Keşfedin, Öğrenin ve Paylaşın
Evrim Ağacı'nda Aradığın Her Şeye Ulaşabilirsin!
Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat

Bütün Arabica Kahveleri Genetik Olarak Benzer Olmasına Rağmen Tatları Nasıl Bu Kadar Farklı Olabiliyor?

3 dakika
47
Bütün Arabica Kahveleri Genetik Olarak Benzer Olmasına Rağmen Tatları Nasıl Bu Kadar Farklı Olabiliyor? Pexels
Tarihi Geçmiş Haber

Bu haber 10 ay öncesine aittir. Haber güncelliğini yitirmiş olabilir; ancak arşivsel değeri ve bilimsel gelişme/ilerleme anlamındaki önemi dolayısıyla yayında tutulmaktadır. Ayrıca konuyla ilgili gelişmeler yaşandıkça bu içerik de güncellenebilir.

Tüm Reklamları Kapat

Tek kökenli (İng: "single-origin") Kolombiya kahve çekirdeği hasadı, Etiyopya'dan gelen bir parti kahve ile aynı şekilde kavrulmuş ve öğütülmüş olsa bile, bir kahve uzmanı farkı anlayabilir. Ancak yapılan bir araştırma; dünyanın dört bir yanından gelen kahve çeşitlerinin, aroma notalarındaki ve diğer özelliklerindeki farklılıkların, tekil genlerdeki çeşitlilikten kaynaklanmadığını ortaya koydu. Daha ziyade farklılıklar; kromozomların toplu olarak değiştirilmesi, silinmesi ve yeniden düzenlenmesinin bir sonucu gibi görünüyor.

Coffea arabica türünün şimdiye kadar yapılmış en eksiksiz genom dizilimi, DNA iplikçiklerindeki "harflerin" çeşitler arasında çok az fark gösterdiğini ortaya koydu. İtalya'da bulunan Udine Üniversitesinden bitki genetikçisi ve çalışmanın yazarlarından olan Michele Morgantane, konu hakkında şunları söylüyor:

Tek nükleotid varyasyonlarına bakacak olursanız, seviyelerin diğer türlere kıyasla 10 ila 100 kat daha düşük olduğunu görürsünüz.

Morgante ve ekibi, yüz binlerce baz çifti uzunluğundaki DNA iplikçiklerini kesintisiz ve önceki teknolojilere kıyasla daha yüksek doğrulukla okuyabilen yeni nesil dizileme teknolojisini kullandı. Çalışmanın sonuçları 23 Ocak 2024 tarihinde Nature Communications dergisinde yayımlandı.[1] Morgante konu hakkında şöyle diyor:

Tüm Reklamları Kapat

Bu tür teknolojiler sayesinde genomu bir araya getirmek çok daha kolay hale geliyor ve daha önce erişilemeyen bölgeleri de bir araya getirebiliyorsunuz.

Kahvenin İçinde Ne Var?

Kahvenin genetik yapısı önemsiz bir konu değildir. 2022 ve 2023 yıllarında 10 milyon ton kahve yetiştirilmiş ve satılmıştır. İçtiğimiz kahveler iki tür kahveden gelmektedir. Bunlar, Robusta adıyla da bilinen Coffea canephora ve Arabica adıyla bilinen Coffea arabica'dır. Demleme yapmak için çoğu durumda iki türün çekirdekleri karıştırılır. Fakat tek bir türün çekirdekleri de kavrulup karıştırılmadan satılmaktadır. Genel olarak Arabica çekirdekleri, satılan tüm kahvelerin yaklaşık %56 kadarını oluşturmaktadır.

Canlı organizmalarda genetik çeşitliliğin çoğu diğer türlerle melezleşmeden kaynaklanır. Ancak, Coffea arabica için bu nispeten nadir bir olaydır. Bunun sebebi türün; poliploitlik adı verilen, her bir kromozomunun ikiden fazla kopyasına sahip olmasıdır. Coffea canephora her kromozomun iki kopyasına sahiptir (yani diploittir), ancak Coffea arabica ikiden fazla kopya içerir. Bu da Arabica'nın diğer türlerle melezleşmesini çok daha zor hale getirmektedir.

Sonuç olarak; Coffea arabica'nın tek nükleotid varyasyonunun ana kaynağı, zaman içinde sabit bir oranda meydana gelen mutasyondur. Bununla birlikte tür, aynı zamanda nispeten gençtir. Son 50.000 yıl içerisinde Robusta ve yaygın olarak yetiştirilmeyen bir kahve türü olan Coffea eugenioides, melezi olarak oluşmuştur. Morgante konu hakkında şunları söylüyor:

Temelde hiçbir çeşitliliği olmayan tek bir bitikten tüm türleri oluşturuyorsunuz. Sonradan sahip olduğunuz varyasyon, sadece başlangıçtaki türden bu yana meydana gelen yeni mutasyonlardan ibarettir.

