Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat

Besin Tercihlerimiz Genlerimiz Tarafından Belirlenmiş Olabilir mi?

Sağlığımız Açısından Zararlı Olduğunu Bildiğimiz Halde, Neden Bazı Besinleri Sürekli Yemek İsteriz?

4 dakika
4,121
Besin Tercihlerimiz Genlerimiz Tarafından Belirlenmiş Olabilir mi? Vitagene
Podcast
6:30
Anıl Şahinbaş
Seslendiren
15
  • İndir
  • Dış Sitelerde Paylaş
Tüm Reklamları Kapat

İnsanların tat alması, burunda ve ağızda yer alan özelleşmiş reseptörler ile gerçekleşir. Reseptörler sadece özelleştiği tadı algılar. Kişi bir besin yediği zaman, beyin, tat ve koku resöptörlerinden gelen sinyalleri birleştirip ''lezzet'' algısını oluşturur.

İnsanların tatlı, ekşi, acı, tuzlu, umami ve yağlı tadı (oleogustus) algılayabilmesi için dillerinde 2000 ile 5000 arasında tat tomurcuğu (papilla) bulunur ve her tomurcukta, 50 ile 100 arasında reseptör proteini bulunur. Aromayı algılayabilmek için ise 400 civarında reseptör proteini vardır. Bu reseptör proteinleri, DNA'da belirtilen kodlara göre sentezlenir. Yani genetik kodumuz doğrudan tat almamızla ilişkilidir.

Beslenme ile genetik bilim dallarını birleştiren bilim dalı ''Nutrigenetik''dir.
Beslenme ile genetik bilim dallarını birleştiren bilim dalı ''Nutrigenetik''dir.
DNAfit

2004 yılında, Amerikalı araştırmacılar, koku reseptörlerinin DNA'daki varyasyonlara bağlı olarak yerlerinin ve şekillerinin değişebildiğini açıkladılar. Bu yüzden, farklı insanlar tatları farklı algılayabilirler. Farklı tatlara özgü reseptörlerin sentezlenmesini sağlayan bazı genler tespit edilmiştir. Mesela tatlı reseptörlerinden TAS1R2 ve TAS1R3 genleri sorumludur.

Tüm Reklamları Kapat

Genetik Kodlarımız Yüzünden Acıyı Seviyor Olabilir miyiz?

Tıpkı farklı görüş yeteneklerine sahip olması gibi, insanlar tatları da farklı şekillerde algılar. Birçok tat testi, insanların tat algısını ölçmekte kullanılmaktadır. Bu testlerle hangi tadı daha yoğun olarak algıladığınıza ya da dilinizin gönderdiği tat uyarılarını beyninizin nasıl algıladığına bakılır. İnsanlar tarafından algılanan tatlardan birinin, daha baskın bir şekilde hissedilmesi tamamen dilimizdeki o tada özelleşmiş tat tomurcuklarının sayısına ve ilgili proteinin bulunmasına bağlıdır.

Dile yakından bakıldığında tat tomurcukları rahatça görülebilir.
Dile yakından bakıldığında tat tomurcukları rahatça görülebilir.
The Conversation

Acı, tatlı ve umami tatlar, ''G proteini kenetli reseptörleri'' (G protein-coupled receptor) adı verilen bir reseptör grubu aracılığı ile algılanır. DNA'larımızda, bütün tat reseptörlerini ve proteinlerinin sentezlenmesini sağlayan bir gen bulunur. Örneğin, acı tadı algılamamızdan sorumlu proteinleri sentezleyen TAS2R gen ailesidir ve bu genlerden insan vücudunda 43 tane bulunur. Ayırt edici bir tat olduğu ve genetik kodları bilindiği için tat algısının ölçülmesinde genellikle acı tat kullanılır.

Bu test için aslında bir hipertiroidi ilacı olan propiltiourasil (6-n-propylthiouracil) ya da kısaca PROP kullanılır. Testte, katılımcılardan belirli oranlarda PROP emdirilmiş deney kağıtlarının tadına bakmaları istenir ve verdikleri tepkilere göre şu üç gruptan birine dahil edilirler.

  • Süper tat alıcılar (super-tasters): PROP'u yoğun derecede acı ve tiksindirici bulan katılımcılar.
  • Orta tat alıcılar (medium-tasters): PROP'u hafif acı bulan ama bunu önemsemeyen katılımcılar.
  • Hiç tat almayanlar (non-tasters): PROP'u algılamayanlar ve algılamadıkları için telaşlanan katılımcılar.

Bu testten de anlaşılacağı üzere, genlerimizin tat algısında önemli bir payı vardır. Ancak acı tat ile ilgili diğer tatlarda olmayan bir durum vardır. Acı tat reseptörleri, ilk insanları toksik maddelerden korumak için evrimleşmiştir. Bu yüzden insanlar arasında acı tadı çekici bulmak yaygın olarak görülen bir şey değildir. Yalnız burada bahsedilen acı tat, biber acısından ziyade olgunlaşmamış bir tat olan acıdır (İngilizcede "bitter").

