Çikolata Köpekleri Kör Eder mi?

İddia

Köpeğine sakın çikolata verme, kör olur!

Gerçek mi?

Karışık

Gerçek Taraflar

Çikolatanın içeriğindeki bazı kimyasalların köpeklere zarar verdiği doğrudur. Çikolata, köpeklerin sindirim sistemine uygun içerikte değildir ve rahatsızlık yaratabilir.

Sahte Taraflar

Körlük, fazlasıyla abartılı ve normal şartlar altında görülmesi pek mümkün olmayan bir iddiadır. Çikolata, bazı istisnalar haricinde hiçbir köpekte körlüğe neden olmaz.

İddianın Kökeni

Bazı eski çalışmalar, köpekler arasında şeker hastalığının (diyabet) oldukça yaygın olduğunu göstermektedir. Bu sebeple, çikolatanın da şekerli bir ürün olmasından ötürü köpekleri kör edebileceği miti doğmuş ve yayılmıştır. Bu doğrudur; ancak diyabet olan köpekler için! 2010 yılında yapılan bir araştırma, günümüzdeki her 500 köpekten 1 tanesinin Tip-1 Diyabet hastası olduğunu göstermektedir (bu da Yapay Seçilim sırasındaki karşılıklı çiftleştirme ve kırma olaylarının evrimsel bir sonucudur; ancak çok detaya girmeyeceğiz burada). Bu sebeple köpeğinizin diyabet hastası olup olmadığını öğrenmenizde ve buna göre beslenmesini kontrol etmenizde fayda var. Bu durum, sadece çikolata için değil, içerisinde şeker olan her besin için geçerlidir.

Bilgiler

Çikolata içerisinde bulunan teobromin isimli bir kimyasal, köpeklerde görülen birçok hastalıkla ilişkilendirilmektedir. Bu sebeple, çikolata tüketilmesinin köpekleri öldüreceğine dair bir mit dolaşmaktadır. Çikolata köpekleri öldürebilir; ancak bu hızlı ya da kolay olan bir olay değildir! Dolayısıyla köpeğiniz bir miktar çikolata yedi diye abartılı bir korku göstermenize gerek yoktur.

Teobromin, herkesin popüler olarak bildiği "kafein" isimli kimyasalın tek bir metil grubunun çıkarılmasıyla oluşan bir kimyasaldır. Tek başına beyaz renklidir ve acı bir tadı vardır. Doğada, kakao bitkisinin tohumlarında bulunur. Bu sebeple çikolatanın da içerisine katılmaktadır. Fizyolojik etkisi, canlıların damarlarını genişletmek ve kan basıncını düşürmek şeklinde olmaktadır. Bu da hayvanlarda (dolayısıyla insanda) kalp ve solunum yetmezliğine varan sorunlar doğurabilmektedir.

Köpekleri tehdit eden durum, teobromin kimyasalını oldukça zor sindiriyor olmalarıdır, çünkü evrimsel süreçte edindikleri doğal diyetlerinde bulunan bir kimyasal değildir. İstatistiki olarak insan türü, teobromin kimyasalını köpeklere göre 3 kat daha hızlı sindirebilir. Bu sebeple köpekler, yüksek miktarda çikolata yediklerinde tehlike altına girerler. Bir köpeği tehlikeye sokan dozajın (ki buna az sonra değineceğiz) kabaca 3 katı, insana da yaklaşık olarak aynı zararı verecektir.

Köpekler için ölümcül limit, kilogram başına 300 miligram teobromin tüketmeleridir. Örneğin bir Yorkshire Teriyeri 3 kilogram olduğuna göre, 900 miligram teobromin onlar için ölümcül sonuçlar doğurabilecektir. Ancak bir Dalmaçyalı 25 kilogram kadar olabildiği için, 7.5 gram (7500 miligram) teobromin tüketmediği sürece ölümle sonuçlanan bir sorun yaşamayacaktır (elbette artan miktarda çeşitli hastalıklarla karşılaşabilir, bireyden bireye ölüm vakalarındaki miktar değişebilir). Bazı köpeklerde bu oranlar çok daha düşük olabilir ve belirtileri erken görülebilir. Örneğin kilogram başına 20 miligramda rahatsızlık, sindirim sorunları ve hiperaktivite, 40 miligramdan fazlaya ulaşıldığında kalp ritim sorunları, 60 miligramda titremeler, kasılmalar ve hatta nöbetler, 200 miligram dolaylarında ise ölümcül sağlık sorunları görülür. Kilogram başına 300 miligram ise çoğu köpek için ölümcüldür.

