Keşfedin, Öğrenin ve Paylaşın
Evrim Ağacı'nda Aradığın Her Şeye Ulaşabilirsin!
Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

COVID-19 Salgını Sırasında Paylaşılan Sahte Bilgiler Yüzlerce Kişinin Ölümüne, Binlerce Kişinin Hastanelik Olmasına Sebep Oldu!

Çamaşır Suyu ve Deve Sidiği İçmek ve İnek Dışkısı Yemek Gibi COVID-19'a İyi Geldiği Söylenen "Mucize Tedaviler" Yüzlerce İnsanı Öldürdü!

3 dakika
6,139
COVID-19 Salgını Sırasında Paylaşılan Sahte Bilgiler Yüzlerce Kişinin Ölümüne, Binlerce Kişinin Hastanelik Olmasına Sebep Oldu!
Tarihi Geçmiş Haber

Bu haber 4 yıl öncesine aittir. Haber güncelliğini yitirmiş olabilir; ancak arşivsel değeri ve bilimsel gelişme/ilerleme anlamındaki önemi dolayısıyla yayında tutulmaktadır. Ayrıca konuyla ilgili gelişmeler yaşandıkça bu içerik de güncellenebilir.

Tüm Reklamları Kapat

COVID-19 salgını, sadece bir hastalık salgını ("pandemi) olarak yaşanmıyor. Aynı zamanda bir hatalı bilgi salgını ("infodemi") olarak da devam ediyor. Salgının başlangıcında Türkiye'de de yaygın olarak gördüğümüz birçok sahte haber ve yanlış bilgi gibi, Dünya'nın dört bir yanında hatalı bilgiler sosyal medya (özellikle Facebook ve Twitter) ve ana akım medya (özellikle televizyonlar ve gazeteler) tarafından yayılmaya devam ediyor. Ve Evrim Ağacı olarak daha önceden de yazdığımız gibi, sahtebilimin hemen her türlüsü gibi, COVID-19 hakkındaki sahtebilim iddiaları da birçok insanın canına ve malına mâl oluyor.

American Journal of Tropical Medicine & Hygiene dergisinde yayınlanan bir araştırmaya göre, 31 Aralık 2019 ile 5 Nisan 2020 tarihleri arasında, toplamda 87 ülkede, 25 dilde, 2311 adet sağlık tehdidi yaratabilecek, yanlış bilgi paylaşıldı ve bunların en az 800 kişinin ölümüne sebep olduğu tahmin ediliyor.[1] Araştırmacılar, şöyle yazıyorlar:

Yüksek konsantrasyonlu alkol tüketiminin vücudu dezenfekte edebileceği ve virüsü öldürebileceği bilgisi, dünyanın farklı yerlerinde yaygın bir şekilde paylaşıldı. Bu hatalı bilgiyi uygulayan ve metanol içen yaklaşık 800 kişi öldü, 5876 kişi hastanelik oldu ve 60'ında kalıcı körlük yaşandı.

Dünya çapında yayılan bu söylenti, önyargı ve komplo teorileri; yayılma ve ölüm oranları (%24), kontrol yöntemleri (%21), iyileştirme ve tedavi yöntemleri (%19), hastalığın kökeni (%15), şiddet (%1) ve diğer (%20) konularla ilişkiliydi.

Tüm Reklamları Kapat

Bu sahte haberlerden en ölümcül olanları, belirli şeyleri yemeniz ve içmeniz sayesinde hastalığa yakalanmayacağınızı veya daha kolay atlatacağınızı iddia eden haberlerdi. Bu nedenle Evrim Ağacı olarak bu konuda okurlarımızı olabildiğince erken uyarmaya çalışmıştık. Buna rağmen, bunların bir kısmı, ABD başkanı Donald Trump gibi isimlerce de dile getirilen çamaşır suyu içmek gibi daha yaygın duyulan sahte bilgilerdi, bir kısmı ise ülkemizde de aralıklarla gündeme gelen "deve sidiği içme" gibi uygulamalardı. Bunlar, söz konusu tehlikeli haberlerin %89'unu oluşturacak kadar yaygın paylaşıldı.

Serdar Çeliktaş

Araştırmada tespit edilen en yaygın ikinci tip yanlış bilgi (%7.8), COVID-19'a neden olan SARS-CoV-2 virüsünün kökenleriyle ilgili komplo teorileriydi. Bunlar arasında virüsün Bill Gates tarafından salındığı ve bir biyosilah olduğu ile ilgili uydurma iddialardan, Donald Trump'ın İran'a zarar vermek için bu virüsü saldığına yönelik sahte argümanlara kadar birçok komplo teorisi bulunuyordu.

