Domuz Akut İshal Sendromu (SADS-CoV) Koronavirüs Hastalığı
Agriculture
-
Hastalık Kataloğu
Hastalık Kataloğu Nedir?
Bu içerik, Evrim Ağacı'nın Hastalık Kataloğu projesinin bir parçası olarak hazırlanmıştır. Hastalık Kataloğu projesinin amacı, başta nadir hastalıklar ve Türkiye'yi etkileyen hastalıklar olmak üzere Dünya'da görülen bütün hastalıkları bir katalog halinde biriktirmek ve bunlara yönelik halka açık bir bilgilendirme ve endeks sistemi sunmaktır. Bu içerik, diğer tüm içeriklerimiz gibi, İçerik Kullanım İzinleri'ne tabidir.
- Viroloji
Bu içerik tıp ve sağlık ile ilişkilidir. Sadece bilgi amaçlı olarak hazırlanmıştır. Bireysel bir tıbbi tavsiye olarak görülmemelidir. Evrim Ağacı'ndaki hiçbir içerik; profesyonel bir hekim tarafından verilen tıbbi tavsiyelerin, konulan bir teşhisin veya önerilen bir tedavinin yerini alacak biçimde kullanılmamalıdır.
- Türkçe Adı Domuz Akut İshal Sendromu (SADS-CoV) Koronavirüs Hastalığı
- İngilizce Adı Swine Acute Diarrhea Syndrome Coronavirus
- OrphaNet
Genel Bilgiler: Patoloji ve Mekanizma
Domuz Akut İshal Sendromu (SADS) koronavirüsü olarak da bilinen SADS-CoV, SARS ve MERS virüslerinin aksine Alphacoronavirus ailesine mensuptur. SARS-CoV ve SARS-Cov-2 virüslerinin çıktığı Çin'de 2016 yılından beri üzerinde çalışılan ve daha öncesinde de varlığı bilinen SADS'ın insanlara bulaşabildiği öğrenilmiştir. Rhinolophus cinsi yarasa koronavirüsü olan HKU2 ile oldukça yakın akraba olan bu virüsün, yarasalardan domuzlara geçtiği düşünülmektedir. Virüse sahip 5 günlükten küçük domuz yavruları, %90'a varan ihtimallerle ölmektedir.[1]
Domuzlarda şiddetli ishal sendromuna yol açan virüs, COVID-19 hastalığına sebep olan SARS-Cov-2 virüsüyle de %91.3 oranında genetik benzerlik göstermektedir. Eskiden insana bulaşması mümkün olmayan bu virüsün evrimsel süreci devam ettiği görülmektedir: İnsan ve maymun hücrelerinde yapılan in vitro deneyler sonucunda virüsün insanlara da diğer maymunlara da laboratuvar şartlarında bulaşabileceği gözlenmiştir.[2] Bu nedenle insanlara bulaşma riski olduğundan endişe edilmektedir.
Hastalıkla İlişkili Genler, Etken Faktörler ve Risk Faktörleri
Koronavirüsler, ilk olarak 1960'lı yıllarda keşfedilen, memelileri ve kuşları enfekte eden virüs ailesidir. İçlerinde bulunan genom pozitif polariteli, tek iplikçikli RNA'dan oluşur. Tarihteki en büyük RNA genomuna sahip olan virüsler ortalama 125 nanometre uzunluğa sahiptir. Alphacoronavirus, Betacoronavirus, Gamacoronavirus ve Deltacoronavirus olmak üzere ilk basamakta dörde ayrılırlar. İstisnalar haricinde koronavirüsler organizmalarda ciddi sonuçlar doğurmaz. Ancak insan koronavirüsleri arasında yer alan SARS-CoV, MERS-CoV ve COVID-19 hastalığına sebep olan SARS-CoV-2 virüsleri hastalığın atlatılmasının ardından uzun dönem veya kalıcı olarak hasar ve sakatlıklar meydana getirirken ölümle de sonuçlanabilir. Bu virüslerin (SARS-CoV-1/2 ve MERS-CoV) tamamı Beta alt koluna mensuptur.
Tedaviler veya İdare Yöntemleri
Virüs tespit edilen domuza veterinerler tarafından semptomatik tedavi uygulanmaktadır ve kesin bir tedavisi veya önleyici aşısı bulunmamaktadır. Çiftliklerde yaşanan ani ölümlere bağlı olarak, virüse yakalanmış asemptomatik bireyler olduğu da düşünülmektedir.