American Icons Temple

Bu miktarların ne anlama geldiğini şöyle anlayabiliriz: Yukarıdaki fotoğraftaki Hershey's marka, Dünyaca ünlü çikolatanın içeriğinde yaklaşık 240 miligram teobromin bulunmaktadır. Dolayısıyla 3 kilogram kütleli bir teriyerin yukarıdaki 12 parçalı çikolatadan 4 tam yediği zaman risk bölgesine girecektir. Bu da, eğer ki ortalıkta bol miktarda çikolatayı açık bırakmıyorsanız, pek mümkün bir durum değildir. Hele ki daha büyük kütleli bir türe sahipseniz, yenmesi gereken sayı çok daha fazladır. Dolayısıyla sadece bir parça çikolata yemesi, köpeğinize neredeyse hiçbir zarar veremez; ufak sindirim sorunları haricinde... Köpeğinizin risk miktarını buradaki siteden kütlesini libre cinsinde girerek görebilirsiniz (kilogramı libreye çevirmek için buraya tıklayınız).

Unutulmamalıdır ki her çikolata aynı riski doğurmaz; köpek sahipleri bitter çikolatadan uzak durmalıdır, onun dışındakilerle risk sınırına girmek çok çok zordur. Benzer şekilde, küçük köpek sahipleri daha temkinli olmalıdır; büyük köpeklerin tehlikeli doza ulaşması yine çok çok zordur (detaylar ve miktarlar yazıda). Yine de, köpeklerin çikolata tüketimi takip edilmelidir.

Asıl Tehlike: Bitter Çikolata ve Açgözlülük

Çekinmeniz gereken ise bitter çikolata olarak bilinen siyah çikolatalardır. Yukarıdaki gibi bir çikolata kalıbının bitter versiyonunda, 1100 miligram civarı teobromin bulunur. Dolayısıyla bu, çok daha hızlı bir şekilde ölümü getirebilecektir. Bu yüzden köpeğinizin ne yediğini kollamanızda fayda görüyoruz. Beyaz çikolata ise en güvenlisidir ve neredeyse hiçbir köpekte teobromin zehirlenmesine yol açamaz (içeriğinde yok denecek kadar az teobromin bulunur). Orta boylu, 22.5 kilogramlık bir köpek 28 gramlık bitter çikolataya karşılık, 226 gram beyaz çikolatada aynı semptomları gösterir.

Köpekleri tehdit eden teobrominden çok açgözlülüktür. Birçok köpek, çikolataya çok kısa sürede bağımlı hale gelebilir. Bu yüzden köpek sahiplerinin, köpeklerine çikolatayı hiç yedirmemesi tavsiye edilir. Kolaylıkla bağımlı hale gelebilen köpekler, daha fazla çikolata arayarak günlük teobromin limitlerini doldurabilir ve hatta aşabilirler. Bu durumda köpeklerinin ciddi sorunlarla karşılaşması mümkün olabilir. Eğer köpeğinizde sindirim sorunları, kusma, titremeler, kasılmalar gibi semptomlar görüyorsanız, en kısa sürede veterinere götürmeniz tavsiye olunur.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Neden Desteğe İhtiyacımız Var?

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Destek Ol

İnsanlarda Aynı Etki Olabilir mi?

Peki ya insan? İnsan da aşırı teobromin tüketiminden pekala ölebilir. Bu miktar, insan için kilogram başına ortalama 1000 miligram civarındadır. Dolayısıyla yukarıdaki riskli bitter çikolata örneğinden gidecek olursak, ortalama 60 kilogram bir insanın ölmesi için yaklaşık 7 kilogram bitter çikolata yemesi gerekir. 100 kilogram bir insan için bu 12 kilogram bitter çikolata demektir. Vücut ağırlığınızın %12'si kadar çikolatayı bir anda yemek, ölmek için pek de mümkün ve kolay bir yol gibi gözükmese de, dikkat etmenizi tavsiye ederiz. Özellikle de çikolata canavarı okurlarımıza...