Dişler Aslında Kemik mi? Dişler Nasıl Gelişir?
Eastern Dental
- Çeviri
- Diş Hekimliği ve Odontoloji
İnci gibi beyaz dişlerinize bakım yapmak, ağzımızdaki kemik çıkıntılarını cilalamak gibi hissettirebilir. Dişleriniz kemiklerinizle aynı renkte ve kemikler gibi dışı sert ve içi süngerimsi yapıdadır. Ancak dişleriniz de kemik sayılır mı?
Dişler ve kemikler birçok ortak özellik taşımalarına rağmen, bu ikisini birbirinden ayıran bazı temel farklar vardır. Bu yüzden dişler, kemik olarak nitelendirilmezler.
Öncelikle, kemiklerin yüzeyi çoğunlukla kolajenden oluşur. Diş yüzeylerinde ise doğal bir kalsiyum fosfat minerali olan hidroksiapatitten meydana gelen ve dişi koruyan bir diş minesi tabakası bulunur.[1] Şaşırtıcı bir şekilde diş minesi kemikten, hatta çelikten bile daha sert olmasına rağmen bunlardan çok daha kırılgan bir yapıdadır. Yani, diş minesini çizmek son derece zor, kırıp parçalamaksa oldukça kolaydır. Ancak kemiklerin aksine, diş minesi kendisini onaramaz. Daha önce National Health Service'de diş hekimliği yapmış olan Ollie Jupes, IFLS'a şunları söylüyor:
Diş minesi, ameloblast adı verilen muhteşem hücrelerden oluşur. Bu hücreler mineyi oluşturmayı bitirdikleri anda ölür. Bu nedenle, diş minesi kendisini onaramaz ya da yeniden oluşturamaz.
Ayrıca, kemiklerin dış katmanının altında süngerimsi bir kemik tabakası bulunurken, diş minesinin altında "dentin" adı verilen bir tabaka vardır. Jupes, dentin tabakasının dayanıklılık bakımından kemiğe benzediğini ancak kemiklerin aksine kendini yenileyemediğini belirtiyor. Sözlerine şöyle devam ediyor:
Diş hekimleri işte bu noktada devreye giriyor. Dentin tabakası içerisinde sinir uçları ve sıvı barındıran mikroskobik kanallarla kaplıdır. Böylece dişleriniz çürüdüğünde acı hissedebilirsiniz.
Sonuç olarak, başta da belirttiğimiz gibi, dişler kemik değildir. O halde dişler nasıl gelişir?
Dişler Nasıl Gelişir?
Dişler, henüz insanlar doğmadan önce gelişmeye başlar. Bebekler doğduklarında süt dişleri diş etlerinin altında gelişmeye devam eder. Süt dişleri bir yıl içerisinde çıkmaya başlar.
Altıncı yaştan itibaren çocukların hem süt dişleri hem de kalıcı dişleri çıkmaya hazırdır. Bütün kalıcı dişler çıktığı zaman, diş çıkarma süreci tamamlanır. Düşen ya da kırılan dişlerin yerine yenisi çıkmaz. Yine de bilim insanları, dişleri yeniden çıkarmanın yollarını aramaktadır.[2]
Öte yandan kemikler, insan hayatı boyunca kendilerini onarmaya ve yenilemeye devam eder. Böylece çocukların boyunun uzayabilmesi için iç içe geçmiş kemik parçalarından oluşan kemik yapılarına gerek kalmaz.
Yani dişlerin ve kemiklerin gelişim süreçleri de oldukça farklıdır.
İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Soru & Cevap Platformuna Git-
22
-
10
-
7
-
3
-
2
-
1
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
- Çeviri Kaynağı: IFL Science | Arşiv Bağlantısı
- ^ L. Villazon. How Hard Is Tooth Enamel Compared To Other Materials?. (27 Nisan 2016). Alındığı Yer: BBC Science Focus Magazine | Arşiv Bağlantısı
- ^ B. Taub. Researchers Have Found A Way To Regrow Teeth. (30 Mart 2021). Alındığı Yer: IFL Science | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 20/04/2024 19:12:50 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/11704
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
This work is an exact translation of the article originally published in IFL Science. Evrim Ağacı is a popular science organization which seeks to increase scientific awareness and knowledge in Turkey, and this translation is a part of those efforts. If you are the author/owner of this article and if you choose it to be taken down, please contact us and we will immediately remove your content. Thank you for your cooperation and understanding.
