Keşfedin, Öğrenin ve Paylaşın
Evrim Ağacı'nda Aradığın Her Şeye Ulaşabilirsin!
Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat

Aynştaynyum

Aynştaynyum Nedir? Özellikleri Nelerdir ve Nerelerde Kullanılır?

2 dakika
3,520
Aynştaynyum Central Data Core
Aynştaynyum
Evrim Ağacı Akademi: Periyodik Cetvel ve Elementler Yazı Dizisi

Bu yazı, Periyodik Cetvel ve Elementler yazı dizisinin 99 . yazısıdır. Bu yazı dizisini okumaya, serinin 1. yazısı olan " Hidrojen" başlıklı makalemizden başlamanızı öneririz.

Yazı dizisi içindeki ilerleyişinizi kaydetmek için veya kayıt olun.

EA Akademi Hakkında Bilgi Al
Tüm Reklamları Kapat

Özellikler

Aynştaynyum, "Es" sembolü ve atom numarası 99 olan, sentetik bir elementtir. Aktinit serisinin bir üyesidir ve yedinci transuranyum elementtir. Aynştaynyum, 1952'deki ilk hidrojen bombası patlamasının enkazında keşfedilmiştir. En yaygın izotopu olan aynştaynyum-253 (yarı ömrü 20.47 gündür), yüksek güçlü bir nükleer reaktörde kaliforniyum-253'ün parçalanmasıyla yapay olarak üretilir. Diğer izotopları ise, çeşitli laboratuvarlarda, çok daha küçük miktarlardaki ağır aktinit elementlerini hafif iyonlarla çarpıştırarak sentezlenir. Üretilen aynştaynyum izotoplarının kısa yarı ömrü nedeniyle, temel bilimsel araştırmalar dışında neredeyse hiçbir pratik uygulaması yoktur. Aynştaynyumun; erime noktası 860 °C, kaynama noktası 996 °C ve yoğunluğu 8.84 g/cm3'tür.[1]

Bulunma Sıklığı ve Üretimi

Aynştaynyum, Dünya'nın kabuğunda doğal olarak oluşmaz. Yer kabuğunda doğal olarak oluşan aktinit, uranyum ve toryumdan aynştaynyum sentezi, çok sayıda nötron yakalama işlemi gerektirir ki bu da pek mümkün bir olay değildir. Bu nedenle, dünyadaki tüm aynştaynyum bilimsel laboratuvarlarda, yüksek güçlü nükleer reaktörlerde veya nükleer silah testlerinde yapay olarak üretilir. Amerikyumdan fermiyuma kadar, aynştaynyum da dahil olmak üzere, transuranyum elementler, Oklo'daki nükleer füzyon reaktöründe doğal olarak oluşmuştur.[2]

Uygulama ve Kullanım Alanları

Daha yüksek transuranyum elementlerin üretimini amaçlayan temel bilimsel araştırmalar dışında aynştaynyumun herhangi bir izotopunun neredeyse hiç kullanımı yoktur.[3]

Tarihi

Aynştaynyum, ilk kez 1 Kasım 1952'de Pasifik Okyanusu'nda bulunan bir mercan adasında yaşanan termonükleer patlamanın enkazında bulunmuştur. Komşu bir mercan adasından toplanan örnekler, analiz için Kaliforniya Berkeley'e gönderilmiştir. Bu örnekler, Gregory Choppin, Stanley Thompson, Albert Ghiorso ve Bernard Harvey tarafından incelenmiştir. Ekip, bir ay içinde yeni bir element olan aynştaynyum'un 200 atomunu keşfetmiş ve tanımlamıştır ancak, bu keşif 1955'e kadar açıklanmamıştır. 1961'e gelindiğinde, çıplak gözle görülebilecek kadar aynştaynyum toplanmış ve bir gramın yalnızca 10 milyonda biri kadar olmasına rağmen tartılarak kayıtlara geçmiştir.[4]

Etimolojisi

Aynştaynyum, adını Alman-Amerikalı fizikçi Albert Einstein'dan (1879-1955) almıştır.

