Günde 10$ bile, ayda 900 TL gelire denk gelmektedir ve Dünya'nın %80'i bu gelir düzeyinin altında yaşamaktadır! Buna bakarak "iyi durumda olduğumuzu" söylemek mümkün değildir.

Bu örnekten de görülebileceği gibi, veri gösterimine bağlı olarak insanların algılarını değiştirmek çok kolaydır. Veri bilimi içerisinde hangi veriyi, nasıl yansıttığınız büyük öneme sahiptir. Eldeki verilerden "bilgi" üretmek için gerçekten çok yönlü düşünmek ve etraflıca bir analiz yapmak, doğru bilgileri elde etmenizi mümkün kılacaktır.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
1
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 1
  • Bilim Budur! 1
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 1
  • Üzücü! 1
  • Grrr... *@$# 1
  • Korkutucu! 1
  • Muhteşem! 0
  • Güldürdü 0
  • İnanılmaz 0
  • Umut Verici! 0
  • Merak Uyandırıcı! 0
  • İğrenç! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 28/09/2023 21:37:15 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/4676

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Sivrisinek
Canlılık Ve Cansızlık Arasındaki Farklar
Çiçek
Renkler
Aşırı
Obezite
İnsan Evrimi
Venüs
Fosil
Müfredat
Kuantum Mekaniği
Dişler
Vejetaryen
Algoritma
Hastalık Kataloğu
Çocuklar İçin Bilim
Sayı
Zeka
Sars-Cov-2
Arkeoloji
Yıldızlar
Balık Çeşitliliği
İlişki
Çalışma
Aslan
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Gönder
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Evrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), 2010 yılından beri ürettiğimiz makalelerden oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi eğitim girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak görebilirsiniz. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Youtube
Plastik Problemimizi Bakterilerle Çözebilir miyiz?
Plastik Problemimizi Bakterilerle Çözebilir miyiz?
Gözyaşı Ne İşe Yarar?
Gözyaşı Ne İşe Yarar?
Zırvasız Bilim: Deprem Tahmini? Uzaylılardan Sinyal? Aspartam ve Kanser?
Zırvasız Bilim: Deprem Tahmini? Uzaylılardan Sinyal? Aspartam ve Kanser?
Zaman Oku: Zamanın İleri Aktığını Nereden Biliyoruz?
Zaman Oku: Zamanın İleri Aktığını Nereden Biliyoruz?
Hastalıklar Konusunda Google Sizi Nasıl Aldatıyor?
Hastalıklar Konusunda Google Sizi Nasıl Aldatıyor?
Podcast
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
Ç. M. Bakırcı. Dünyadaki Yoksulluk Verilerini Okumak: Veri Biliminde Hatalı Algı Yaratımı. (12 Kasım 2016). Alındığı Tarih: 28 Eylül 2023. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/4676
Bakırcı, Ç. M. (2016, November 12). Dünyadaki Yoksulluk Verilerini Okumak: Veri Biliminde Hatalı Algı Yaratımı. Evrim Ağacı. Retrieved September 28, 2023. from https://evrimagaci.org/s/4676
Ç. M. Bakırcı. “Dünyadaki Yoksulluk Verilerini Okumak: Veri Biliminde Hatalı Algı Yaratımı.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 12 Nov. 2016, https://evrimagaci.org/s/4676.
Bakırcı, Çağrı Mert. “Dünyadaki Yoksulluk Verilerini Okumak: Veri Biliminde Hatalı Algı Yaratımı.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, November 12, 2016. https://evrimagaci.org/s/4676.
Geri Bildirim Gönder
ve seni takip ediyor
Evrim Ağacı Uygulamasını
İndir
Chromium Tabanlı Mobil Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
İlk birkaç girişinizde zaten tarayıcınız size uygulamamızı indirmeyi önerecek. Önerideki tuşa tıklayarak uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu öneriyi, yukarıdaki videoda görebilirsiniz. Eğer bu öneri artık gözükmüyorsa, Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Chromium Tabanlı Masaüstü Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
Yeni uygulamamızı kurmak için tarayıcı çubuğundaki kurulum tuşuna tıklayın. "Yükle" (Install) tuşuna basarak kurulumu tamamlayın. Dilerseniz, Evrim Ağacı İleri Web Uygulaması'nı görev çubuğunuza sabitleyin. Uygulama logosuna sağ tıklayıp, "Görev Çubuğuna Sabitle" seçeneğine tıklayabilirsiniz. Eğer bu seçenek gözükmüyorsa, tarayıcının Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Safari Mobil Uygulama
Sırasıyla Paylaş -> Ana Ekrana Ekle -> Ekle tuşlarına basarak yeni mobil uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu basamakları görmek için yukarıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

Daha fazla bilgi almak için tıklayın

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close