Bütün Yağ Hücreleri Aynı Değildir: Bazıları Kalori Yakar!

Biraz vücut yağına ihtiyacımız vardır ama çok fazla değil; yetişkinliğe ulaştığımızda bu yağlar enerji depolamak için birikir ve istenmeyen yağlı bölgelerimizi oluşturur. Çoğu insan yağ hücrelerinin hepsinin aynı olduğunu düşünür. Aslında, kahverengi ve beyaz üzere iki farklı yağ hücremiz vardır. Görünüşe göre kahverengi yağ hücrelerinin çok işlevsel bir özelliği var ki, o da kalori yakmaları.

Bilim insanları kahverengi yağ hücrelerinin varlığından uzun zamandır haberdardı ama 2009'da yayınlanan bir araştırma kahverengi yağ hücrelerine bakışımızı tamamen değiştirdi. Kahverengi yağ hücreleri, beyaz olanlardan farklı olarak bizi sıcak tutabilmek için ısı üretirler. Bu durum, özellikle titreyerek kendilerini ısıtamayan bebekler için çok yararlıdır. Bundan dolayı, bilim insanları uzun zamandır bu yağ türünün sadece bebeklerde bulunduğunu düşünmekteydi fakat 2009 yılında New England Journal of Medicine dergisinde yayınlanan çalışmalar yetişkinlerin de bu yağdan bir miktar bulundurduğunu ortaya koydu.

Bu keşif, halen devam etmekte olan araştırmalara kahverengi yağ hücrelerinin ne kadar etkili olduğu konusunda fikir verdi. Belki de en önemli soru, kahverengi yağ hücrelerini arttırmanın kilo vermeye yardımcı olup olmadığıdır.

Kahverengi Yağ Hücresi Nedir ve Bu Hücreleri Diğerlerinden Farklı Kılan Şey Nedir?

Beyaz ve kahverengi yağ hücreleri arasındaki ana fark renklerinde yani adlarında yatar. Beyaz bir yağ hücresinin içinde büyük bir yağ damlacığı bulunur. Bu yağ birikintisi hücreye rengini ve ününü verir; enerji depolar ve iç organlarımız için rahat bir yastık görevi görür. Aynı zamanda östrojen (dişisel özelliklerin oluşmasını ve gelişmesini sağlayan hormon) ve leptin (açlığı düzenleyen hormon) gibi bir sürü hormon üretir. Ayrıca, insülin (kandaki glikoz seviyesini düzenleyen hormon) gibi diğer hormonlar için reseptörler (çeşitli uyarıları alabilen özelleşmiş hücre veya hücre grupları) içerir.

Kahverengi yağ hücresi, beyaz yağ hücresinden tamamen farklı bir oluşum gösterir; büyük bir damla yağ değil de küçük ama çok sayıda yağ damlacığı ve çok sayıda mitokondriden oluşur. Bu hücresel güç santralleri, kahverengi rengin oluşmasını sağlayan demir atomları içerir. Bu demir atomları küçük yağ damlacıklarının yakılmasını sağlar. Evet yediğiniz yağları yakan yağ hücrelerine sahipsiniz.

Daha Çok Kahverengi Yağ Hücresine mi Sahip Olmalıyım?

Yağ yakmasalar da beyaz yağ hücrelerinin de çok önemli olduğunu hatırlamakta yarar vardır. Eğer beyaz yağ hücrelerine sahip olmasaydık organlarımız sürekli tehlike altında olurdu. Ayrıca birçok hormonumuzu, dolayısıyla vücut fonksiyonlarımızı düzenleyemezdik. Bütün bu yararlarına rağmen beyaz yağ hücrelerinin aşırı derecede birikebileceğini de akılda bulundurmalıyız. Bu durum özellikle aldığımız kalori miktarı yaktığımız kalori miktarını geçtiğinde yaşanır. Çok fazla beyaz yağ hücresi obezite ve diyabete sebep olabilir. Buna karşın kahverengi yağ hücreleri içlerindeki yağı yakarak fazladan yağın birikmesini engeller.

Araştırmacılar son birkaç yıldır vücuda kahverengi yağ hücresi eklemenin ya da varolan hücreleri hızlandırmanın obeziteyi önleme veya tedavi etmeyi sağlayıp sağlayamayacağını bulmaya çalışıyorlar.

Daha Fazla Kahverengi Yağ Hücresine Nasıl Sahip Olabilirim?

Bilim insanları, henüz kahverengi yağ hücrelerinin bütün sırlarını çözememiş olsalar da bu hücrelerin aktivitelerini arttırmanın vücuda birçok yararı olduğu konusunda hemfikirler. Bunu yapmanın birkaç yolu vardır.

Öncelikle kahverengi yağ hücreleri düşük sıcaklıkta daha aktif olurlar. 2009 yılında New England Journal of Medecine dergisinde yayınlanan çalışmalardan birinde 16-19 °C  arasındaki sıcaklıklarda bulunan insanların kahverengi yağ hücrelerinin daha aktif olduğu ortaya çıktı. 2014'de bunu takip eden başka bir araştırmada, 1 ay boyunca 19 °C'de uyuyan insanların kahverengi yağ hücrelerinin 24 °C'de uyuyanlarınkine oranla neredeyse iki katına çıktığı bulundu. Bu katılımcıların ayrıca insülin hassasiyetlerinde de gelişmeler gözlemlendi. Araştırmacılar, uyurken ya da çalışırken sıcaklığı düşürülmüş bir odada bulunmanın sağlığınız için yararlı olacağı sonucuna ulaştılar.

Son zamanlarda yapılan araştırmalar, spor yapmanın da daha fazla kahverengi yağ hücresi oluşturabileceğini ya da zaten var olanları tetikleyerek daha fazla yağ yakmalarına sebep olabileceğini gösterdi. Hatta düzenli spor, beyaz yağ hücrelerini kahverengi yağ hücrelerine bile dönüştürebilmektedir. Düzenli ve normal yoğunlukta spor yapmak yağ hücrelerinizi lehinize çalıştırmanın en kesin yoludur.

Bilim insanları, kahverengi yağ hücrelerinin bütün işlevlerini keşfetmeye ve bu hücreleri vücudumuzda arttırmanın yollarını bulmaya çalışıyorlar. Onların bizi kahverengi yağ makinelerine dönüştürmelerini beklerken, biz sağlıklı seviyelerde beyaz yağ hücresi bulundurmaya devam edelim. Bunu yapmanın yolu da; düzenli spor yapmak, stresi azaltmak ve dengeli bir beslenmedir. Soğuk bir odada uyumak size yağ yakma konusunda yardımcı olsa da, her sabah spor yapmak size çok daha fazla yarar sağlayacaktır.