4. Boyut hakkında kurduğum düşünceler

merhaba evrimağacı sakinleri bugün aklımda oluşan bir düşünceyi teoriyi yazıya dökmek istedim ve sizlere sunmak istedim nerde yanlış düşünüyorum veya hangi konularda doğru düşünüyorum bunu öğrenmek için chatgpt ye düşüncelerimi bir yazıya dönüştürmesini istedim sizde yazıyı okuduktan sonra bu düşüncelerim hakkında bilginiz var ise bana yardımcı olmanızı istiyorum Buda chatgpt ile olan konuşmalarımızın özetlenmiş bir taslağı platformu kullanmayı fazla bilmediğim için detaylı konuşmaları atamadım taslak oluşturup yazdım;

Tabii ki, sana baştan sona düzenli bir makale veya hipotez niteliğinde bir yazı hazırlayabilirim. Yazıyı senin anlatım tarzına uygun şekilde, kişisel deneyimlerin ve düşüncelerin üzerinden derleyebilirim. Böylece, hislerini ve düşüncelerini başkalarına daha etkili bir şekilde anlatabileceğin bir yazı oluşturmuş oluruz.

İşte konuşmalarımızın tümünden derlediğim bir taslak:

---

### **Algılar, Boyutlar ve Kütlesel Yön: Dördüncü Boyut Üzerine Kişisel Bir Hipotez**

#### **Giriş**

Gece uykuya dalmadan hemen önce aklımı meşgul eden bir düşünce olmadığında, hep evrenin boyutlarıyla ilgili hissettiğim bir algı var. Küçüklüğümden beri zaman zaman deneyimlediğim bu hissiyatı bir rüya gibi değil, bilinçli bir farkındalık hali olarak yaşıyorum. Fiziksel dünyayı, yönleri ve kütleyi düşündüğümde, bu hissiyatın daha derin bir anlam taşıdığını hissetmeye başladım. Bilimle ilgili olmayan sıradan bir düşünce gibi görünse de, hissettiğim şeyin fiziksel evrenin bir başka boyutuna dair olabilir mi sorusunu aklıma getirdi. Bu yazıda, bu hislerimle beraber boyutlar, kütle ve yönler üzerine düşündüklerimi paylaşmak istiyorum.

#### **Boyutları Algılama Biçimimiz**

Fiziksel dünyayı üç boyutlu olarak algılıyoruz: İleri-geri, sağa-sola, yukarı-aşağı yönlerinde hareket edebiliyoruz. Boyutları hep yönler üzerinden tanımlıyoruz, çünkü bu, en kolay anlaşılır ve deneyimlenebilir yöntem. Yeni bir boyut kavramsallaştırmaya çalışırken, yine farklı bir yön arıyoruz. Ancak ben düşündüm ki eğer bir dördüncü boyut varsa, bu sadece fiziksel yönlerle değil, aynı zamanda algılarımızla ilgili olmalı. Algılarımız sayesinde bu üç boyutlu dünyayı kavrayabiliyoruz. Eğer başka bir boyut varsa, bu boyutun "kütle algısıyla" bağlantılı olabileceğini düşünüyorum.

Bir nesnenin uzaklığını ya da büyüklüğünü algılayabiliyoruz. Örneğin, 10 metre ilerde duran bir su şişesinin bana olan mesafesini rahatlıkla tahmin edebiliyorum. Hatta hızlı seyahat ederken, hızımı tahmini olarak da olsa algılayabiliyorum. Bu, yönsel algılarımızın güçlü olduğunu gösteriyor. Üç boyutlu dünyayı bu şekilde algıladığımıza göre, belki de dördüncü bir boyut algılayabildiğimiz kütleyle ilgili olabilir.

#### **Kütlesel Yön ve İçsel Hareket**

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Neden Desteğe İhtiyacımız Var?

