Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Aynştayn­yum Elementinin Bağ Mesafesi Nihayet Ölçüldü!

Aynştayn­yum Elementinin Bağ Mesafesi Nihayet Ölçüldü! NTV
Aynştayn­yum elementinin periyodik tablodaki yeri
4 dakika
1,862
Tarihi Geçmiş Haber

Bu haber 3 yıl öncesine aittir. Haber güncelliğini yitirmiş olabilir; ancak arşivsel değeri ve bilimsel gelişme/ilerleme anlamındaki önemi dolayısıyla yayında tutulmaktadır. Ayrıca konuyla ilgili gelişmeler yaşandıkça bu içerik de güncellenebilir.

Tüm Reklamları Kapat

Aynştayn­yum elementinin 1952 yılında ABD Enerji Departmanı'na bağlı Lawrence Berkeley Ulusal Laboratuvarı tarafından yapılan atomik testlerde ilk hidrojen bombasının enkazında keşfedilmesinden bu yana, bilim insanları bu element ile çok az deney yapabildi; çünkü elementin üretilmesi zordu ve element, son derece radyoaktifti. Berkeley Laboratuvarı kimyacılarından bir grup, bu elementin bazı özelliklerinin tanımlandığı ilk çalışmayı yayımlamak için bazı engelleri nihayet aşmayı başardılar ve bu durum, periyodik tablonun yedinci sırasında yer alan ve 15 radyoaktif elementten oluşan element serisi olarak bilinen aktinitler içerisinde bulunan, periyodik tabloda uranyumdan sonra gelen, neptünyumdan başlayan ve yapay yollarla üretilen kararsız elementler olarak bilinen transuranik elementlerin daha iyi anlaşılmasının kapılarını araladı.

Nature dergisinde yayımlanan "Bir Aynştayn­yum Kompleksinin Yapısal ve Spektroskopik Karakterizasyonu" adlı çalışma, Berkeley Laboratuvarından Rebecca Abergel ve Los Alamos Ulusal Laboratuvarından Stosh Kozimor tarafından ortaklaşa yürütüldü ve çalışmada, ayrıca bu iki laboratuvardan, Kaliforniya Üniversitesinden ve Georgetown Üniversitesinden yüksek lisans ve doktora öğrencileri de yer aldı. Ekip, 250 nanogramdan daha az aynştayn­yum elementini kullanarak, bir elementin diğer atomlarla ve moleküllerle etkileşimlerinin temel bir özelliği olan bağ mesafesini aynştayn­yum elementi için ilk kez ölçtü. Berkeley Laboratuvarında Ağır Element Kimyası Grubuna liderlik eden ve Kaliforniya Üniversitesi Nükleer Mühendislik Bölümünde yardımcı doçent olan Abergel şöyle söylüyor:

Tüm Reklamları Kapat

Aynştayn­yum hakkında pek fazla bir şey bilinmiyor. Bu kadar az miktarda maddeyle çalışarak inorganik kimya yapabilmemiz olağanüstü bir başarı. Bu önemli, çünkü elementin kimyasal yapısıyla ilgili ne kadar çok şey anlarsak, bu anlayışı yeni materyaller ve yeni teknolojiler geliştirmek için o kadar fazla kullanabiliriz. Bu sadece aynştayn­yum için değil, diğer aktinitler için de geçerli. Bu sayede periyodik tablo için bir gidişat belirleyebiliriz.

Kısa Ömürlü ve Yapımı Zor

Abergel ve ekibi, lüminesans spektroskopisi ve X-ışını absorbsiyonu spektroskopi deneyleri yapabilmek için on yıllar önce aynştayn­yumun keşfi sırasında mevcut olmayan ve her ikisi de ABD Enerji Departmanı'na bağlı Bilim Dairesi kullanıcı tesislerinden olan Berkeley Moleküler Dökümhanesi ve SLAC Ulusal Hızlandırıcı Laboratuvarındaki Stanford Senkroton Radyasyon Işık Kaynağı (İng: "Stanford Synchrotron Radiation Lightsource" ya da kısaca "SSLR") gibi deneysel tesisleri kullandı.

Öncelikle, örneği kullanılabilir bir şekilde almak, işin neredeyse yarısıydı. Abergel, alaycı bir biçimde bütün bu makalenin şanssız bir olay silsilesi olduğunu söyledi.

Tüm Reklamları Kapat

Madde; küriyum hedeflerinin nötronlarla bombardımana tutulması ile başlayan uzun bir nükleer reaksiyon zincirini tetikleyen, aynştayn­yumun üretilebildiği sayılı yerlerden biri olan Oak Ridge Ulusal Laboratuvarındaki Yüksek Akılı İzotop Reaktöründe üretildi. Karşılaştıkları ilk sorun, aynştayn­yumun saf halinin kullanılabilecek miktarda üretilmesi zaten olağanüstü derecede zor iken, element örneğine çok miktarda kaliforniyum elementinin bulaşmış olmasıydı.

Bu yüzden ekip, yüksek derecede radyoaktif moleküllerin yapısı hakkında bilgi edinebilmek konusunda altın standart olarak kabul edilen ve tamamen saf bir metal örneği gerektiren X-ışını kristalografisini kullanma planlarını bir kenara bıraktı. Bunun yerine, ellerindeki element örneğini kullanabilmek için yeni bir yol olarak duruma özgü araştırma tekniklerinden yararlandılar. Los Alamos araştırmacıları, bu aşamada kirli aynştayn­yum numunesi için özel bir örnek kabı hazırlayarak, kritik bir katkıda bulundu.