En yaygın üçüncü tip sahte bilgi ise, salgının belirli etnik kökenden olan kişilerle ilişkili olduğu ve bu kişilere karşı belirli ön yargılar geliştirmemiz ve önlemler almamız gerektiği yönündeki iddialardı. Özellikle de Asya kökenli kişilerin hedef alınması[4], sağlık personelinin hedef alınması[3], yaşlıların hedef alınması gibi uygulamalar, bu tür yanlış bilgilerin sonucuydu. Örneğin Ukrayna'da, şehirden uzaklaştırılan bir otobüs dolusu Wuhanlı birey, bu tür bir yanlış algı sonucunda taşlandı.

Elbette bu söylenti ve komplo teorilerinin hepsi zararlı değildi; birçoğu pek ilgi görmeden veya hedeflediği zararı veremeden unutuldu ve görmezden gelindi. Ancak vücudunuza klorür sürerek COVID-19'dan korunabileceğinize yönelik bilgilerden tutun da, tuzlu su ile gargara yaparak virüsün akciğerlere inişini önleyebileceğinize yönelik hatalı iddiaya kadar birçok sahte bilgi, birçok insanın hayatını tehdit etti ve hatta ölümlere sebep oldu. Örneğin bu iddiaya inanan bir kilisede, katılımcıların ağız ve boğazlarına tuzlu su sıkılarak dualara devam edildi; bu nedenle tek bir kilisede 100 kişi hastalığa yakalandı.[2]

Araştırmacılar, bu sorunların, sadece yanlış bilgilerle mücadele ederek çözülemeyeceğini; ayrıca sosyal medya firmalarının doğru bilgileri yayma yönünde teşvik etmenin ve sosyal medyada doğru bilgilerin yayılmasına katkı sağlamanın gerektiğini vurguluyorlar:

Söylentiler, ön yargı ve komplo teorilerinden güç alan sahte bilgiler, eğer bilimsel yönergelerin yerini alacak kadar yaygınlaşır ve öncelikli hale gelirse, toplum sağlığı üzerinde dikkate değer bir olumsuz etkiye sahip olma potansiyeline sahiptir. Hükümetler ve diğer kurumlar, COVID-19 ile ilişkili söylenti, ön yargı ve komplo teorilerinin dünya çapında yayılırken izlediği örüntüleri anlamak zorundadır. Ancak bu sayede vatandaşlarını risk konusunda uygun bir şekilde uyarabilirler.
Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
14
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Üzücü! 9
  • Tebrikler! 5
  • Umut Verici! 3
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 2
  • Güldürdü 2
  • Muhteşem! 1
  • Bilim Budur! 1
  • İnanılmaz 1
  • Korkutucu! 1
  • Merak Uyandırıcı! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  1. Türev İçerik Kaynağı: IFLS | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 10/12/2024 23:10:30 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/9312

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Periyodik Tablo
Bilinç
Meteor
Organ
Venüs
Evrim Ağacı
Nüfus
Primatlar
Bilim
Tür
Gerçek
Evrimsel Psikoloji
Halk Sağlığı
Ağrı
Kontrol
Nöron Hücresi
Fizyoloji
Tıp
Zaman
Küresel İklim Değişimi
Coronavirus
Manyetik
Covid-19
Nadir
Bilim Tarihi
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Kafana takılan neler var?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
J. Felton, et al. COVID-19 Salgını Sırasında Paylaşılan Sahte Bilgiler Yüzlerce Kişinin Ölümüne, Binlerce Kişinin Hastanelik Olmasına Sebep Oldu!. (9 Eylül 2020). Alındığı Tarih: 10 Aralık 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/9312
Felton, J., Bakırcı, Ç. M. (2020, September 09). COVID-19 Salgını Sırasında Paylaşılan Sahte Bilgiler Yüzlerce Kişinin Ölümüne, Binlerce Kişinin Hastanelik Olmasına Sebep Oldu!. Evrim Ağacı. Retrieved December 10, 2024. from https://evrimagaci.org/s/9312
J. Felton, et al. “COVID-19 Salgını Sırasında Paylaşılan Sahte Bilgiler Yüzlerce Kişinin Ölümüne, Binlerce Kişinin Hastanelik Olmasına Sebep Oldu!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 09 Sep. 2020, https://evrimagaci.org/s/9312.
Felton, James. Bakırcı, Çağrı Mert. “COVID-19 Salgını Sırasında Paylaşılan Sahte Bilgiler Yüzlerce Kişinin Ölümüne, Binlerce Kişinin Hastanelik Olmasına Sebep Oldu!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, September 09, 2020. https://evrimagaci.org/s/9312.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close