Keşfedin, Öğrenin ve Paylaşın
Evrim Ağacı'nda Aradığın Her Şeye Ulaşabilirsin!
Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat

Kara delik bir bebek evren olabilir mi

kara deliğin bir evren oluşturması

2 dakika
9
Kara delik bir bebek evren olabilir mi
  • Blog Yazısı
Blog Yazısı
Tüm Reklamları Kapat

ÖZET

Bu blog, süper kütleli kara deliklerin buharlaşma sürecinin son aşamasında, Planck ölçeğinde gerçekleşebilecek kuantum sıçramaları sonucu beyaz deliğe dönüşebileceğini ve bu dönüşüm sırasında açığa çıkan muazzam enerji ve bilginin yeni bir evrenin doğuşunu tetikleyebileceğini önermektedir. Rovelli ve Haggard'ın matematiksel modelleri ile Smolin'in kozmolojik doğal seçilim teorisinden yola çıkarak, bu geçişlerin küçük ama sıfırdan farklı bir olasılıkla gerçekleşebileceği ve enerji/bilgi eşikleri gerektirdiği tartışılmaktadır.

1. GİRİŞ

Tüm Reklamları Kapat

Stephen Hawking'in 1974'te kara deliklerin buharlaşabileceğini önermesi [1], kozmolojide devrim yaratmıştır. Ancak süper kütleli kara delikler Planck ölçeğine yaklaştığında, Genel Görelilik ve Kuantum Mekaniği çakışır, bu da kuantum kütleçekim problemine işaret eder.

2. LİTERATÜR ÖZETİ

2.1 Kara Delik-Beyaz Delik Geçişleri

Rovelli ve Haggard, kara deliklerin kuantum kütleçekim etkileri nedeniyle beyaz deliklere dönüşebileceğini matematiksel olarak göstermişlerdir [2,3].

Tüm Reklamları Kapat

2.2 Kozmolojik Doğal Seçilim

Smolin, kara deliklerin yeni evrenler doğurabileceğini ve bunun bir kozmik evrim mekanizması olabileceğini öne sürmüştür [4].

3. ÖNERİLEN KAVRAMSAL MODEL

3.1 Kuantum Sıçrama ve Enerji/Bilgi Eşiği

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Bu çalışmada, süper kütleli kara deliklerin beyaz deliğe dönüşümü için küçük ama sıfırdan farklı bir olasılık önerilmektedir.

Beyaz delik geçişinin gerçekleşebilmesi için, kara deliğin kritik bir enerji ve bilgi birikimi eşiğini aşması gerektiği önerilmektedir. Bu, sadece süper kütleli kara deliklerin bu geçişi yapabileceğini açıklayabilir.

3.2 Yeni Evren Oluşumu Mekanizması

Süper kütleli bir kara deliğin beyaz deliğe dönüşüm sürecinde, muazzam miktarda enerji ve bilginin ani olarak salınması, yeni bir evrenin doğuşu için gerekli koşulları sağlayabilir. Bu süreç, bizim evrenimizdeki Büyük Patlama'ya benzer bir kozmik genişleme başlatabilir.

Enerji Korunumu Açıklaması:

Süper kütleli kara delikler (milyonlarca/güneş kütleli) yeterli enerjiyi biriktirmiş durumdadır. Bu enerji, yeni evrenin başlangıç genişlemesi için yeterli olabilir.

Tüm Reklamları Kapat

Bilginin Korunumu:

Kara deliğe düşen tüm bilgi, bu geçiş sırasında yavru evrene aktarılıyor olabilir veya ak delik oluştuğunda bilgiyi dışarı atabilir. Bu, kara delik bilgi paradoksuna olası bir çözüm sunmaktadır.

4. TEST EDİLEBİLİR TAHMİNLER

Tüm Reklamları Kapat

4.1 Kütleçekim Dalgası Sinyalleri

Gelecekteki kütleçekim dalgası dedektörleri, Planck ölçeğindeki kuantum sıçramalarına işaret edebilecek karakteristik sinyaller tespit edebilir.

4.2 Kozmik Genişleme Anomalileri

Evrenimizin genişleme verilerindeki anomaliler, ana evrenimizdeki beyaz delik doğum olaylarının yankıları olabilir.

