Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Benandanti ve Cadılar: Tarih Sayfalarında Gizli Kalmış Bir Orta Çağ Tarım Kültü

Benandanti ve Cadılar: Tarih Sayfalarında Gizli Kalmış Bir Orta Çağ Tarım Kültü Weird Italy
5 dakika
3,403
Tüm Reklamları Kapat

Benandanti, 16. ve 17. yüzyıllarda varlığını sürdürmüş bir tarım kültüdür. Kuzey İtalya'nın Friuli bölgesinde yaşamış Benandenteler, arkaik özellikleriyle göze çarpan bir topluma mensupturlar. Friuli bölgesi, jeopolitik konumu itibariyle de mezhep çatışmalarının yaşandığı, birçok yöresinde köylülerin gizli dini toplantılar gerçekleştirdiği bir yerdir.

Engizisyon tarafından, "Hristiyan ahlakına aykırı davranmak" bahanesiyle "sapkınlık" ile suçlanan Friuli toplumu, sayısız davayla uğraşmıştır. Engizisyon mahkemesinin suçlamaları, yargılanan sanığın tutumuna göre çeşitlilik göstermektedir: Luthercilik, cadılık, kü­fürbazlık, Anabaptizm (Roma Kilisesini şeytani olmakla suçlamak, vaftiz törenine karşı çıkmak vb. Hristiyanlığa uymayan birtakım düşünceleri savunan radikal bir reform hareketi), Benandanti mensubu olmak…

Tüm Reklamları Kapat

Mikrotarihin alanına giren "benandanti" örgütü, Avrupa'daki cadılık tarihinin mihenk taşlarından biri olmasına rağmen uzun müddet göz ardı edilmiştir. Benandanti'yi halk kültürü kapsamında ele alan kişi ise, İtalyan Rönesansı Araştırmaları Profesörü Carlo Ginzburg olmuştur. Böylece, yıllar boyunca tarihin tozlu sayfalarında kalmış bu gizli topluluk, günyüzüne çıkarılmıştır.

Hans Baldung tarafından 1508 yılında yapılmış "Cadılar" tablosu
Hans Baldung tarafından 1508 yılında yapılmış "Cadılar" tablosu
ArtsDot.com

İlk Benandente'lerden Biri: Paolo Gaspurotto

Friuli bölgesindeki Iassico (veya şimdiki adıyla Giassìcco) köyünde, 1575 yılında yaşamış Katolik rahip Don Bartolomeo Sgabarizza, Benandanti toplumundan ilk haberdar olan kişi olmuştur. Rahip Sgabarizza'nın yanına gelen bir değirmenci, hasta oğlunu mucizevi bir şekilde tedavi eden bir adamdan bahsetmiştir. Değirmenci, oğluna büyü yapıldığını iddia etmiş ve söz konusu büyücünün Paolo Gaspurotto adlı bir adam olduğunu dile getirmiştir. Meraklanan rahip Sgabarizza, Gaspurotto ile konuşmaya gitmiştir. Rahiple konuşmasında kendini bir "Benandante" olarak tanıtan Gaspurotto, şeytanlar veya cadılar tarafından lanetlenen çocukları kurtarma görevini üstlendiğini söylemiştir. Ardından, rahibe, Benandanti'nin ritüellerini açıklamıştır.

Tüm Reklamları Kapat

Gaspurotto'nun tanımına göre Benandanti, en geniş anlamıyla, Friulilerin tarım mahsullerini cadılara karşı korumak için savaşan bir topluluktur. Yılda dört kez yapılan bu savaş, "Üçer Günlük Dört Mevsim Orucu" olarak adlandırılan dönemin perşembe günlerinde yapılmaktadır. Savaşın yapıldığı yer ise kaynaklarda "Yehoşafat Vadisi" olarak yer almıştır. Eski Ahit'e göre Tanrı'nın bütün ulusları yargılamak için toplanacağı yer olan bu vadide, ekinlerin doğurganlığını korumak için cadılara karşı savaşılmaktadır.