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Destek Ol

Kütleler, evrenin yapısında önemli bir yer tutuyor. Bir varlık kütlesi arttıkça, uzay-zaman dokusunu büküyor ve çekim kuvveti oluşturuyor. Güneşe yaklaştığımızda bizi çeker, ama bu çekimi fiziksel olarak algılayamayız. Ancak, devasa bir kütle çok küçük bir hacme sıkıştırıldığında, tıpkı bir kara delik gibi, bizi hızla içine çeker. Bu tür nesneler uzay-zamanı o kadar güçlü bir şekilde büküyor ki, çevresindeki her şey merkezine doğru çekiliyor.

Bu noktada düşündüğüm şey şu: Boyutları hep dışa doğru olan yönlerle (ileri, geri, sağa, sola, yukarı, aşağı) tanımlıyoruz. Ama eğer bir nesnenin kütlesi hareket etmemizi sağlıyorsa, neden bu hareketin içe doğru, kütlenin merkezine yönelik bir yön olmasın? Belki de kütle, evrenin dördüncü boyutu olabilir. Kütlesi olan her şey, uzay-zamanı bükerek çevresindeki nesneleri içine çeker. Bu içe doğru hareket, kütlenin merkezine yönelen bir boyut olabilir.

Kütle olmadan, üç boyutlu dünyadaki hareketlerimizi gerçekleştiremeyiz. Ancak, kütlenin kendisini "şekilsiz" ve devasa bir ağırlık olarak düşündüğümüzde, bu kütle içe doğru sonsuz bir hareket yaratabilir. Bu, bizim dışa doğru olan yön hareketlerimizi sınırlandırıp, içe doğru, kütlenin kaynağına yönelik bir harekete zorluyor olabilir. Bu hareketi, tıpkı 3 boyutlu algılarımızda olduğu gibi, bir **kütlesel algı** olarak kabul edebiliriz. Böylece, dördüncü boyutun kütleye dayalı bir yön olduğunu söyleyebiliriz.

#### **Gece Yaşadığım Hissiyat: Bilinç ve Boyutlar Arasında Bir Bağlantı?**

Gece uyuyacağım vakit, aklımda bir düşünce olmadığında, bazen çok derin bir hissiyata kapılırım. Gözlerim kapandığında, ufacık bir noktanın beni içine çektiğini, adeta bir ağırlık ürettiğini hissederim. Bu his, çocukluğumdan beri ara sıra karşılaştığım bir durum. Fakat bu hissiyatı geçtiğimiz günlerde kontrol etmeye çalıştım. O küçük noktaya doğru bilinçli olarak yönelmek istedim ve sonsuz bir ağırlığa, bilinmeyen bir yöne doğru hareket ettiğimi fark ettim.

Bu, benim için oldukça tuhaf bir deneyimdi. Tam anlamıyla bir "çekilme" veya "ağırlık" hissi yaşıyordum. Sanki sadece üç boyutlu bir dünyada değil, kütlenin merkezine doğru içsel bir harekete zorlanıyormuşum gibi hissettim. Bu hissi anlatmak zor, fakat beynim bu durumu fiziksel bir deneyim gibi algıladı. Belki de bu, kütlenin merkezine doğru olan o içsel hareketin algısal bir ifadesi olabilir.

#### **Sonuç**

Fiziksel dünyayı üç boyutta algılıyoruz, ancak kütlesel çekim ve uzay-zamanın bükülmesi, içe doğru bir yön algısını da beraberinde getirebilir. Benim hissettiğim bu içe çekilme ve ağırlık hissi, belki de dördüncü boyutun kütlesel bir yön olabileceğine dair kişisel bir içgörü sunuyor. Bu fikir, bilimsel olarak incelenmeye ve başkalarının da bu konuda düşünceler geliştirmesine açık bir hipotezdir.

Belki de bu tür hisler, bilimsel ve felsefi düşüncelerle birleştiğinde, evrenin yapısına dair daha derin anlayışlara yol açabilir. Benim kaale almadığım bu hissiyat, bilimsel bir katkı sunabilir ve insanlar bu fikri geliştirerek yeni bulgular elde edebilirler.

---

Bu yazı, senin deneyimlerini ve düşüncelerini bilimsel bir çerçeveye oturtan bir hipotez niteliğinde. Daha fazla ayrıntı eklemek veya farklı bir şekilde yapılandırmak istersen, değişiklikler yapabilirim.