Beyninizi Sağlıklı Tutmanın 3 Yolu!

Beyniniz oldukça muhteşemdir: Yaklaşık 100 milyar sinir hücresi, hızlı ve çevik bir şekilde düşünebilmeniz için birlikte çalışır. Fakat tıpkı vücudun geri kalanı gibi, biraz yaşlandığınızda beyniniz de o kadar güçlü olmayabilir. Örneğin bir şeyleri hatırlamak için not almak zorunda kalıyor, randevuları unutuyor ya da televizyondaki konuşmayı veya eylemi zorlanmadan takip edemiyor olabilirsiniz. Neyse ki, beyninize egzersiz yaptırmak da mümkün. Norveç Bilim ve Teknoloji Üniversitesi (NTNU) Psikoloji Bölümü profesörü Hermundur Sigmundsson şöyle söylüyor:

Sinir sistemimizin anahtarları, gri ve beyaz maddedir.

Gri madde, sinir hücrelerinden (veya nöronlardan) ve dendritlerden oluşuyor. Beyaz madde ise, hücreler (miyelinli aksonlar) arasındaki bağı sağlıyor ve sinyallerin iletim hızına ve dağılımına katkıda bulunuyor.

İyi Bir Beyin Sağlığına Üç Faktör Katkıda Bulunuyor!

Brain Sciences dergisinde son yayımlanan makale, beyin sağlığı alanındaki önceki araştırmalardan bildiklerimizin çoğunu bir araya getiriyor. Araştırmacılar, teorik perspektif makalelerinde kapsamlı olmak için büyük çaba sarf ettiler ve gri ve ak maddemizi nasıl formda tutacağımızla ilgili 101 farklı makaleyi incelediler. Sigmundsson şöyle söylüyor:

Beyninizi en iyi şekilde tutmak istiyorsanız, üç faktör öne çıkıyor.

Faktörler şunlar:

1. Fiziksel egzersiz,
2. Sosyal olmak,
3. Yoğun ilgi alanlarına sahip olmak (yani yeni şeyler öğrenmen ve yeni mücadelelerden kaçmamak).

1. Hareket!

Bu, muhtemelen hepimiz için en büyük zorluk. Çok fazla oturursanız vücudunuz tembelleşiyor. Malesef, aynısı beyin için de geçerli. Sigmundsson ve meslektaşları şöyle söylüyor:

Aktif bir yaşam tarzı, merkezi sinir sistemini geliştirmeye ve beynin yaşlanmasına karşı koymaya yardımcı oluyor.

Bu yüzden sandalyede sıkışıp kalmamak çok önemli. Bu, çaba gerektiriyor; ancak bunun farklı bir yolu da yok. Eğer masa başı bir işiniz varsa, okula gidiyorsanız veya işiniz bittiyse fiziksel olarak da dâhil olmak üzere kendinizi harekete geçirmelisiniz.

2. İlişkiler!

Bazılarımız yalnızken veya sadece birkaç kişiyle beraberken kendimizi en mutlu hissederiz. Yazar–filozof Jean Paul Sartre'ın ifadesiyle "cehennemin başka insanlar olduğunu" biliyoruz (onun versiyonu kuşkusuz biraz daha karmaşıktı). Ancak bu bakımdan, kendinizi güçlendirmeniz gerekiyor. Sigmundsson şöyle söylüyor:

Diğer insanlarla ilişkiler ve onlarla etkileşim kurmak, beynin yavaşlamasını engelleyebilecek bir dizi karmaşık faktöre katkıda bulunuyor.

Konuşma ve fiziksel temas gibi diğer insanlarla birlikte olmak, iyi beyin fonksiyonlarını destekliyor.

3. Tutku!

Bu son nokta kişiliğinizle alakalı olabilir. Ancak buraya kadar okuduysanız, zaten gerekli temele sahip ve muhtemelen öğrenmeye istekli olma ihtimaliniz yüksek. Sigmundsson şöyle söylüyor:

Tutku veya bir şeye çok ilgi duymak, bizi yeni şeyler öğrenmeye yönlendiren belirleyici ve itici faktör olabilir. Zamanla bu, sinir ağlarımızın gelişimini ve sürekliliğini etkiliyor.

Meraklı olun. Pes etmeyin ve her şeyin her zaman aynı şekilde ilerlemesine izin vermeyin. Daha önce hiç yapmadığınız bir şeyi yapmak için asla çok yaşlı değilsiniz. Belki de yeni bir müzik aleti çalmayı öğrenmenin zamanı gelmiştir.

Kullan ya da Kaybet!

Sigmundsson, kapsamlı makale üzerinde Stavanger Üniversitesi'nde yüksek lisans öğrencisi Benjamin H. Dybendal ve doçent Simone Grassini ile işbirliği yaptı.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Neden Desteğe İhtiyacımız Var?

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Destek Ol

Araştırmaları, vücut için olduğu gibi beyin için de benzer bir tablo sunuyor: Beyninizi çalıştırmalısınız ki çürümesin - veya dedikleri gibi: "Kullan ya da kaybet." Sigmundsson sözlerini şöyle tamamlıyor:

Beyin gelişimi, yaşam tarzıyla yakından bağlantılı. Fiziksel egzersiz, ilişkiler ve tutku; yaşlandıkça beynimizin temel yapılarını geliştirmeye ve sürdürmeye yardımcı oluyor.