Gece Savaşları'nda putperest cadılarla savaşan bir benandantenin resmi
Gece Savaşları'nda putperest cadılarla savaşan bir benandantenin resmi
The Encyclopedia of Witches and Witchcraft, by Rosemary Ellen Guiley, Checkmark Book, 1989

Gaspurotto'nun bir Benandente olduğunu öğrenen rahip, bunu bir "cadılık faaliyeti" olarak değerlendirmiş ve doğruca Engizisyon'a ihbarda bulunmuştur. 16. yüzyılda cadılık üzerine düşünceler ise iki kutba ayrılmıştı: Engizisyoncuların büyük kısmı cadılığı şeytani bir komplo olarak görürken, Orta Çağ'ın eski bakış açısına sahip kimi muhafazakarlar, cadıları putperest hurafelere inanan aptallar olarak değerlendirmektedir. Rahip Sgabarizza'nın ihbarda bulunduğu Engizisyoncu ise cadıları "putperest kimseler" olarak kabul etmektedir. Giulio d'Assisi adlı bu Engizisyoncu, sorgusu sırasında Gaspurotto'yu şiddet ya da işkenceye başvurmaksızın dinlemiştir. Engizisyoncu, Gaspurotto’nun Benandanti'yi savunan ifadesini aldıktan sonra ise bu saçmalıkları bir daha dile getirmemesi şartıyla onu serbest bırakmıştır.

Ancak, Gaspurotto, 5 yıl sonra yeniden Engizisyon tarafından mahkemeye çağrılmıştır. Bu kez hapis cezasına çarptırılmış; fakat Engizisyonculara, onlarla ittifak kurmayı önermesi üzerine kurtulmuştur. Nitekim, mahkemeye getirilen sanıkları cadılıkla itham eden Gaspurotto, Engizisyon'un gözüne girmiştir. Buna rağmen Engizisyon mahkemesi kadrosu değiştiği için, ara ara Tanrı'ya karşı çıkmakla suçlanmış ve çeşitli cezalara çarptırılmıştır. Uzun duruşmalardan sonra suçsuzluğu resmen kabul edilmiş ve daimi olarak serbest bırakılmıştır.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Şamanist Esintiler

Tarımla geçimini sürdüren bir topluluk olan Benandanti, Hristiyan olmadan önce şamanist ve putperest bir toplumdur. Sonradan Hristiyan olmuşlar ve Üçer Günlük Mevsim Süreci boyunca Katolik kilisesi için oruç tutmaya başlamışlardır. Oruç tutan Benandanteler, bu zamanda ruhlarının geceleyin bedenlerini terk ederek diğer ruhlarla buluştuğu, bir arada oynayıp gezdiklerini söylemişlerdir. "Maladanti" (putperest cadılar) adını verdikleri cadılar, sorgum saplarıyla savaşırken; Benandanti, silah olarak rezene dalları kullanmıştır.

Kimi kaynaklarda, zamanla şamanizmden çıkan Benandenteler için putperest cadılarla savaşan "Hristiyan cadılar" ifadesi de kullanılmaktadır. Buna karşın, benandanti kültü, yer yer şamanist ögeler barındırmaya devam etmektedir.

O. von Lode tarafından 1767 yılında çizilmiş, Sami davullu bir şamanın resmi
O. von Lode tarafından 1767 yılında çizilmiş, Sami davullu bir şamanın resmi
European London

Şamanizm; varlığı, birbirine indirgenemeyen iki töz (ruh ve beden) ile açıklayan Descartesçı bir yaklaşım benimsemiştir. Bu düalist karakter, büyüler yapan, ruh ve bedenle ilgilenen "cadı" kimliğiyle örtüşmektedir. Şamanistlere göre insanlar ve Tanrı arasında özel bir bağ vardır. Bu bağlamda Şamanistler, transa geçerek ruhlarıyla yeraltı ve yerüstüne yolculuklar yapmaktadırlar. Bu yolculuklar sırasında ise insanların yararına kullanacakları deneyimleri edinmektedirler. Bir hastalığın tedavisi, uğursuzluktan kurtulmak, ölümle savaş vb. amaçları olan şamanistler, insanlığa faydalı olmak istemektedirler. Ne var ki bu yaklaşım, zamanla çarpıtılarak "kara büyü" ile ilişkilendirilmiştir.

