Uluğ Bey'i tanıyın !

22 Mart 1394 senesinde Emir Timur savaş esnasında bir haber alır ve küçük oğlu Şahruh'un oğlunun doğduğu haberini alır. Bu güzel habere karşın Timur savaştaki esirleri serbest bırakarak onları bağışlamıştır.

Gerçek adı Muhammed Taragay olan Uluğ Bey'e Uluğ Bey denmesinin sebebi Emir Timur tarafından sevilmesi ve saray halkının ona bu isimi uygun görmesindendir.^[1] Yaşamının büyük kısmını annesini görmeden, dedesi ve büyükannesinin yanında geçirmiştir. Küçük yaştan doğanlara ilgi duymaya başlamış ve durmadan ava çıkan Uluğ Bey dedesi Emir Timur'un yaşlanması ve yerine geçecek varis arayışlarında da önemli isimlerden biriydi. Her ne kadar yaşı küçük olsa dahi taht kavgalarından etkilencekti. Sarayda bulunan alimlerin, müneccimlerin dediklerinden etkilenen Uluğ Bey; yıldızlara bakarak talihlerinin ne olduğunu anlatan müneccimleri kıskanmıyor değildi. Dedesinin ölümü ile başlayan taht kavgaları, gruplaşmalar, bölünmeler Timur İmparatorluğun otoritesini sarsıyordu.

Nihayet İmparatorluğun başına Uluğ Bey'in babası Şahruh geçmişti. Uzun süreli bir imparatorluk sürecek olan Şahruh; Herat'ta kalmayı tercih edip, Mâverâünnehir bölgesini oğlu Uluğ Bey'e teslim etmişti. Uluğ Bey burada gelecekte en yakın çalışma arkadaşları, hocaları ile beraber vakit geçirecekti. Küçüklükten beri yanında olan Ali Kuşçu; Kadızâde-i Rûmî, Kâşî ve ileride medreseden mezun olacak büyük alimler buradan, Semerkant'tan, çıkacaktı.

Gün geçtikçe devlet işlerine yeterli zaman ayırmayıp, kendini gökyüzünün derinliklerine kaptıran Uluğ Bey, Semerkant'ta tepe bir yere rasathane yaptırır. Artık Semerkant sokaklarında dahi gözükmeyen Uluğ Bey, tüm gününü burada geçiriyordu. Gündüzleri matematiksel işlemler ile uğraşırken geceleri gözlem yapmaktaydı. Yaptığı gözlemleri bir kitaba dökmek isteyen Uluğ Bey, Yıldızlar kitabını yazmaya başlamıştır.

Hurafeler sis gibi, duman gibi yayılıyor; kağanlıklar yıkılıyor fakat bilim adamlarının eserleri ebedi olacaktır.

İşte Yıldızlar Kitabı'na bu cümle ile başlayan Uluğ Bey'in bilimi ne kadar sevdiğini bu cümle ile anlayabiliriz.

Uluğ Bey bu şekilde devam ederken Semerkant'ta yoğunlaşan çeşitli tarikatçılar tarafından sevilmemeye, nefret edilmeye başlanması ile Semerkant'taki tahtı sallanmaya başlamıştır. Yanında sadece çocukluktan beridir yanından ayrılmayan Ali Kuşçu kalan Uluğ Bey artık kendisinin geleceği hakkında endişelidir.

Annesi ile neredeyse doğduğundan beri görüşmemiş Uluğ Bey'in oğlunun büyükannesinin yanında büyümesi ve babasına karşı pek de samimi duygular hissetmemesi Uluğ Beyi daha da sarsmaktaydı. Nitekim kısa süre sonra oğlu Abdülatif Mirza babasını tahtından eder ve onu esir eder. Ardından serbest bırakılan Uluğ Bey hac vazifesini yerine getirmek için oğlundan izin ister ve Ali Kuşçu ile vedalaşır. Ali Kuşçu'dan kitabı muhafaza etmesini ister ve yola çıkar. Yoldayken talihsiz bir şekilde öldürülen Uluğ Bey'in hayatı böylece sona erer.