Darmstadtiyum

Özellikler

Darmstadtiyum, "Ds" sembolü ve atom numarası 110 olan kimyasal bir elementtir. Metal olarak sınıflandırılır ve oda sıcaklığında katı halde bulunur. Üretilen ilk atomlarının ömrü saniyenin yalnızca 1/100'ü kadar olmasına rağmen bilim insanları daha ağır, daha kararlı versiyonlarını üretmeyi başarmıştır.^[1] Sentetik bir element olan darmstadtiyumun bilinen en kararlı izotopu olan darmstadtiyum-281, yaklaşık 12.7 saniyelik bir yarı ömre sahiptir. Darmstadtiyum, ilk olarak 1994 yılında Almanya'nın Darmstadt kenti yakınlarındaki Helmholtz Ağır İyon Araştırma Merkezi'nde oluşturulmuş ve daha sonra bu kentin adını almıştır. Şimdiye kadar sadece birkaç atomu üretilmiş olan oldukça radyoaktif bir metaldir.^[2] Nikel, paladyum ve platine benzer fiziksel özelliklere sahip olduğuna inanılmaktadır. Nükleer özellikleri dışında, darmstadtiyumun veya bileşiklerinin hiçbir özelliği ölçülememiştir. Bunun nedenleri, son derece sınırlı üretimi ve izotoplarının çok hızlı bozunmasıdır.^[3]

Bulunma Sıklığı ve Üretimi

Darmstadtiyum sentetik bir element olduğu için çevrede serbest bulunmaz.^[4] Darmstadtiyum yapay olarak, bir nikel ve kurşun atomunun birbirine kaynaştırılmasıyla, yalnızca nikel atomları çok spesifik bir hızda öncü hedefe yansıtıldığında meydana gelen zor bir reaksiyonla üretilmiştir.^[1] Araştırmacılar, elementin bir atomunu sentezleyebilmek için birkaç gün boyunca milyarlarca nikel atomunu kurşun bir hedefe ateşlemiştir. Bu süreç, elementin sadece birkaç atomunun üretilmesiyle sonuçlanmıştır. Yalnızca 270 mikrosaniye yarı ömrü nedeniyle, gözlenebilir darmstadtiyum örneği üretilememiştir.^[5]

Uygulama ve Kullanım Alanları

Şimdiye kadar sadece birkaç darmstadtiyum atomu üretilmiştir ve şu anda sadece bilimsel çalışmalarda kullanılmaktadır.^[1]

Tarihi

Darmstadtiyum, ilk olarak 9 Kasım 1994'te Almanya'nın Darmstadt kentindeki Ağır İyon Araştırmaları Enstitüsü'nde (Gesellschaft für Schwerionenforschung, GSI), Sigurd Hofmann yönetiminde Peter Armbruster ve Gottfried Münzenberg tarafından üretilmiştir. Ekip, ağır iyon hızlandırıcısında hızlandırılmış nikel-62 çekirdekleriyle, kurşun-208 hedefini çarpıştırmış ve darmstadtiyum-269 izotopunun bir atomunu oluşturmuştur. Aynı deney serisinde ekip, daha ağır olan nikel-64 iyonlarını kullanarak başka bir reaksiyon da gerçekleştirmiştir. Bu çalışma sırasında da, ²⁷¹Ds'nin 9 atomu açık bir şekilde tespit edilmiştir.

Etimolojisi

Darmstadtiyum, adını keşfedildiği yer olan Almanya'nın Darmstadt kentinden almıştır.

Önlem ve Güven

Darmstadtiyumun radyoaktif izotoplarının tümü oldukça kararsızdır ve en kararlı olanı bile yalnızca 11 saniyelik yarı ömre sahiptir. Diğer izotopların yarı ömürleri ise mikrosaniye cinsinden ölçülür. Çok karasız olduğu için, oluşan herhangi bir miktarda darmstadtiyum, diğer elementlerde çok hızlı ayrışır, bu sebeple insan sağlığı üzerindeki etkilerini araştırmak için hiçbir neden yoktur.^{[4], [5]}

İlginç Bilgiler ve Diğer

• Darmstadtiyum en son keşfedilen elementlerden biridir
• Resmi keşfinden önce, darmstadtiyumun periyodik tablodaki yeri, "1-1-0" anlamına gelen ununniliyum (Uun) adıyla tutulmuştur.
• Darmstadtiyum elementi o kadar az miktarlarda üretilmiştir ki bilim insanları, kimyasal ve fiziksel davranışları hakkında varsayımlarda bulunmak için periyodik tablodaki konumuna güvenmek zorunda kalmışlardır.^[5]