- Bilimsel Adı Sirenia
- Halk Arasındaki Türkçe Adı Deniz İnekleri
- Halk Arasındaki İngilizce Adı Sea Cows
- Klad Bilateria
- Klad Nephrozoa
- Üst Şube (Superphylum) İkincil Ağızlılar (Deuterostomia)
- Şube (Phylum) Kordalılar (Chordata)
- Klad Olfactores (Olfactores)
- Alt Şube (Subphylum) Omurgalılar (Vertebrata)
- Aşağı Şube (Infraphylum) Gerçekçeneliler (Gnathostomata)
- Klad Teleostomi
- Klad Euteleostomi
- Klad Sarcopterygii
- Klad Dipnotetrapodomorpha
- Klad Tetrapodomorpha
- Klad Eotetrapodiformes
- Klad Elpistostegalia
- Klad Stegocephali
- Üst Sınıf (Superclass) Dört Bacaklılar (Tetrapoda)
- Klad Reptiliomorpha
- Klad Amniyot (Amniota)
- Klad Sinapsitler (Synapsida)
- Klad Eupelycosauria (Eupelycosauria)
- Klad Sphenacodontia (Sphenacodontia)
- Klad Sphenacodontoidea (Sphenacodontoidea)
- Klad Terapsitler (Therapsida)
- Klad Teriyodontlar (Theriodontia)
- Klad Eutheriodontia (Eutheriodontia)
- Klad Sinodontlar (Cynodontia)
- Klad Epicynodontia (Epicynodontia)
- Klad Eucynodontia (Eucynodontia)
- Klad Probainognatiyenler (Probainognathia)
- Klad Prozostrodontia (Prozostrodontia)
- Klad Mammaliamorpha (Mammaliamorpha)
- Klad Mammaliaformes (Mammaliaformes)
- Sınıf (Class) Memeliler (Mammalia)
- Üst Bölük (Superdivision) Theriimorpha (Theriimorpha)
- Alt Sınıf (Subclass) Theriiformes (Theriiformes)
- Üst Birlik (Superlegion) Trechnotheria (Trechnotheria)
- Birlik (Legion) Cladotheria (Cladotheria)
- Klad Tribosphenida (Tribosphenida)
- Alt Sınıf (Subclass) Doğuran Memeliler (Theria)
- Aşağı Sınıf (Infraclass) Eteneliler (Eutheria)
- Takım (Order) Deniz İnekleri (Sirenia)
- Bu içerik, Evrim Ağacı'nın tür gözlemleri ve türlere dair bilgileri barındıran Yaşam Ağacı projesinin bir parçası olarak hazırlanmıştır.
- Gözlem Ekle
Gözlem Bilgileri
Bu tür Evrim Ağacı tarafından gözlenmemiştir.
Tanım ve Genel Bilgiler
Sadece suda yaşayabilirler. Deniz inekleri iri yapılı, silindirik -torpidoya benzetilebilir- bir vücuda sahiptir. Bugün yaşayan türlerin vücut ölçüleri 2.50 m büyüklüğe ve 250-1500 kg ağırlığa ulaşır. Şişman görüntülerine rağmen gövdeleri hidrodinamik ve kaslı bir yapıdadır.
Ön ayakları birer yüzgeç şeklini almış, arka ayakları ise birleşip daha büyük, yassı bir yüzgeç olmuştur. Arka ayakları önemli ölçüde körelmiştir. Arka yüzgeçin şekli Manatgiller ve Dugonggiller familyalarını ayıran önemli bir özelliktir.
Kafatasları su yüzeyinden hava almak için oldukça farklılaşmıştır. Memeli olmasına rağmen, vücutları neredeyse kılsızdır, dış kulakları yoktur ve küçük gözleri vardır. Burunlarının tepesinde yer alan burun delikleri değerler tarafından kapatılırken, gözleri sfinkter benzeri bir mekanizma ile kapatılır.
Evrimsel Tarih ve Taksonomi
Deniz ineklerinin en yakın akrabaları filler ve yaban fareleridir.
Günümüzde 2 familyası, 4 türü bulunmaktadır:
Manatigiller (Trichechidae): de Karayip manatisi (Trichechus manatus), Amazonas manatisi (Trichechus inunguis), Afrika manatisi (Trichechus senegalensis) olmak üzere 3 türü bulunmaktadır. Dugonglardan farklı olarak tırnakları vardır.
Dugonggiller (Dugongidae): Yalnızca Dugong dugong türü hayatta kalmıştır. Steller deniz ineği (Hydrodamalis gigas) türünün nesli yakın zamanda tükenmiştir. Manatilerden en büyük farklarından biri kuyruk yapılarıdır. Manatilerin küresel kuyruklarının aksine Dugonglar balina benzeri bir kuyruğa sahiptir.