Ayrıca radyoaktif bozunma ile mücadele de ayrı bir zorluktu. Berkeley Laboratuvarı, deneylerini elementin en kararlı izotoplarından biri olan aynştayn­yum-254 izotopu ile yürüttü. Elementin yarı ömrü; yani yarısı bozunana kadar geçen süre, 276 gündü. Ekip koronavirüs pandemisinden önce birçok deney yürütmüş olsa da, pandemiye bağlı olarak çalışmaların durmasıyla yapmayı planladıkları takip deneyleri sekteye uğradı. Geçen yaz laboratuvara geri dönebildiklerinde ise element örneğinin çoğu bitmişti.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Aynştayn­yum elementi
Aynştayn­yum elementi
Central Datacore

Bağ Mesafesini Ölçmek Ne İşe Yarar?

Araştırmacılar yine de aynştayn­yum elementinin bağ mesafesini ölçebildiler ve elementin periyodik tablonun en altında bulunan aktinit serisinden farklı olarak gösterdiği davranışlar gözlemlediler. Abergel şunları söylüyor:

Elementin bağ mesafesinin belirlenmesi kulağa ilginç gelmiyor olabilir; ancak bir metalin diğer moleküllerle nasıl bağ kurduğu hakkında bilmek isteyeceğiniz ilk şey bu olacaktır. Bu element, diğer atomlarla ve moleküllerle ne tür bir kimyasal etkileşim kuracak?

Bilim insanları aynştayn­yum içeren bir molekülün atomik düzeninin bu görüntüsünü elde ettiklerinde, ilginç kimyasal özellikler bulmaya ve periyodik tablonun gidişatının anlaşılmasını geliştirmeye çalışabilirler. Abergel şöyle söylüyor:

Bu bilgi sayesinde aktinit serisindeki elementlerin nasıl davrandığı ile ilgili daha iyi ve geniş bir anlayış kazanıyoruz. Bu serilerde, radyofarmasötik (nükleer tıp incelemelerinde tedavi veya teşhis amaçlı kullanılan radyoaktif ilaçlar) ya da nükleer enerji üretimi için kullanılabilecek atom veya izotoplar bulunuyor.

Bu araştırma ayrıca umut vaat eden bir şekilde, periyodik tablonun ötesinde bulunanı keşfetme ve yeni element bulma ihtimali sunuyor. Abergel şöyle söylüyor:

Gerçekten periyodik tablonun sonuna doğru olan kısımda neler olup bittiğini biraz daha iyi anlamaya başladık. Sıradaki şey, yeni elementleri keşfetmek için bir aynştayn­yum hedefi de hayal edebilmenizdir. Berkelyum hedefi kullanarak keşfedilen tenesin elementi gibi son 10 yılda keşfedilen elementler göz önüne alındığında, eğer bir hedef oluşturmak için saf aynştayn­yum izole edebilseydiniz, diğer elementleri arayışa başlardınız ve nükleer fizikçilerin izotoplar için varsaydığı bir yer olan kararlılık adasına; yani süper ağır elementlerde mikro saniye veya daha az yarı ömür yerine yarı ömrün dakikalar hatta günler olabileceği yere daha da yaklaşırdınız.
Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
21
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Bilim Budur! 9
  • Tebrikler! 4
  • Merak Uyandırıcı! 4
  • Muhteşem! 3
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 3
  • Umut Verici! 1
  • Güldürdü 0
  • İnanılmaz 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  1. Çeviri Kaynağı: Phys.org | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 19/03/2024 14:49:08 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/10099

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Bellek
Genel Görelilik
Maske Takmak
İklim Değişikliği
Bilim İnsanları
Kök Hücre
Antibiyotik
Mers
Araştırmacılar
Nükleer Enerji
Evrim Ağacı
Böcek Bilimi
Çekirdek
Siyah
Avcı
Temel
Gıda Güvenliği
Uterus
Çevre
Amerika Birleşik Devletleri
Çiçek
Film
Karar Verme
Kuş
Demir
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
L. B. N. Laboratory, et al. Aynştayn­yum Elementinin Bağ Mesafesi Nihayet Ölçüldü!. (13 Şubat 2021). Alındığı Tarih: 19 Mart 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/10099
Laboratory, L. B. N., Kaya, E. H., Telimenli, C. C. (2021, February 13). Aynştayn­yum Elementinin Bağ Mesafesi Nihayet Ölçüldü!. Evrim Ağacı. Retrieved March 19, 2024. from https://evrimagaci.org/s/10099
L. B. N. Laboratory, et al. “Aynştayn­yum Elementinin Bağ Mesafesi Nihayet Ölçüldü!.” Edited by C. Caner Telimenli. Translated by Elif Hazal Kaya, Evrim Ağacı, 13 Feb. 2021, https://evrimagaci.org/s/10099.
Laboratory, Lawrence Berkeley National. Kaya, Elif Hazal. Telimenli, C. Caner. “Aynştayn­yum Elementinin Bağ Mesafesi Nihayet Ölçüldü!.” Edited by C. Caner Telimenli. Translated by Elif Hazal Kaya. Evrim Ağacı, February 13, 2021. https://evrimagaci.org/s/10099.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close