Beyin Kanserine Sahip Kişinin Kafatası Fosili, Mısır Tıbbına Dair izler Taşıyor!

4.000 yıldan daha eski bir kafatası üzerindeki makas kesikleri, eski uygarlıklardaki insanların, bugün de hâlâ boğuştuğumuz bir sorun olan beyin kanserini tedavi etmeye çalıştıklarının bir göstergesi!

Hastalık oranlarındaki dalgalanmalar, yaratıcı tedaviler ve Beyaz Saray'daki 'moonshot' söylentileri kanserin modern bir bela gibi görünmesine neden olabilir. Ancak yeni bir keşif, insanların hastalıklarla nasıl başa çıktığını ve Antik Mısır dönemine kadar uzanan tedavi arayışını ortaya koyuyor.

İspanya'daki Santiago de Compostela Üniversitesinde bir paleopatolog olan Edgard Camaros liderliğindeki bilim insanları bir Mısırlıya ait yaklaşık 4,600 yıllık kafatasını incelerken kafatası üzerinde beyin kanseri ve tedavisine ilişkin izlere rastladılar. Bu konuda Dr. Camaros şöyle söylüyor:

Odada rahatsız edici bir sessizlik vardı, çünkü yaptığımız keşfin öneminin farkındaydık.

Dr. Camaros ve çalışmanın diğer yazarları olan Almanya'da bulunan Tübingen Üniversitesinden Tatiana Tondini, İspanya'daki Sagrat Cor Üniversite Hastanesinden Alber Isidro, bir mikroskop kullanarak kafatasının kenarlarında bulunan ve daha önceki araştırmacıların kanserli beyin hücreleri ile ilişkilendirdiği düzinelerce lezyonu çevreleyen kesik izleri buldular. Bu keşif, Frontiers in Medicine dergisinde 29 Mayıs 2024'te Antik Mısırlıların beyin kanseri üzerinde cerrahi işlem kullanarak çalıştığını öne süren bir araştırmada yayımlandı. Eğer gözlemlenen kesikler kişi hayattayken yapıldıysa, antik doktorlar bu kişiyi tedavi etmeye çalışmış bile olabilirler.

Bu yeni keşif, sadece Mısır tıbbına dair bilimsel bilgilerimizi genişletmekle kalmıyor, aynı zamanda insanlığın kanseri tedavi etmeye yönelik belgelenmiş girişimlerini zaman çizelgesinde 1000 yıl kadar geriye de çekiyor.

Kanser, dünyada var olduğumuz andan itibaren başımıza bela olmuştur. Hatta Dünya'da uzun zaman önce yaşamış olan diğer canlılara da ıstırap çektirmiştir. Dr. Camaros bu konu hakkında şunları söylüyor:

Kanser yaşamın kendisi kadar yaşlıdır, üstelik dinozorlar bile kanser yüzünden acı çekmiştir.

The New York Times

The New York Times

Dr. Camaros gibi paelopatologlar, hastalığın evriminin yanı sıra onu anlamaya veya tedavi etmeye yönelik girişimleri de incelemektedir. Mesela tarih öncesi dönemde, insanların bugün var olmayan kanser türlerine yakalandığını biliyoruz. Dr. Camaros ve ekip arkadaşları kanserin bin yıllar boyunca değişen doğasını çözmenin bugünün kanser tedavisini tasarlamaya yardımcı olabilecek bilgileri açığa çıkarabileceğini umuyor.

Muhtemelen kanseri iyi anlayamamış olsalar da Mısır'da tıp, antik dünyanın kalanına kıyasla ileri düzeydeydi. Yaklaşık 3,600 yıl önce yazılan ve "Edwin Smith Papirüsü" olarak bilinen Mısır yazması bir belge, bazı araştırmacıların bir kanser vakası olduğunu düşündüğü bir olay hakkında bilgiler içeriyordu. Bu yazıda sorunun "tedavisi olmayan ciddi bir hastalık" olduğundan bahsedilmişti.

Antik Mısır'da insanlar, kafatasları üzerinde başka şekillerde de ameliyatlar yapmıştı. Dr. Camaros'un ekibi yürüttükleri çalışmada ayrıca 2,600 yıllık bir kafatası üzerinde travmatik bir yaralanma sonrası başarılı bir tedavi uygulandığına yönelik kanıtlar bulduklarını bildirdiler.

Ayrıca Dr. Kirkpatrick, hastalığa dair eski tarihsel kanıtların belgelenmesi dışında çalışmanın bir başka faydası daha olduğunu söylüyor:

Bu çalışma kanserin modern bir hastalık olmadığını da hatırlatıyor, ki bu şu anda kanserden etkilenen ve yaşam tarzlarının kanserin gelişiminde oynadığı rol konusunda endişe duyanların suçluluk duygusunu hafifletmeye yardımcı olabilir.

Her ne kadar Antik Mısırlılar kanseri yeterince anlayamamış olsa da tıbbi bilgileri antik dünyanın diğer medeniyetlerine göre daha derinlikliydi. Araştırmacılar, kafatasındaki cerrahi işlemlerin izlerini hastanın ölümünden önce mi yoksa sonra mı olduğunu belirlemenin imkânsız olduğunu söylüyor. Birçok kanser kemiklere bir etkisi olmadan yumuşak dokularda ortaya çıkıyor. Bu da bilim insanları için bir zorluk oluşturuyor, çünkü fosil kayıtlarında genellikle çoğunlukla sadece kemikler bulunuyor. Dr. Camaros keşif ile ilgili düşüncelerini şu şekilde dile getiriyor:

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Neden Desteğe İhtiyacımız Var?

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Destek Ol

Bütün bu engellere rağmen yapılan bu keşif, bilim insanlarına ne aramaları gerektiği konusunda yeni bir bakış açısı kazandırdı.

Dr. Camaros gelecekte Kenya'daki antik yerleşim yerlerinde benzer kanıtlar aramayı planlıyor ve son olarak şunu söylüyor:

Bunun örneklerden sadece biri olduğuna eminim.