Fosil kayıtlarında Sireniaların ilk ortaya çıkışı erken Eosen'de gerçekleşmiştir ve Eosen sonlarında sireniler önemli ölçüde çeşitlenmişlerdir. Fosillerle ilgili detaylara bu yazıda değinilmiştir.
Ekolojik Dağılım ve Habitat
Sirenia türlerinin ekolojik dağılımı birbirlerinden kopuktur. Afrika, Amazon Nehri, Meksika Körfezi ve Avustralya gibi dünyanın büyük bir kısmına yayılmışlardır. Bulanık sularda yaşamaktadırlar.
Popülasyon ve Koruma Statüsü
Sirenia takımına ait 4 tür de IUCN tarafından oluşturulan Kırmızı Liste'de Duyarlı (VU) kategorisinde yer almaktadır. Manatigiller değerli deri, yağ ve kemikleri için avlanmıştır. Dünyanın çeşitli bölgelerinde bu türlerin bazı hastalıklara iyi geleceği düşünülmektedir ve tıbbi ilaç olarak kullanılmaktadır.
Davranış ve Etoloji
Çoğunlukla yalnız olmasına rağmen, sireniler gruplar halinde toplanabilirler. Bu gruplarda genellikle tek dişi ve birden fazla erkek bulunur. Deniz inekleri, yavrularına önemli ölçüde ebeveyn bakımı yatırırlar. Bu sebeple uzun ömürlülüğe rağmen, kadınlar yaşamları boyunca sadece birkaç kez doğum yaparlar. Gebelik süresi ortama 1 yıldır ve 1-2 yıl yavrularını emzirirler.
Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.
Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.
Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.
Diyet ve Metabolizma
Bütün deniz inekleri otoburdur. Ancak deniz otları, algler, mangrov yaprakları ve suya düşen palmiye meyveleri gibi çeşitli sucul bitki örtüsünü içerir. Manatiler benzersiz bir diş yapısı geliştirmişlerdir ve azı dişleri sürekli değişmektedir. Dugongların dişleri daha basit yapılı olmasına rağmen diş değişimi onlarda da gözlenmektedir.
Etimoloji
Sirenia kelimesi, Yunan Mitolojisi'ndeki "siren" adı verilen deniz yaratıklarından gelmektedir.
Evrim Ağacı'nda tek bir hedefimiz var: Bilimsel gerçekleri en doğru, tarafsız ve kolay anlaşılır şekilde Türkiye'ye ulaştırmak. Ancak tahmin edebileceğiniz gibi Türkiye'de bilim anlatmak hiç kolay bir iş değil; hele ki bir yandan ekonomik bir hayatta kalma mücadelesi verirken...
O nedenle sizin desteklerinize ihtiyacımız var. Eğer yazılarımızı okuyanların %1'i bize bütçesinin elverdiği kadar destek olmayı seçseydi, bir daha tek bir reklam göstermeden Evrim Ağacı'nın bütün bilim iletişimi faaliyetlerini sürdürebilirdik. Bir düşünün: sadece %1'i...
O %1'i inşa etmemize yardım eder misiniz? Evrim Ağacı Premium üyesi olarak, ekibimizin size ve Türkiye'ye bilimi daha etkili ve profesyonel bir şekilde ulaştırmamızı mümkün kılmış olacaksınız. Ayrıca size olan minnetimizin bir ifadesi olarak, çok sayıda ayrıcalığa erişim sağlayacaksınız.
Makalelerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu makalemizle ilgili merak ettiğin bir şey mi var? Buraya tıklayarak sorabilirsin.
Soru & Cevap Platformuna Git-
3
-
3
-
2
-
1
-
1
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
- D. P. Domning. Sirenia. (1 Aralık 2020). Alındığı Tarih: 1 Aralık 2020. Alındığı Yer: Wikipedia | Arşiv Bağlantısı
- Laura Klappenbach. Learn About Sirenia. (28 Temmuz 2019). Alındığı Tarih: 28 Temmuz 2019. Alındığı Yer: ThoughtCo | Arşiv Bağlantısı
- D. P. Domning. (2018). Sirenian Evolution. Academic Press, sf: 856-859. doi: 10.1016/B978-0-12-804327-1.00229-6. | Arşiv Bağlantısı
- R.L. Carroll. Introduction To The Sirenia. (1 Aralık 2020). Alındığı Tarih: 1 Aralık 2020. Alındığı Yer: Berkeley University | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 31/07/2025 05:58:53 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/9643
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