Şamanistler ve Benandanteler arasındaki en büyük benzerlik, "ruhun seyahat etmesi"dir. Transa geçen şamanistlerin ruhu, "kuş" olarak temsil edilmektedir. Uzun mesafeler kat edilen bu yolculuk, "sihirli uçuş" olarak isimlendirilmektedir. Fakat Benandenteler, saykodelik bitkiler aracılığıyla transa geçerek uzak diyarlara giden şamanistlerin aksine, bir sihir/büyü konsepti içerisinde ruhlarının bedenlerinden ayrıldığını söylemektedirler. Hapis olduğu bedenden kurtulan Benandantelerin ruhları, yerel ekinleri cadılardan korumak için "gece savaşları"na katılmaktadırlar..

Benandanti'nin Akıbeti

Benandanteler, Engizisyon mahkemesinin açtığı davalarda suçsuzluklarını savunmuş ve cadılarla savaşarak halkın iyiliği için çabaladıklarını söylemişlerdir. Ancak, bu mistik söylemler havada kalmış ve Engizisyoncular Benandenteler'in ne yaptığını tam olarak kavrayamamışlardır.

Tüm Reklamları Kapat

Uzun duruşmalar ve sorguların sonunda hem "kötü cadılar" hem de "Benandanteler" idama mahkum edilmiştir. "Maladanti"; cadılık faaliyetleri, Hristiyanlığı reddetmek, dine aykırı davranışlar sergilemek, esrarengiz faaliyetlerde bulunmaktan suçlu bulunmuştur. "Benandanti" de benzer suçlardan yargılanmasına karşın "Hristiyanlığı reddetme suçu" ithamlarda yer almamıştır. Kilise, Benandanti için "bir grup sapkın cadı" hükmünü vermiştir.

Francisco Goya tarafından 1798 yılında yapılmış "Cadıların Şabatı" tablosu
Francisco Goya tarafından 1798 yılında yapılmış "Cadıların Şabatı" tablosu
PubHist

Benandanti'nin gizemli tarihinin aydınlatılmasında, Carlo Ginzburg'a borçlu olunduğu bir kez daha belirtilmelidir. Ginzburg'a göre Benandanti, Hristiyanlıkla ilintili ve Friuli toplumunun halk kültürünü besleyen, yüzyıllık bir tarım kültüdür. Modern Avrupa’daki dominant ve itaatkar sınıfların arasındaki karşılıklı ilişkileri yakından inceleyen tarihçi, Engizisyon mahkemesi-Benandanti ilişkisini de kapsamlı bir şekilde okura tanıtmaktadır. Carlo Ginzburg'un derinlemesine incelediği Benandanti çevresinde gelişen "gece savaşları", Avrupa’nın cadılarla imtihanını kavrayabilmek için bir kilometre taşı niteliğindedir.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
36
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Merak Uyandırıcı! 12
  • Tebrikler! 5
  • İnanılmaz 5
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 4
  • Bilim Budur! 3
  • Güldürdü 3
  • Muhteşem! 2
  • Umut Verici! 2
  • Korkutucu! 2
  • Üzücü! 1
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 29/03/2024 09:37:18 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/11712

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Hızlı
Gezegen
Egzersiz
Yangın
Kuantum Fiziği
Diyet
Mavi
Antibiyotik
Balina
Evrim Tarihi
Genetik Değişim
İngiltere
Şiddet
Tür
Türlerin Kökeni
Hayatta Kalma
Gebelik
Doğal
Biyocoğrafya
Radyoaktif
Oyun
Astrofizik
Buz
İyi
Damar
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
E. Eroğlu, et al. Benandanti ve Cadılar: Tarih Sayfalarında Gizli Kalmış Bir Orta Çağ Tarım Kültü. (10 Mayıs 2022). Alındığı Tarih: 29 Mart 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/11712
Eroğlu, E., Bakırcı, Ç. M. (2022, May 10). Benandanti ve Cadılar: Tarih Sayfalarında Gizli Kalmış Bir Orta Çağ Tarım Kültü. Evrim Ağacı. Retrieved March 29, 2024. from https://evrimagaci.org/s/11712
E. Eroğlu, et al. “Benandanti ve Cadılar: Tarih Sayfalarında Gizli Kalmış Bir Orta Çağ Tarım Kültü.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 10 May. 2022, https://evrimagaci.org/s/11712.
Eroğlu, Ece. Bakırcı, Çağrı Mert. “Benandanti ve Cadılar: Tarih Sayfalarında Gizli Kalmış Bir Orta Çağ Tarım Kültü.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, May 10, 2022. https://evrimagaci.org/s/11712.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close