Bizimle Büyüyen Şarkılar: Hangi Şarkıyı Ömrümüz Boyunca Seveceğimizi Yaşımız Belirliyor!

Eğer yaşıyorsanız, müzik dinlemişsinizdir. Müzik dinlediyseniz, belirli müzikleri diğerlerine tercih ediyorsunuzdur. Ve en azından birkaç arkadaşınız varsa, hayatınızın bir evresinde onlarla müzik zevkleriniz konusunda tatlı (veya sert) bir kavgaya tutuşmuşsunuzdur. Örneğin biriniz Nickelback hayranı olabilir; diğerinizse nefret ediyor olabilir. Biriniz arabesk müziği dinlendirici bulurken, diğeriniz "kıroca" bulabilir. İyi ama neden? Neden müzik zevklerimiz bu kadar farklı? Ve daha önemlisi, veri bilimi bu zevklerle ilgili neler söyler? Örneğin, doğduğumuz yılın müzik zevkimiz veya hangi müzisyenlere hayranlık duyduğumuz ile herhangi bir bağlantısı var mı?

Veri Bilimi Işığında Müzik Zevkleri

Günümüzde Spotify ve iTunes gibi teknolojilerin varlığı, müzik zevklerine yönelik veri analizini fazlasıyla kolaylaştırıyor. Belki tek tek bireylerin değil ama, devasa kitleler halinde insanların müzik keyiflerini, yaş veya ülke gibi bazı demografik bilgilerle eşleştirerek analiz etmek mümkün.

Bu konuya merak duyan ekonomist ve veri analizi uzmanı Seth Stephen-Davidowitz, Spotify verilerini kullanarak bir büyük veri analizi yapmaya karar verdi. Sonuçlar oldukça ilgi çekici.

Ömrünüz Boyunca Ne Dinleyeceğinizi 13-14 Yaşınızda Dinledikleriniz Belirliyor!

Konuyla ilgili ilgi çekici ilk bulgu, ömrümüz boyunca severek dinleyeceğimiz müzik tercihlerinin 13-14 yaşlarında şekilleniyor. Bu, birebir aynı grubu ölene kadar dinlemek demek değil; daha ziyade, birbiriyle ilişkili olan grupların genel kategorilerine bir yakınlık duyma ile ilgili.

Ayrıca kadınlarda bu yaş 13'e daha yakın (ama özellikle 11-14 yaşlarında), erkeklerde ise 14'e daha yakın (ama özellikle 13-16 yaşlarında). Yani kadınların müzik tercihleri biraz daha erken yaşlarda oturuyor.

Seth Stephens-Davidowitz, The New York Times

Bunu tekil şarkıların ne zaman aşırı popülerleştiğine bakarak tespit etmek mümkün. Örneğin Radiohead'in meşhur Creep şarkısını ele alın. 2018 yılı itibariyle 38 yaşında olan; yani 1980 doğumlu olan ve şarkının ilk defa yayınlandığı 1993 senesinde 13 yaşında olan erkekler arasında bu şarkı en popüler 164'üncü şarkı. Ancak bundan sadece 10 sene önce (yani 1970 yılında) veya 10 sene sonra (yani 1990 yılında) doğan erkekler arasında şarkı, ilk 300'e bile giremiyor.

İşte bu şekilde 1960-2000 yılları arasında Billboard listelerine girmeyi başarmış tüm tekil şarkıları analiz ettiğimizde, çeşitli örüntüler de belirmeye başlıyor.

Çocukken Sevdiklerinizi, Ömür Boyu Seversiniz!