Önlem ve Güven

Aynştaynyum, doğal olarak oluşmaz ve Dünya'nın yer kabuğunda bulunmaz, bu nedenle sağlık açısından tehlikelerini düşünmek için hiçbir neden yoktur. Ancak yapay olarak üretilen aynştaynyum, yaydığı radyasyon nedeniyle oldukça tehlikeli bir elementtir. Aynştaynyumun toksisite verilerinin çoğu hayvanlar üzerinde yapılan araştırmalar sayesinde elde edilmiştir. Deney fareleri tarafından yutulduğunda aynştaynyumun sadece yaklaşık %0.01'inin kan dolaşımına karıştığı gözlenmiştir. Deney farelerinin vücuduna giren aynştaynyumun yaklaşık %65'i kemiklerde, %25'i akciğerlerde birikmiş ve 50 yıl boyunca orada kalmıştır. Cinsiyete göre %0.035'i testislere veya %0.01'i yumurtalıklara gitmiş ve burada süresiz olarak kalmıştır. Alınan miktarın yaklaşık %10'u ise geri dışarı atılmıştır.[5]

İlginç Bilgiler ve Diğer

Ünlü bilim insanlarının isimlerini yeni elementlere verme modası aynştaynyum ile başlatmıştır. Ancak Einstein için bu özel unsur, ironik bir seçim gibi görünmektedir; çünkü o, bir pasifisttir ve hidrojen bombasının geliştirilmesine şiddetle karşı çıkmıştır. Hatta Einstein, bir Amerikan televizyon programı olan Today için hidrojen bombasının dünyadaki yaşamı yok edebileceği konusunda bir açıklama bile yapmıştır. Bomba ile doğan bir elementin kendisinin adını alması hakkında ne düşündüğünü asla bilemeyeceğiz; çünkü Einstein, Ghiorso, aynştaynyumu dünyaya duyurmadan sadece birkaç ay önce ölmüştür.[6]

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
Evrim Ağacı Akademi: Periyodik Cetvel ve Elementler Yazı Dizisi

Bu yazı, Periyodik Cetvel ve Elementler yazı dizisinin 99 . yazısıdır. Bu yazı dizisini okumaya, serinin 1. yazısı olan " Hidrojen" başlıklı makalemizden başlamanızı öneririz.

Yazı dizisi içindeki ilerleyişinizi kaydetmek için veya kayıt olun.

EA Akademi Hakkında Bilgi Al
18
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 11
  • Bilim Budur! 5
  • Tebrikler! 3
  • Merak Uyandırıcı! 2
  • Muhteşem! 0
  • Güldürdü 0
  • İnanılmaz 0
  • Umut Verici! 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  • ^ L. R. Morss, et al. (2006). The Chemistry Of The Actinide And Transactinide Elements (3Rd Ed., Volumes 1-5). ISBN: 978-1-4020-3555-5. Yayınevi: Springer. sf: 1577-1620.
  • ^ J. Emsley. (2003). Nature's Building Blocks: An A-Z Guide To The Elements. ISBN: 9780198503408. Yayınevi: Oxford University Press, USA. sf: 133-135.
  • ^ education.jlab.org. It's Elemental - The Element Einsteinium. Alındığı Tarih: 4 Şubat 2021. Alındığı Yer: education.jlab.org | Arşiv Bağlantısı
  • ^ RSC. Einsteinium - Element Information, Properties And Uses | Periodic Table. Alındığı Tarih: 4 Şubat 2021. Alındığı Yer: RSC | Arşiv Bağlantısı
  • ^ I. Publishing. (1989). Icrp Publication 30: Limits For Intakes Of Radionuclides By Workers: Part 4 (An Addendum). ISBN: 9780080368863. Yayınevi: Sage Publications Ltd. sf: 18-19.
  • ^ J. Redfern. (2016). Einsteinium Declassified. Nature Chemistry, sf: 1168-1168. doi: 10.1038/nchem.2676. | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 03/12/2024 05:17:58 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/10094

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Botanik
Nöron
Maske Takmak
Göç
Risk
Astrofizik
Analiz
Önlem
Amerika
Damar
Kuvvet
Kalp
İmmünoloji
Kalori
Gelişim
Uzay Aracı
Nükleik Asit
Üreme
Sinir Hücresi
Teleskop
Kanıt
Nadir
Antarktika
Hız
Savaş
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
A. Anlayan, et al. Aynştaynyum. (23 Ocak 2021). Alındığı Tarih: 3 Aralık 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/10094
Anlayan, A., Bakırcı, Ç. M. (2021, January 23). Aynştaynyum. Evrim Ağacı. Retrieved December 03, 2024. from https://evrimagaci.org/s/10094
A. Anlayan, et al. “Aynştaynyum.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 23 Jan. 2021, https://evrimagaci.org/s/10094.
Anlayan, Alican. Bakırcı, Çağrı Mert. “Aynştaynyum.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, January 23, 2021. https://evrimagaci.org/s/10094.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close