Tüm Reklamları Kapat

Agora Bilim Pazarı
Her Şeyin Teorisi / Aklayakın Serisi

1900’ların başlarında, Lord Kelvin fizikte artık keşfedilecek bir şey kalmadığını öne sürdü. Sadece birkaç yıl sonra, Einstein görelilik teorisiyle dünyamıza dair o güne kadar oluşmuş bilgiyi tersyüz etti. Ardından 1980’lerde Stephen Hawking kuramsal fiziğin sonuna geldiğimizi, her şeyi açıklayan tek bir teorinin yakın olduğunu iddia etti… ve yanıldı.

Evrene dair her şeyi, her bir fizik olgusunu açıklayabilen tek bir teori… Her Şeyin Teorisi. Bilim böyle bir teorinin izini sürmekten ve sıklıkla ona ulaşıldığı yanılgısına düşmekten vazgeçmedi.

İngiliz Bilim Yazarları Derneği Ödülü’nü üç kez kazanmış tek bilim insanı olan Frank Close, “her şeyin teorileri” tarihinde zaferler ve hayal kırıklıklarıyla dolu sürükleyici bir yolculuğa çıkıyor. On yedinci yüzyılda Newton’ın hareket yasalarından başlayıp, on dokuzuncu yüzyılda termodinamiğe ve James Clerk Maxwell’in elektromanyetizma yasalarına, oradan da yirminci yüzyılda Max Planck’la Paul Dirac’ın kuantum fiziğine giren Close, nihayet günümüz fiziğine (süpersicim, çoklu evren, döngü kuantum kütleçekimi) gelip mevcut her şeyin teorisinin kalıcılığını sorguluyor. Bir teorinin, önce her şeyin teorisine meydan okuduğu, sonra onun yerini aldığı amansız döngünün, bilimin ilerlemesinde nasıl büyük bir rol oynadığını gözler önüne seriyor.

Aklayakın serisi, mühim fikirler/zamanlar üzerine, önemli zihinler tarafından kaleme alınmış kısa ama tesirli kitaplardan oluşuyor.

Devamını Göster
₺230.00
Her Şeyin Teorisi / Aklayakın Serisi

4.3 Gama Işınları

Eğer evrenin bir noktasında aniden gama ışınlarında artış olursa orda bir ak delik oluşmuş olabilir.

5. TARTIŞMA VE SINIRLILIKLAR

Bu modelin en büyük gücü, kuantum kütleçekimi, kozmoloji ve bilgi paradoksunu birleştiren bütünleştirici bir çerçeve sunmasıdır. En büyük sınırlılığı ise henüz doğrudan test edilememesidir.

6. SONUÇ

Süper kütleli kara deliklerin yavru evrenler doğurabileceği fikri, kozmik bir üreme döngüsü önermektedir. Eğer bu model doğruysa, bizim evrenimiz de böyle bir kökene sahip olabilir. Bu çalışma, gelecekteki teorik ve gözlemsel çalışmalar için kavramsal bir zemin oluşturmayı amaçlamaktadır.

KAYNAKÇA

[1] Hawking, S. W. (1974). Nature, 248(5443), 30-31.

[2] Rovelli, C. & Vidotto, F. (2014). Planck stars. arXiv:1401.6562

[3] Haggard, H. & Rovelli, C. (2015). Black-to-white hole transition. arXiv:1407.0989

Tüm Reklamları Kapat

[4] Smolin, L. (1997). The life of the cosmos. Oxford University Press.

ORJİNAL KATKI BEYANI

"Bu makaledeki kavramsal olasılık modeli, enerji/bilgi eşiği fikri, yeni evren oluşum mekanizması ve kozmik ölçekte test edilebilirlik analizi yazarın orijinal katkısıdır."

Okundu Olarak İşaretle
0
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Raporla
Mantık Hatası Bildir
Yukarı Zıpla
Bu Blog Yazısı Sana Ne Hissettirdi?
  • Muhteşem! 0
  • Tebrikler! 0
  • Bilim Budur! 0
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 0
  • Güldürdü 0
  • İnanılmaz 0
  • Umut Verici! 0
  • Merak Uyandırıcı! 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 03/12/2025 01:52:56 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/21858

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Size Özel
Makaleler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Geçmiş ve Notlar
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
İşaretle
Göz Attım
Site Ayarları

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.

[Site ayalarına git...]
Bu Yazıdaki Hareketleri
Daha Fazla göster
Tüm Okuma Geçmişin
Daha Fazla göster
0/10000
Kaydet
Keşfet
Ara
Yakında
Sohbet
Agora

Bize Ulaşın

ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close