Hangi şarkıya elinizi atarsanız atın, Creep'te olana benzer bir durumla karşılaşırsınız. Bir grup insan 13-14 yaşındayken çıkan ve popüler olan şarkılar, o kişiler hangi yaşta olurlarsa olsunlar o grup arasında popüler kalmaya devam ediyor. 2018 yılı itibariyle, birkaç örneğine bakalım:

• Janet Jackson'ın 1993 yılında yayınladığı That's The Way Love Goes şarkısı, şu anda 38 yaşında olan kadınlar arasında en popüler. Bu kadınlar, şarkı ilk yayınladığında 11 yaşındaydılar.
• The Cure'un 1987 yılında yayınladığı Just Like Heaven şarkısı, şu anda 41 yaşında olan kadınlar arasında en popüler. Bu kadınlar, şarkı ilk yayınladığında 11 yaşındaydılar.
• Roy Orbison'ın 1964 yılında yayınladığı Oh, Pretty Woman şarkısı, şu anda 69 yaşında olan kadınlar arasında en popüler. Bu kadınlar, şarkı ilk yayınladığında 17 yaşındaydılar.
• Savage Garden'ın 1997 yılında yayınladığı Truly, Madly, Deeply şarkısı, şu anda 38 yaşında olan erkekler arasında en popüler. Bu erkekler, şarkı ilk yayınladığında 18 yaşındaydılar.
• Von Morrison'ın 1970 yılında yayınladığı Crazy Love şarkısı, şu anda 63 yaşında olan erkekler arasında en popüler. Bu erkekler, şarkı ilk yayınladığında 16 yaşındaydılar.
• Ray Charles'ın 1962 yılında yayınladığı I Can't Stop Loving You şarkısı, şu anda 72 yaşında olan erkekler arasında en popüler. Bu erkekler, şarkı ilk yayınladığında 17 yaşındaydılar.

Seth Stephens-Davidowitz, The New York Times

Bazı Sonuçlar Oldukça Beklendik...

Elbette bu tarz mini-araştırmaların bazı sonuçları oldukça beklendik olabilmektedir. Örneğin Coolio'nun Gangsta's Paradise şarkısının günümüzde 70 yaşında olan kadınlar arasında hiç popüler olmaması şaşırtıcı değildir.

Benzer şekilde, bir insanın müzik zevklerinin 10'lu yaşlarında belirlenmesi de birçoklarına o kadar da şaşırtıcı gelmeyebilir. Ancak böylesine sıradan bir sağduyuyu, büyük bir veri setine bakarak doğrulamak her zaman ilham ve heyecan vericidir.

Ayrıca bunu yazarken arkada Metallica'dan sırasıyla King Nothing ve Wherever I May Roam çalıyor olması sadece bir "tesadüf" olamaz, öyle değil mi?

Müziği Neden Severiz?

Hayatımızın müzikle bu kadar iç içe olmasının birçok nedeni var. Müzik, paylaşılan kültürün en önemli unsurlarından birisi; dolayısıyla ortak müzik zevklerini paylaştığınız kişilerle yakınlaşmanız çok olası. Bu da, belirli bir gruba (örneğin "rockçılar", "punkçılar", "death metalciler", "klasik müzikseverler", "arabeskçiler", vb.) aidiyet hissini güçlendirir.

Ancak müziğe duyulan derin ilginin nedenlerinden birisi, müziği işleyen beyin bölgelerinin aynı zamanda seks, yemek, uyuşturucu kullanımı gibi keyif veren davranışlarla ilişkili görevleri denetleyen bölgeler olması da olabilir. Yani iyi bir müziğe ritm tutabilen kişiler, tıpkı seks yaparken veya karınlarını doyururken hissettikleri duyguları yaşıyorlar.

Beynimizde bir "müzik merkezi" bulunmuyor ve siz müzik dinlerken beyninizin birçok bölgesi aynı anda bu faaliyete yönelik bilgileri işliyor. Örneğin bir şarkının harmonisine odaklanan bir kişide, sağ beynin temporal bölgesindeki aktivite artıyor. Bu bölge, yüksek bilişsel fonksiyonlarımızı denetleyen frontal bölge ile birlikte çalışarak şarkıya yönelik bilgileri işliyor. Dolayısıyla bir besteyi dinleyip ondan yüksek miktarda keyif almak; biz insanların fazlasıyla gelişmiş beyinlerinin bir ürünü olabilir. Diğer hayvanlarda müziğe ritm tutmak gibi temel davranışlar sergilense de, bir Beethoven bestesinde gözleri dolan bir hayvan bugüne kadar tespit etmedik.

Kim bilir... Belki de 9. senfoni, Saint Bernard cinsi bir köpek veya bir yunus için işkence gibidir.