Görülme Sıklığı ve Dağılımı (Epidemiyoloji)
2010'lu yıllarda at nalı yarasalarının dışkılarından domuz popülasyonuna sıçrayan virüs o günde bu güne yılda ortalama 3.000 domuz yavrusunun ölümüne sebep olmuştur (ancak bu salgının SADS-CoV kaynaklı olduğu kesin değildir). SADS-CoV kaynaklı olduğu kesin olarak bilinen 2017 yılındaki bir diğer salgında, 4 ayrı çiftlikte 24.000 domuz yavrusu hayatını kaybetmiştir. 2018 ve 2019 yıllarında da iki ayrı salgın yaşanmış; ancak ölçeği çok daha küçük kalmıştır.
Yarasadan domuza ve domuzdan domuza bulaşabilen virüs, domuzlardan yarasalara bulaşamamaktadır. Virüs, enfekte ettiği organizmayı yüksek ihtimalle öldürmektedir.
Şu an insanlar arasında herhangi bir aktif SADS vakası bulunmamaktadır. Şimdilik sadece domuzlardan insanlara doğru bir bulaş söz konusu olabileceği ihtimali üzerinde durulmaktadır. Henüz insandan insana bulaşa rastlanmamıştır. Ancak araştırmalar, virüsün bu özelliğe yatkın olduğuna işaret etmektedir.
Ancak yapılan çalışmalar, insanlardan alınan akciğer, karaciğer ve bağırsak hücrelerinin virüse karşı duyarlı olduğunu göstermektedir. İnsanlara bulaşması halinde hava yoluyla bulaşacağı tahmin edilmektedir; ancak virüs şu anki nitelikleriyle havada asılı kalamamaktadır. SARS ve MERS'in aksine bağırsaklarda daha hızlı çoğalıp yayılan virüs, şimdilik sadece domuzları ve yarasaları enfekte etmektedir.
Önlem Yöntemleri
An itibariyle insanların endişe etmesini gerektiren bir durum bulunmamaktadır; bu nedenle herhangi bir ek önleme gerek duyulmamaktadır. Genel olarak Çin'de bulunmanız halinde, güvenilmez yerlerde domuz eti ve sütü tüketmemeniz, domuzlar ile yakın temastan kaçınmanız ve temas halinde elleri ılık su ve sabunla yıkamanız önerilir. Domuz çiftliklerinde görev almanız halinde koruyucu tulum, maske ve eldiven giymesi ve çiftliklere giriş-çıkışlarda ellerin yıkanması önerilmektedir.
İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Soru & Cevap Platformuna Git-
![Tebrikler!]()
5
-
![Merak Uyandırıcı!]()
3
-
![Korkutucu!]()
2
-
![Muhteşem!]()
1
-
![Bilim Budur!]()
1
-
![Mmm... Çok sapyoseksüel!]()
1
-
![İnanılmaz]()
1
-
![Umut Verici!]()
1
-
![Güldürdü]()
0
-
![Üzücü!]()
0
-
![Grrr... *@$#]()
0
-
![İğrenç!]()
0
- ^ J. Cui, et al. (2019). Origin And Evolution Of Pathogenic Coronaviruses. Nature Reviews Microbiology, sf: 181-192. doi: 10.1038/s41579-018-0118-9. | Arşiv Bağlantısı
- ^ Y. Yang, et al. (2020). Swine Enteric Alphacoronavirus (Swine Acute Diarrhea Syndrome Coronavirus): An Update Three Years After Its Discovery. Virus Research, sf: 198024. doi: 10.1016/j.virusres.2020.198024. | Arşiv Bağlantısı
- T. Kontaş Aşkar, et al. (2021). Avrasya Sağlik Bilimleri Dergisi. AVRASYA SAĞLIK BİLİMLERİ DERGİSİ. | Arşiv Bağlantısı
- L. Zhou, et al. (2019). The Re‐Emerging Of Sads‐Cov Infection In Pig Herds In Southern China. Wiley. | Arşiv Bağlantısı
- H. Wang. (2021). Development Of A Real Time Reverse Transcription Loop-Mediated Isothermal Amplification Method (Rt-Lamp) For Detection Of A Novel Swine Acute Diarrhea Syndrome Coronavirus (Sads-Cov). Journal of Virological Methods. | Arşiv Bağlantısı
- J. Yu. (2021). Cryo-Em Structures Of Hku2 And Sads-Cov Spike Glycoproteins Provide Insights Into Coronavirus Evolution. Nature. | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 01/04/2023 14:12:46 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/10401
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