Tüm Reklamları Kapat

Uzun süre demlenmiş kahve, ''bitter'' tada örnek olarak verilebilir.
Uzun süre demlenmiş kahve, ''bitter'' tada örnek olarak verilebilir.
Kitchn

Genlerimiz Besin Tercihlerimizde Rol Oynuyor mu?

Anoreksiya nervoza ya da blumia nervoza gibi yeme bozukluğu bulunan kişilerde, bazı gen defektlerinin bu yeme bozukluklarına yol açtığı 2017'den önceki çalışmalarda gösterilmiştir ancak sağlıklı bireylerde genlerin besin tercihlerine etkisine dair bir çalışma yapılmamıştır. 22-26 Nisan 2017 tarihleri arasında, Amerika'nın Şikago eyaletinde ''Deneysel Biyoloji'' adı altında her yıl farklı şehirlerde düzenlenen bir toplantı gerçekleştiriliyor. Madrid Özerk Üniversitesi'nden Silvia Berciano bu toplantıda yaptığı sunumda bu konu ile ilgili yapılan yeni çalışmalar hakkında şunları söylüyor:

Birçok insan çok istese bile günlük yeme alışkanlıklarını değiştirmekte zorluk yaşar. Çünkü bir plan ya da hedef doğrultusunda yaptığımız diyet değişiklikleri, günlük işlerimizi yapmaktan ve dilediğimiz besini seçmekten bizi alıkoyar. Bizim çalışmamız beynimizde bulunan genlerimizin besin alımımızı ve diyet tercihlerimizi nasıl etkilediğini gösteren ve sağlıklı insanlar üzerinde yapılan ilk çalışmadır.

Bu çalışmada, araştırmacılar 818 Avrupa kökenli erkek ve kadının genlerini analiz ettiler ve bir anket aracılığı ile diyet alışkanlıkları hakkında bilgi aldılar. Çalışma sonucunda, araştırmacıların üzerinde çalıştığı genlerin anlamlı bir şekilde kişinin besin seçimlerinde rol oynadığı gösterildi. Örnek olarak, oksitosin reseptör geninin birçok formu ile yüksek düzeyde çikolata alımı ilişkilendirildi. Aynı şekilde, obezite ile ilişkilendirilmiş bir genin de sebze ve lif alımında rol oynadığı bulundu. Çalışmada spesifik olarak adı verilmeyen birçok genin de tuz ve yağ alımı ile ilişkili olduğu bulundu.

Sonuç

Son yıllarda yapılan bu çalışmaların, kişilerin toplumda yaygın görülen diyabet, kardiyovasküler hastalıklar ve kanser gibi kronik hastalıklara yakalanma riskini düşürecek yeni diyetlerin ve terapilerin geliştirilmesine yönelik kullanılabileceği düşünülüyor.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
59
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 19
  • Muhteşem! 6
  • Merak Uyandırıcı! 6
  • Bilim Budur! 4
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 1
  • Güldürdü 1
  • İnanılmaz 1
  • Umut Verici! 1
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 31/10/2024 09:20:46 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/8039

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Yaşamın Başlangıcı
Mikoloji
Maske
Olumsuz
Enzim
Gerçek
Gelişim
Tekillik
Biyografi
Öğrenme
Koruma
Doğa Yasaları
Mit
Veri Bilimi
Karanlık Enerji
Tür
Kartal
Köpek
Canlı Cansız
Memeli
Biyocoğrafya
Teknoloji
Hayvanlar Alemi
Devir
İletişim
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Kafana takılan neler var?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
C. Çolak, et al. Besin Tercihlerimiz Genlerimiz Tarafından Belirlenmiş Olabilir mi?. (13 Kasım 2019). Alındığı Tarih: 31 Ekim 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/8039
Çolak, C., Sever, M. Ç. (2019, November 13). Besin Tercihlerimiz Genlerimiz Tarafından Belirlenmiş Olabilir mi?. Evrim Ağacı. Retrieved October 31, 2024. from https://evrimagaci.org/s/8039
C. Çolak, et al. “Besin Tercihlerimiz Genlerimiz Tarafından Belirlenmiş Olabilir mi?.” Edited by Meltem Çetin Sever. Evrim Ağacı, 13 Nov. 2019, https://evrimagaci.org/s/8039.
Çolak, Canberk. Sever, Meltem Çetin. “Besin Tercihlerimiz Genlerimiz Tarafından Belirlenmiş Olabilir mi?.” Edited by Meltem Çetin Sever. Evrim Ağacı, November 13, 2019. https://evrimagaci.org/s/8039.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close