Medrano buna rağmen; Arabica kahve bitkisinin fiziksel özelliklerinde, çekirdeklerdeki farklı lezzet profillerinde ve hastalık dirençlerinde önemli ölçüde çeşitlilik bulunduğunu söylüyor. Medrano söylediklerine şunları ekliyor:

Tüm Reklamları Kapat

Her zaman DNA düzeyinde düşük değişkenlikten bahsediyoruz. Fakat yapısal düzeyde, koromozomal düzeyde, delesyonlar (DNA'dan baz çıkarılması) ve insersiyonlar (DNA'ya baz ilavesi) düzeyinde de değişkenlik bulunuyor.

Çalışma, özellikle Bourbon adı verilen bir Coffea arabica türünün bir çeşidinde önemli kromozomal yeniden düzenlemelere dair kanıtlar buldu. Kromozom parçalarının eksik olduğu (bazı durumlarda büyük parçalar) ve hatta tüm kromozomların bulunmadığı delesyonlar vardı.

Değerli Bir Kaynak

Addis Ababa Üniversitesi Biyoteknoloji Enstitüsünde bitki genetikçisi olan Kassahun Tesfaye, çalışmanın Coffea arabica'nın fenotipik varyasyonuna ışık tutmanın yanı sıra; dizilenen genomun, özellikle hastalık ve iklim değişikliğinin kahvenin sürdürülebilirliğine meydan okuması dolayısıyla kahve yetiştiricilerine değerli bir kaynak olacağını söylüyor. Tesfaye konu hakkında şöyle diyor:

Genomun derinlemesine anlaşılması, temelde mahsulün nasıl evrimleştiğini anlamamıza ve aynı zamanda kahvenin genomlarını ebeveynleriyle aynı doğrultuda anlamamıza yardımcı olacaktır.

Tesfaye bu çalışmanın aynı zamanda, kahve pası (İng: "coffee rust") adı verilen Hemileia vastatrix türü mantara karşı direnç oluşturmaya yönelik çalışmalara yardımcı olabileceğini söylüyor. Ayrıca, kafein seviyeleri gibi olumlu özellikleri seçmek için kahve ıslah programlarına da (hatta muhtemelen genetik modifikasyona da) bilgi sağlayabileceğini söylüyor. Şimdi yapılması gereken şey, genomla ilgili bu bilgileri kahve yetiştiricileri için pratik sonuçlara dönüştürmek. Tesfaye konu hakkında şunları söylüyor:

Çoğunlukla gelişmekte olan ülkelerdeki yetiştiricileri; düşük kafein elde etmek, belirli hastalıklara karşı direnç sağlamak ve yüksek verimlilik elde etmek için yetiştirecek araçlarla donatmamız gerekiyor.
Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
16
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

Feragatname: Evrim Ağacı, doğrudan üniversiteler, akademik dergiler veya resmi bilim kurumları tarafından yayınlanan bu basın açıklamalarını temel editöryal düzenlemeden geçirmektedir; ancak açıklamaların isabetliliğinden sorumlu değildir. Basın açıklaması konusundaki sorularınızı aşağıdaki medya irtibat kişisine yöneltebilirsiniz.

Medya İrtibat

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Merak Uyandırıcı! 4
  • Muhteşem! 0
  • Tebrikler! 0
  • Bilim Budur! 0
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 0
  • Güldürdü 0
  • İnanılmaz 0
  • Umut Verici! 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  • ^ S. Scalabrin, et al. (2024). A Chromosome-Scale Assembly Reveals Chromosomal Aberrations And Exchanges Generating Genetic Diversity In Coffea Arabica Germplasm. Nature Communications, sf: 1-15. doi: 10.1038/s41467-023-44449-8. | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 11/12/2024 23:09:20 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/16613

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Diş Hekimliği
Akademik
Kütle
Beslenme Biçimi
Şizofreni
Yayılım
Yıldızlar
Mühendislik
Bebek Doğumu
Tercih
Ses
Neandertaller
Kimyasal Bağ
Kamuflaj
Hindistan
Doğal Seçilim
Küresel Isınma
Nöroloji
Tıp
Tohum
Asteroid
Yeni Doğan
Yaşam
Oyun
Diş Hastalıkları
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Kafana takılan neler var?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
Ç. Civan. Bütün Arabica Kahveleri Genetik Olarak Benzer Olmasına Rağmen Tatları Nasıl Bu Kadar Farklı Olabiliyor?. (3 Şubat 2024). Alındığı Tarih: 11 Aralık 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/16613
Civan, Ç. (2024, February 03). Bütün Arabica Kahveleri Genetik Olarak Benzer Olmasına Rağmen Tatları Nasıl Bu Kadar Farklı Olabiliyor?. Evrim Ağacı. Retrieved December 11, 2024. from https://evrimagaci.org/s/16613
Ç. Civan. “Bütün Arabica Kahveleri Genetik Olarak Benzer Olmasına Rağmen Tatları Nasıl Bu Kadar Farklı Olabiliyor?.” Edited by Çınar Civan. Evrim Ağacı, 03 Feb. 2024, https://evrimagaci.org/s/16613.
Civan, Çınar. “Bütün Arabica Kahveleri Genetik Olarak Benzer Olmasına Rağmen Tatları Nasıl Bu Kadar Farklı Olabiliyor?.” Edited by Çınar Civan. Evrim Ağacı, February 03, 2024. https://evrimagaci.org/s/16613.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close